آفات علم چيست؟

در ابتدا بايد تعريف روشني از آفت ارائه شود و سپس انواع آفات علم را برمي شمريم. آفت: آفت، حالت و وضعيتي است که وقتي در چيزي پيدا شود،آن را فاسد و خراب مي کند و بهره وري آن را با مشکل مواجه مي کند، آن چيز را در جهت عکس آن چه مطلوب است قرار مي دهد و از ارزش و اعتبار مي اندازد. آفت هاي علم علم در زندگي انسان نقش روشنگري در درون، هدايت گري در بيرون و رساندن انسان به خدا را ايفا مي کند. 1. غرور و تکبر: درخت هر چه پربارتر شود شاخه و برگ هايش افتاده تر مي شود. علم براي انسان بايد چنين حالتي را داشته باشد. دانسته ها و دانش انسان بعضا موجب بزرگ بيني و خود بيني در انسان مي شود. بي اعتنايي به افراد کم سواد، عدم مشورت با افراد پايين تر و عدم انتقاد پذيري از نشانه هاي کبر و غرور در افراد عالم مي باشد. امام علي ـ عليه السلام ـ انتقاد کردن آدمي از خود، دليل استواري خرد و نشان گر فضل اوست، خود پسندي آدمي، دليل بر کم داشت او و نشانه سستي خرد اوست. 2. حسد: حسد آن است که انسان چشم ديدن موقعيت و امتياز ديگران را نداشته باشد و خواهان از بين رفتن نعمت و داشته هاي ديگران است. در واقع يکي از رايج ترين مصائب اهل علم، حسادت ورزيدن به مقام و دانش علمي يکديگر است. و اينکه شخص توان ديدن مقام و موقعيت برتر علمي دوست و هم کلاسي خود را ندارد و به او حسادت مي نمايد. 3. دانش بدون عمل: امام علي ـ عليه السلام ـ مي فرمايند: «ميوه دانش به کار بستن و به کار بردن آن در زندگي است و اينکه آن را براي خدا خالص کنيم». اگر قرار باشد علم و معرفت تنها در زبان و گفتار باشد نتيجه اي در بر نخواهد داشت و بعضا اثر عکس خواهد داشت. وقتي مخاطبين شخص عالم ببينند خود عالم به گفته هايش عمل نمي کند، نفرت و زدگي در مخاطب ايجاد خواهد شد. 4. کتمان علم: دانش مانند نور روشنگر راه مردم است کسي که داناست هم رسالتش سنگين است و هم بايد ديگران را آگاه کند. وقتي ما به نعمت علم آراسته شديم بايد سعي کنيم آن را در اختيار جامعه قرار دهيم و آن را در انحصار خود ندانيم و ديگران را از ثمره آن محروم نداريم. 5. وابستگي به قدرت ها: علم خود را در اختيار جنايتکاري قرار ندهيم که از آن علم در جهت منافع نفساني و قدرت طلبي خود قرار مي دهند، و بر ضد منافع بشريت استفاده مي کنند. و در جهت ديگر مي توان گفت که هميشه قدرت هاي خودکامه و غير مشروع سعي دارند از علما و دانشمندان در جهت مشروعيت سازي و موجه جلوه دادن خود در نزد مردم استفاده کنند. امام صادق ـ عليه السلام ـ مي فرمايد: ملعون است معلون است، آن عالمي که پيشواي سلطان ستمگري باشد و در ستم کاري اش او را ياري دهد. امثال اين قسم از دانشمندان زياد هستند از بلعم باعورا که علم خود را در راه اهداف فرعون قرار داد تا بعضي از دانشمندان عصر ما که علوم غير بشري خود را در اختيار مستکبرين کنوني قرار دادند و بمب هاي شيميايي و اتمي را بر سر مردم بي گناه ريختند. 6. دنيا طلبي: علم را بايد به قصد خدمت به خلق خدا، يافتن معرفتي براي درون خود، روشني دل و رسيدن به خدا فرا گرفت، نه براي کسب جاه و مقام دنيوي مذموم. پيامبر اکرم ـ صلي الله عليه و آله و سلم ـ به ابوذر مي فرمايند: هر کس علم الهي را براي دستيابي به هدف و مقام دنيوي فرا گيرد، در روز قيامت بوي بهشت را نخواهد چشيد. 7. فراموشي علم: پيامبر اسلام ـ صلي الله عليه و آله و سلم ـ مي فرمايد: از آفات علم، فراموشي آن است. .

مرجع:

ایجاد شده در 1400/10/19

لینک کوتاه