در خطبه 78 نهج البلاغه در هنگام حرکت امام علی ـ علیه السلام ـ برای جنگ با خوارج به امام عرض کردند:(( اگر در این هنگام حرکت کنی از راه علم نجوم به شما می گوییم که پیروز نخواهی شد!)). امام به شدت این سخن را نکوهش کردند! ولی شیخ عباس قمی ـ رحمه الله ـ ... .

از روایات اسلامی چنان که شیخ عباس قمی برخی از آن ها را در کتاب شریف مفاتیح الجنان آورده است بر می آید که تغییرات جوی و جغرافیایی و نیز قرار گرفتن ماه و خوشید در موقعیت های ویژه ای مثل کسوف، خسوف، قمر در عقرب و... تأثیرات وضعی و جسمی بر موجودات می تواند داشته باشد، و این تغییرات و در نتیجه تأثیرات را دانشمندان علم نجوم و ستاره شناسی نیز مورد تأیید قرار داده اند و در روایات اسلامی نیز از انجام برخی اعمال در چنین موقعیت هایی نهی شده است. آن چه امام علی ـ علیه السلام ـ در خطبه 78 نهج البلاغه مورد نکوهش قرار دادند، پیش گویی و غیب گویی و آینده نگری بر اساس تغییرات نجومی و از روی ستارگان است که در واقع همان علم کهانت است که در اسلام از آن نهی شده است. امام علی ـ علیه السلام ـ در هنگام حرکت برای نبرد با خوارج در ماه صفر سال 38 هجری در پاسخ شخصی کاهن که از راه علم نجوم معتقد بود اگر در آن ساعت حرکت کند امام ـ علیه السلام ـ پیروز نخواهد شد. فرمود:(( گمان می کنی که تو از آن ساعت آگاهی که اگر کسی حرکت کند، زیان نخواهد دید؟ و از ساعتی که اگر کسی حرکت کند می ترسانی که ضرری دامن گیر او خواهد شد، کسی که گفتار تو را تصدیق کند، در واقع قرآن را تکذیب کرده، و از یاری طلبیدن خدا در رسیدن به هدف های دوست داشتنی و محفوظ ماندن از ناگواری ها، بی نیاز شده است. گویا می خواهی به جای خداوند، تو را ستایش کنند، چون به گمان خود مردم را با ساعتی آشنا کردي که منافعشان را به دست می آورند و از ضرر و زیان در امان می مانند. ای مردم! از فرا گرفتن علم ستاره شناسی برای پیش گوئی های دروغین، بپرهیزید، جز آن مقدار از علم نجوم که در دریا نوردی و صحرا نوردی به آن نیاز دارید. چه این ستاره شناسی (کهانت و پیشگویی) شما را به غیب گویی و غیب گویی به جادوگری می کشاند و ستاره شناس چون غیب گو و غیب گو چون جادوگر و جادوگر چون کافر و کافر در آتش جهنم است با نام خدا حرکت کنید. بنابراین منظور امام علی ـ علیه السلام ـ از نکوهش و نهی از غیب گویی و کهانت از راه ستاره شناسی و بدون تکیه بر خدا و با کمک گرفتن از شیاطین و جن ها می باشد که کاهنان این گونه عمل می کنند. افزون بر این، ممکن است نهی کردن مرحوم شیخ عباس قمی از مسافرت در برخی روزها مثل روز جمعه و ... به خاطر اهمیت معنوی و جایگاه ویژه عبادی و انجام مستحبات و اعمالی که گفته شده باشد، نه به خاطر تنها تغییرات جوی و نجومی. البته همان گونه که گذشت در برخی روزها که حالات ویژه ای مثل کسوف، خسوف، قمر در عقرب و... وجود دارد به خاطر تأثیرات و صادر شدن تشعشعات جوی که دارند، نهی شده است. .

مرجع:

ایجاد شده در 1400/10/19

لینک کوتاه