اکه کناه ما را در جمع افشا کنند و آبروى ما را ببرند ما در جواب جه کنیم؟ ما هم آبروى طرف را ببریم؟ دشمنى کنیم؟

دوست خوبم؛ خداوند به هیچ عنوان راضی نیست که آبروی بنده اش مورد خدشه  واقع شود. امام صادق علیه‌السلام: «المومن اعظمُ حرمةً مِن الکعبة؛ احترام مومن، از احترام کعبه، بالاتر است.» لذا همانطور که کعبه برایمان محترم است آبروی مؤمن هم باید اینچنین باشد. دوست عزیز؛ اگر چه شخصی که گناه شما را افشا کرده، کار درستی نکرده، اما راه حل مشکل، مقابله به مثل و بردن آبرویش نیست. شما باید منطقی با ایشان صحبت کنید. در ذیل مباحثی پیرامون پوشاندن عیوب دیگران خدمتتان عرض می کنیم: پرده درى نسبت به مؤمن از بزرگ ترین محرمات الهى است و این پرده درى را قرآن مجید شدیداً نهى فرموده و به مسلمانان دستور اکید مى دهد که عیب و لغزش و گناه برادر مسلمانت را بپوشان و نسبت به او از پرده درى بپرهیز و از فاش کردن سر او و عیب او و خطاى او برحذر باش؛ قرآن و روایات ستر عیب و کتمان سر مسلمان را عبادت دانسته و هرکس عیب مسلمانى را بپوشد در پیشگاه خداى بزرگ از اجر بزرگ بهره مند خواهد شد. همه ما مسلمانان و مؤمنان بر اساس امر: «تخلقوا باخلاق اللّه» باید از فاش کردن عیب پنهانى و گناه نهانى یکدیگر بپرهیزیم، چنانچه خداوند عزیز و پروردگار مهربان از فاش کردن گناه ما ابا دارد و دوست دارد بنده اش در میان مردم با آبرو و عزت و با اعتبار و کرامت زندگى کند. امام رضا(ع) می ­ فرمایند: «بر مؤمن سزاوار است که از پروردگار و پیامبر و امام خود سه خصلت را بیاموزد: خصلتى که از پروردگار باید بیاموزد، عیب پوشى و کتمان است...» (سید نعمت الله جزائرى ،قصص الأنبیاء( قصص قرآن)،فاطمه مشایخ ،تهران ،انتشارات فرحان ،اول، 1381 ش ،ص817) اهمیت مساله پوشاندن عیب دیگران و حفظ حرمت و آبروی مومن بارها در قالب آیات و روایات مورد تاکید قرار گرفته است .   فضیلت عیب پوشی :   در فضیلت وشرافت عیب پوشی و پرهیز از عیبجویی، روایات بسیاری ذکر شده است که به بیان پاره ای از آنها می پردازیم: -امیر المؤمنین(ع) فرمود: خوشا بحال آن کس که از عیب دیگران چشم بپوشد و به عیب هاى خود نگاه کند. (علامه مجلسی؛ترجمه الإیمان و الکفر بحار الانوار، عزیز الله عطاردى ، تهران ، انتشارات عطارد،1378 ش ، ج 1 ،ص 499) -امام علی(ع) می فرمایند: اى بنده خدا! در گفتن عیب کسى شتاب مکن. شاید خدایش بخشیده باشد و بر گناهان کوچک خود ایمن مباش؛ شاید براى آنها کیفر داده شوى! پس هر کدام از شما که به عیب کسى آگاه است به خاطر آنچه که از عیب خود مى داند باید از عیب جویى دیگران خود دارى کند. (سید رضی؛ نهج البلاغة، محمد دشتى ، قم ، مشهور،1379 ش ، اول ، خطبه 140 ، ص 259) -حضرت عیسى(ع) به اصحابش فرمود: بگوئید ببینم اگر کسى ببیند گوشه اى از جامه برادرش (در خواب) کنار رفته و عورتش نمایان شده، بقیه را هم عقب مى زند یا آن را مى پوشاند؟ گفتند: البته آن را مى پوشاند. فرمود: ابدا، شما جامه را یکباره عقب مى زنید. آنها فهمیدند که سؤال جنبه مثال دارد. گفتند: یا روح اللَّه، مقصد چیست؟ فرمود: این مثال مردى است که از برادرش عیبى بیند و نپوشاند. (حسن بن شعبه حرانى؛تحف العقول، احمد جنتى ، تهران ، مؤسسه امیر کبیر، اول، 1382 ش ،ص811 ) علل وانگیزه عیب پوشی: -رضای خداوند:   حضرت رسول اکرم(ص) می فرمایند: خداوند باحیا و پرده پوش است و حیا و پرده پوشى را دوست دارد.( پاینده ، ابو القاسم ؛ نهج الفصاحة مجموعه کلمات قصار حضرت رسول ص ، تهران ، دنیاى دانش، چهارم ، 1382 ش ، ص294) - جنبه عمومى و همگانى پیدا نکردن گناه:حضرت على(ع) فرمود: اگر مؤمنى را بیابم (و ببینم) بر کار بد و گناهى مشغول است همانا او را به لباس خود و یا به لباس او می پوشانم. (مقصود آنست که شخص داراى ایمان اگر گناهى در خلوت و پنهانى انجام می دهد و کسى او را در آن حال ببیند نباید عمل او را آشکار سازد و بر کسى دیگر خبر کند بلکه باید پرده پوشى نماید؛ زیرا این خود گناه بزرگى است(آشتیانى ،میرزا احمد؛طرائف الحکم یا اندرزهاى ممتاز،تهران ، کتابخانه صدوق ،سو م ، 1362 ش ، ج 2 ، ص 38 ) - پوشاندن عیب خود:  به حکم عقل چون آدمی نمی پسندد که عیب او بر همه آشکار شود لذا باید عیب پوش مردم باشد تا خداوند متعال نیز عیب پوش او باشد. در روایتی مردی به پیامبر خدا(ص) عرض کرد: دوست دارم خداوند عیبهای مرا بپوشاند. حضرت فرمودند: عیبهای برادرانت را بپوشان.( محمدی ری شهری ،محمد؛میزان الحکمه،قم،دارالحدیث،اول،1377ش، ج9 ،ص4221) پس انسان به خاطر آنچه از خود سراغ دارد باید عیب برادرش را بپوشاند. آثار عیب پوشی : -آمرزش الهی : حضرت رضا(ع) می فرمایند: «...و آن کس که گناه را پنهان مى دارد مشمول آمرزش الهى است» ( شیخ کلینی؛اصول کافى،حاج سید جواد مصطفوى ، تهران ، کتاب فروشى علمیه اسلامیه ،اول، ج 4،ص160) -وارد شدن بر بهشت : رسول خدا(ص) فرمودند: هیچ فردی، عیبی از برادر مسلمانش نبیند که آن را بپوشاند، مگر اینکه به بهشت درآید. (نراقی ،مولامهدی ؛علم اخلاق اسلامی(ترجمه کتاب جامع السعادات)،ترجمه سید جلال الدین مجتبوی،انتشارات حکمت،1366ه.ش،اول، ج2،ص363) -پوشانده شدن عیوب او در قیامت : از پیامبر اکرم(ص) روایت شده است که فرمود: «هیچ بنده اى عیب بنده اى را پوشیده نمى دارد مگر آنکه خداوند به روز قیامت عیب او را پوشیده مى دارد.» (خرمشاهى، بهاء الدین – انصارى، مسعود؛پیام پیامبر، تهران ، منفرد،اول ،1376 ش ،ص591) - پوشانده شدن عیوب او در دنیا وآخرت : پیامبراسلام(ص) می فرمایند: هر که عیب برادرش را بپوشد خدا در دنیا و آخرت عیوبش را به پوشاند. (آیت الله مشگینی ،نصایح ، احمد جنتى ، قم، الهادى ، بیست و چهارم،1382 ش ،ص 22) -عیب پوشی همانند نجات دادن دختر زنده به گور شده رسول خدا(ص) فرمودند: هر کس زشتکاری مؤمنی را بپوشاند، چنان است که دختر زنده به گور شده ­ ای را نجات دهد. ( میزان الحکمه ،ج9، ص4221) آثار عدم عیب پوشی:  -مشمول غفران الهی نشدن : رسول خدا(ص) فرمود: «همه امّت من بخشش مى یابند، جز پرده دران...( پیام پیامبر،ص591) -فاش شدن عیوب او توسط خداوند : امام علی(ع) می فرمایند: هر که دنبال عیبهای مردم بگردد، خداوند عیبهای او را بر ملا سازد.