مهدویت در میان اهل سنت؛ اا ظهور و عدالت جهانی مهدی موعود(ع) در کتب اهل سنت ا هرچند در شماری از کتاب های حدیثی نام امام مهدی(عج) ذکر نشده است ولی روایاتی را آورده اند که مشخص کننده اوصاف مهدی آخرالزمان بوده و قابل تطبیق و تفسیر به غیر آن حضرت نیست.

مهدویت در میان اهل سنت؛ اا ظهور و عدالت جهانی مهدی موعود(ع) در کتب اهل سنت ا هرچند در شماری از کتاب های حدیثی نام امام مهدی(عج) ذکر نشده است ولی روایاتی را آورده اند که مشخص کننده اوصاف مهدی آخرالزمان بوده و قابل تطبیق و تفسیر به غیر آن حضرت نیست. خبرگزاری شبستان: اهل سنت و شیعه در طی قرن ها بر این موضوع معتقدند که در آخرالزمان یک نفر از فرزندان پیامبر اسلام(ص) و فرزندان علی و فاطمه(ع) که ویژگی ها و علاماتش در احادیث فراوان ذکر شده است در هنگامی که دنیا پر از ظلم و جور شده باشد، ظهور می کند و جهان را پر از عدل و داد می کند و همه او را هم نام و هم کنیه پیامبر اسلام(ص) و ملقب به مهدی(ع) معرفی کرده اند. با توجه به اینکه اعتقاد به حضرت مهدی(عج) و ظهور آن حضرت از دیدگاه اهل سنٌت دارای اصالت بوده و به عنوان یکی از مهم ترین مسائل اسلام به شمار می رود، بزرگان به ویژه محدثٌین سنٌی مذهب که دارای کتب حدیثی؛ چه صحاح و چه غیرصحاح هستند، احادیث مرتبط با امام مهدی(عج) را به گونه ای در کتب خود گنجانده اند، هرچند در شماری از این کتاب های حدیثی نام امام مهدی(عج) ذکر نشده است ولی روایاتی را آورده اند که مشخص کننده اوصاف مهدی آخرالزمان بوده و قابل تطبیق و تفسیر به غیر آن حضرت نیست. در یک نگاه کتاب های حدیثی اهل سنٌت که از مهدویٌت یاد کرده اند، به دو دسته ی عمده تقسیم می شود:الف)کتاب های روایی عمومی اهل سنت که دارای موضوعات گوناگون هستند و در میان آنها به احادیث مهدویٌت هم اشاره کرده اند.ب)کتاب های اختصاصی اهل سنٌت در مهدویٌت که بخاطراهمیٌت مسئله مهدویت، جداگانه و به طور مفصل در باره امام مهدی (عج)، نوشته شده است. مهدویٌت و کتاب های عمومی اهل سنٌت کتاب هایی که دارای موضوعات مختلف بوده و احادیث مربوط به امام مهدی(عج) و مسئله ظهور و عدالت جهانی و فراگیر مهدی موعود(ع) را نقل کرده اند، روایات مهدویٌت را در ذیل عنوان کتاب "الفتن"، "کتاب المهدی:، "باب المهدی" و یا در بخش مربوط به نشانه های قیامت آورده اند. به جرات می توان گفت که قریب به اتفاق محدثٌین اهل سنت در کتب روایی خود، احادیث مربوط به امام مهدی(عج) را ذکر کرده اند که جهت آشنائی اجمالی ازاین کتاب هائی عمومی اهل سنٌت، مواردی را به عنوان نمونه به طور توصیف مختصر و به ترتیب قدمت تاریخی، اشاره می کنیم تا معلوم شود که علماء اهل سنٌت چقدرنسبت به مسئله مهدویٌت اهمٌیت ویژه ای قائل بودند. المصنف صنعانی (م211ه.ق)نویسنده در این کتاب که ازمنابع کهن اهل تسنٌن به شمار می رود، بابی را اختصاص داده است به احادیث مهدویٌت به نام "باب المهدی" که در این باب روایات گوناگونی را از پیامبر(ص) و حضرت علی (ع) و صحابه، درباره ویژگی های فردی، عدالت اجتماعی، حکومت جهانی و نشانه های ظهور مهدی موعود(عج) که از عترت پیامبر(ص) است، نقل می کند[1]و این کتاب از نخستین کتاب های اهل سنٌت است که به طور جداگانه و مرتب، احادبث مهدویٌت را گردآوری کرده است. الفتن نعیم بن حماد معاویه (229ه.ق)نعیم بن حماد در این کتاب در باره حوادثی که پس از پیامبر اسلام(ص) در آخرالزمان به وقوع می پیوندد، روایات بسیاری را در 10 جزء جمع کرده است. وی موضوعات مختلفی ازجمله جریان خلافت بعد از پیامبر(ص) و فتنه های که در آن زمان افتاده تا رخدادهای زمان امویان و عباسیان را ذکر کرده است و همچنین روایاتی درباره جریان سفیانی و کارهای او نقل کرده است و از جزء پنجم کتابش به بعد در باره نشانه ها و علامات ظهور، حکومت جهانی، سیره، عدالت، صفات، نسب و نام مهدی موعود(ع)، احادیث گوناگونی را نقل می کند و همچنین در اشاره ای به دجال و خروج او احادیثی را ذکر می کند.