هر چه درس ميخوانم موقع امتحان بعضي يا همه آن از يادم مي رود، راهي پيشنهاد کنيد كه دچار فراموشي نشوم آيا در همين حال هم ميتوان درس خواند؟

حافظه، نوعي توانايي است كه در همه افراد وجود دارد، با اين تفاوت كه عده اي توانسته اند از اين نيروي خدا داد خوب استفاده كنند و قابليت هاي آن را به كار بگيرند، اما افرادي را هم سراغ داريم كه هميشه از ضعف حافظه شكايت مي كنند. بنابراين تنها شما نيستيد كه مشكل حافظه داريد. با اين مقدمه كوتاه مي پردازيم به پاسخ سؤال شما و آن اين كه: فراموشي از نظر روان شناسي نقطة مقابل يادگيري است. يعني اين كه در موقع امتحان و جواب دادن درس مطالب را فراموش مي كنيد، معنايش اين است كه آن مطالب را اصلاً ياد نگرفته ايد يا به صورت درست ياد نگرفته ايد. در روان شناسي سه نوع حافظه مطرح شده است: حافظه حسي، حافظه كوتاه مدت و حافظه بلند مدت.اطلاعات پس از رمز گرداني وارد حافظه كوتاه مدت و از آن جا به حافظة بلندمدت انتقال مي يابد. به عقيدة روان شناسان اطلاعات وارد شده در حافظة درازمدت از بين نمي رود و با فراهم بودن شرايط مناسب هميشه قابل يادآوري است.[1] علت اينكه كه ما پاره اي از اطلاعات قبلاً آموخته شده را نمي توانيم به ياد بياوريم، اين است كه ما در بازيابي آن ها ناتوانيم و الا مطالب در حافظة ما موجود هستند. اين حالت درست مانند پرونده اي است كه در بايگاني ذهن موجود است اما ما شمارة آن را در دست نداريم. يا وقتي يك كتابي را از يك كتابخانة بزرگ مي خواهيم پيدا كنيم، اگر ندانيم كتاب مورد نظر با چه رمزي و در كجا قرار داده شده، نمي توانيم آن را پيدا كنيم. علت ديگر، كه برخي اطلاعات را نمي توانيم به ياد بياوريم اين است كه اطلاعات ياد گرفته شده با هم تداخل كرده و در هم مخلوط مي شوند. بعضي اوقات اطلاعات تازه ياد گرفته شده با اطلاعاتي كه از قبل آموخته ايم تداخل مي كنند و مانع يادآوري آن ها مي شوند كه از آن به تداخل پس گستر تعبير مي شود. و گاه نيز برعكس يعني اطلاعاتي كه قبلاً آموخته شده سبب مي شود كه نتوانيم اطلاعات تازه آموخته شده را به ياد آوريم كه اصطلاحاً تداخل پيش گستر ناميده مي شود.[2] راه هاي پيشگيري از فراموشي مهم ترين عواملي كه مي توانند در پيشگيري از فراموشي نقش داشته باشند عبارتند از: 1. سازماندهي مطالب؛ يكي از عوامل اصلي اين كه در موقع جواب پس دادن مطالب به ياد ما نمي آيد اين است كه ما مطالب درسي را در ذهن خود خوب سازماندهي و طبقه بندي نكرده ايم. بنابراين هر اندازه اندوخته هاي حافظه را بيشتر سازمان دهيم، به همان اندازه بازيابي و يادآوري آن ها آسان تر خواهد بود. 2. از بين بردن عوامل اضطراب؛ يكي از عوامل مؤثر در موفقيت امتحان و جواب پس دادن مطالب، داشتن حالت رواني مناسب است.[3] بنابراين بايد سعي كنيد عوامل زمينه ساز اضطراب رادر هنگام مطالعه، امتحان و جواب پس دادن در كلاس از بين ببريد. در مواقعي كه خسته و ناراحت هستيد نبايد به يادگيري مطلبي همت گماريد؛ زيرا لازمه اش آن است كه براي يك موضوع ساعت ها وقت خود را صرف كنيد ولي باز هم يادگيري آن دشوار باشد. موقعي كه در كلاس مي خواهيد صحبت كنيد يا موضوعي را مطرح كنيد، سعي كنيد با آرامش و اعتماد به نفس كامل باشيد. يكي از روش هاي حفظ آرامش و كاستن از اضطراب در كلاس اين است كه چند دقيقه قبل از صحبت كردن، نفس عميق و آرام بكشيد. 3. اعتماد بر توانايي خويشتن؛ اگر كتابي را مطالعه كنيم ولي اطمينان نداشته باشيم كه در كلاس و موقع امتحان بتوانيم مطالب آن را به ياد آوريم، واقعاً چنين خواهد شد. اگر فردي متقاعد شود كه حافظه اش ضعيف است و به هيچ وجه نمي تواند از پس امتحان بر آيد، تلقين، اثر خود را مي گذارد. ممكن است پس از مدتي واقعاً فرد نتواند مطالب را به ياد آورد. يكي از روان شناسان مي گويد: هر چه بار بيشتر روي حافظة خود بگذاريد، قويتر شده و هرچه بيشتر به آن اعتماد كنيد، قابليت اعتمادش بيشتر مي شود. 4. تصويرسازي ذهني؛ بسياري اوقات كه مي خواهيم مطلبي را ياد بگيريم، با اصطلاحات و واژه هاي نامأنوس بر مي خوريم كه حفظ آن ها براي ما دشوار است. اگر هم بتوانيم از طريق تمرين و تكرار، حفظ كنيم دو سه روز يا نرسيده به جلسة امتحان از يادمان مي رود. در اين گونه موارد براي مصونيت از فراموشي مي توان از روش تصويرسازي ذهني استفاده نمود؛ يعني در ذهن خود هر يك از واژه هاي نامأنوس را با يك شيء مأنوس و واقعي ربط دهيم تا هر وقت آن تصوير ذهني به يادمان آمد، فوراً آن مطلب يا اصطلاح علمي نيز به ياد ما بيايد. 5. مرور ذهني مطالب؛ يكي از راهبردهاي عمدة تحكيم و ماندگاري اطلاعات در حافظه و موفقيت در موقع امتحان، مرور ذهني آموخته ها است. مطابق اين اصل بايد مطالعة درس ها را به گونه اي برنامه ريزي كنيم كه مهم ترين موضوعات و مشكل ترين آن ها را در ابتداي برنامه و اول روز قرار دهيم. مرور ذهني مطالب براي پيشگيري از فراموشي بسيار مفيد و راهگشا است. اميد است با استفاده از روش هاي ياد شده و مطالعة كتابهايي كه در پي مي آيند، بتوانيد مشكل فراموشي خويش را اصلاح نماييد.--------------------------------[1] . الكساندر لوريا، ذهن يك ياد سپار، ترجمه: قاسم زاده، انتشارات فاطمي، 1372، ص 39-21. [2] . آيكنسون و هيلگارد، زمينة روان شناسي، ترجمه: براهني و همكاران، انتشارات رشد، 1375، فصل هشتم. [3] . جيمز وينلند، چگونه حافظة خود را تقويت كنيم؟ ترجمه: زرين كلك، مرواريد، 1373، ص 150-99. ( اندیشه قم ) .

راسخون

مرجع:

ایجاد شده در سه روز پیش

لینک کوتاه