( شرح آقا جمال الدین خوانسارى بر غرر الحکم، ج 5، ص 371) پیامبر اسلام صلى الله علیه و آله فرمود: اى جمعیتى که به زبان ایمان آورده و به قلب تسلیم خدا نشده اید! عیوب و لغزش هاى مسلمانان را دنبال نکنید، کسى که دنبال لغزش ها و عیوب مردم باشد، خداوند عیوب او را دنبال خواهد کرد و خدا او را رسوا خواهد نمود -ذلیل شدن : حضرت رضا(ع) می فرمود: «آن کس که گناه را نشر دهد مخذول و مطرود است.» (اصول کافى-ترجمه مصطفوى،ج 4،ص 160) -در حکم آغاز کننده آن زشتی بودن : از امام صادق(ع) روایت شده است: رسول خدا(ص) فرمود: «اگر کسى زشتى را آشکار سازد، همچون آغازگر آن است» (پیام پیامبر ، ص 593) -محروم شدن از دوستی دلها : امام علی(ع) می فرمایند: هر که در عیبهاى نهانى مردم تفحّص کند، خدا او را از دوستى دلها محروم گرداند. (شرح آقا جمال الدین خوانسارى بر غرر الحکم ، ج 5 ،ص 371) کسى که نسبت به برادران و خواهران مسلمان و مؤمن خود، همانند حضرت حق، پرده پوشى کند و عیوب آنان را بپوشاند، به رحمت پروردگار اتصال پیدا کرده و از عنایت و لطف او برخوردار شده است؛ نکات:- از وظایف دینی پیروان قرآن شریف این است که همواره مراقب عزت خویش و عزت برادران ایمانی خود باشند، نه قدمی بردارند که مایه ذلت خودشان شود و نه به آبروی برادران دینی خود آسیب برسانند. این مطلب ضمن روایات متعددی از رسول اکرم صلی‌الله علیه واله وسلم و ائمه طاهرین علهیم‌السلام خاطر نشان گردیده است. - آبرو بسیار ارزش دارد و همه مردم در برابر آبروی یک «فرد» مسئولند و دفاع از آبرو و حیثیت، واجب است. - از موارد حفظ آبرو و شرف دیگران در اسلام می‌توان به این نکته اشاره کرد که: برای اثبات زنا، چهار شاهد مقرر کرده است، و حتی اگر سه شاهد گواهی دهند، هر سه شلاق می‌خورند، ولی برای اثبات قتل، دو شاهد کافی است. - آبروی زن و مرد مومن، محترم و لطمه زدن به آن گناه بزرگی است. خلاصه کلام اینکه: پرسشگر عزیز؛ به طور کلی خداوند برای اهل ایمان حریمی را قرار داده و حریم مؤمن بسیار محترم است . چنانکه در روایات می‌خوانیم: حفظ آبروی مؤمن به اندازة خون او احترام دارد و ارزشمند است؛ به همین دلیل ما هم باید حرمت دیگران را رعایت کنیم. ذهن؛ انسان را به سوی افکار منفی‌ جهت می‌دهد، شیطان هم به آن دامن می‌زند؛ ولی شما اجتناب کنید. احیاناً اگر ما از حریم دیگران اطلاعاتی پیدا کردیم و از راز دیگران با خبر شدیم؛ حق بازگو کردن آن را نداریم. خدای سبحان عیوب بندگان خود را می پوشاند، که اگر کتمان او نمی‌بود - و او ستارالعیوب نمی‌بود - اکثر مردم رسوایی‌های زیادی داشتند، زندگی کردن مشکل می‌شد ولی خداوند پوشاننده عیب‌هاست. دوست خوبم؛ آبرو و شخصیت دیگران را محترم بدان و سعى کن از اعتبار دیگران کم نکنى، به عیب خود مشغول باش و براى آن بکوش که رفع عیب از اعظم مسائل زندگى و از بهترین کارهاست و هرچه براى تو انجامش و برنامه‌ اش سود ندارد از آن درگذر و بترس از این ‌که با مشغول شدن به عیب دیگران از طریق غیبت و تهمت افترا عمرت را فنا کنى و این سرمایه گران‌بهاى هستى را از دست بدهى. دوست عزیز، ‌با آن شخصی که گناهی از شما بر ملا کرده، صحبت کن. و قلبا نیز از گناهش در گذر. مطمئن باش خدای جبار این گذشت شما را، جبران می کند. .

پرسمان دانشگاهیان

مرجع:

ایجاد شده در 1401/03/25

لینک کوتاه