[2]این کتاب که از قدیمی ترین کتب اهل سنٌت به شمار می رود، یکی از کتاب های مهمٌ و مرجع در مسئله مهدویٌت به شمار می رود. الکتاب المصنف فی الاحادیث و آلاثر ابن ابی شیبه (235ه.ق)ابن ابی شیبه که از محدثان مشهور اهل سنٌت است، کتاب وی از کهن ترین کتاب های حدیثی به شمار می رود که قبل از صحاح ستٌه به تالیف در آمده است و به عنوان یکی ازکتاب های مرجع صحاح ششگانه قرار گرفته است.ایشان در قسمت کتاب "الفتن"، احادیث فراوانی را درباره امام مهدی(عج) نقل می¬کند که در بعضی از آنها تصریح به نام آن حضرت شده است و در روایات دیگر به عدالت، اوصاف، اقتداء عیسی به حضرت و برتری امام مهدی(عج) بر ابوبکر و عمر، رخدادهای پیش از ظهور، خروج دجال و حکومت جهانی مهدی موعود(عج) اشاره شده است.[3] مسند احمد بن حنبل (241ه.ق)احمد بن حنبل که یکی از امامان چهار گانه اهل تسنٌن به شمار می آید، کتاب "مسند" وی یکی از جوامع حدیثی کهن بشمار می آید که احادیث گوناگونی و متعددی را به طور پراکنده درباره اسم امام مهدی(عج)[4]، نشانه های ظهور و نزول عیسی نقل می کند. صحیح البخاری و صحیح مسلماین دو کتاب که به "صحیحین" معروفند در نزد اهل سنٌت از اعتبار بالای بر خوردارندتا آجا که اهل سنٌت این دو کتاب را بعد از قرآن از صحیح ترین کتاب های خود به شمار می آورند.[5]هر چند در صحیحین نامی از امام مهدی(عج)به چشم نمی خورد ولی روایاتی در آن دو وجود دارد که به غیر مهدی موعود(عج) قابل تطبیق نیست و عین لفظ و مضمون این روایات مهدوی در کتاب های معتبر دیگر وجود دارد که به نام امام مهدی(ع) تصریح کرده اند. [6] سنن ابن ماجه (275ه.ق)ابن ماجه وکتابش در میان علماء اهل سنٌت ازجایگاه ویژه ای برخوردار است وبخاطر همین موقعیت، کتاب سنن دارای شروح بسیاربوده وجزء صحاح شش گانه به حساب می آید.ابن ماجه در کتاب «الفتن» بابی تحت عنوان خروج المهدی »گشوده که هفت حدیث آن در باره امام مهدی است.[7] سنن ابی داوود(275ه.ق)این کتاب که ازمهمٌترین و معروفترین کتب و منابع اهل سنٌت واقع شده است، هر چند دارای احادیث فقهی بسیاری است ولی بخشی از کتاب خودرا به مجموعه روایات مهدویٌت تحت عنوان "کتاب المهدی" اختصاص داده است که به سیزده روایت از رسول خدا (ص) در باره خلافت ،نسب ،حکومت ونشانه های ظهور ،اشاره دارد.[8] پی نوشت ها:[1] ) صنعانی،عبد الرزاق بن همام بن نافع حمیدی معروف به ابوبکر صنعانی ، المصنف، (بی جا)،منشورات المجلس العلمی،(بی تا)،ج11 ص372[2] ).ابو عبد الله مروزی ابن حماد ،نعیم بن حماد بن معاویه بن حارث خزاعی ،الفتن ،بیروت ،دار الکتب العلمیه 1423،چاپ دوم ،ص226-290[3] ) .ابن أبی شیبة ،ابوبکربن ابی شیبه کوفی ،المصنف، تحقیق وتعلیق : سعید اللحام، بیروت،: دار الفکر للطباعة والنشر والتوزیع،چاپ اول،ج8ص590-679[4] ). احمد بن حنبل،مسند احمد، بیروت ، دار صادر ،ج1ص337٫ج3 ص22-27[5].نووی،ابوزکریا یحیی بن شرف بن مری نووی،المنهاج شرح صحیح مسلم،بیروت،داراحیاء التراث العربی ،1392،چاپ سوم ،ج 1ص 14وعسقلانی شافعی ،احمدبن علی بن حجرابوالفضل عسقلانی ،فتح الباری شرح البخاری ،بیروت،دارالمعرفه ،1379ج 1 ص10[6] ). نیشابوری،ابوالحسین مسلم بن الحجاج،صحیح مسلم،انتشارات؛دار الجیل بیروت+دار الافاق الجدیدة، بیروت ،{بی تا} ج1 ص94 ح-409وج8ص185وص178٫٫وبخاری ،محمد بن اسماعیل ابو عبدالله ،الصحیح البخاری دار ابن کثیر-الیمانة،بیروت ،1987م صحیح بخاری ج3ص1272ح326[7] ). ابن ماجة، محمد بن یزید القزوینی ،سنن ابن ماجه ،تحقیق : تحقیق وترقیم وتعلیق: محمد فؤاد عبد الباقی،بیروت، دار الفکر للطباعة والنشر والتوزیع،ج2 ص1366[8] ). : ابی داود، ابن الأشعث السجستانی ،سنن أبی داود ،تحقیق وتعلیق : سعید محمد اللحام ،بیروت ، دار الفکر للطباعة والنشر والتوزیع،1410 – 1990 م،چاپ اول ،ج2 ص309-311 .

پرسمان دانشگاهیان

مرجع:

ایجاد شده در 1401/03/25

لینک کوتاه