مفوضه در تاریخ اسلام چه کسانی هستند و چه عقایدی دارند؟

«تفویض» در لغت به معناى واگذار کردن و سپردن امرى به دیگرى است و در مباحث اعتقادى دو صورت کلى دارد:1. تفویض انسان به خدا، 2. تفویض خدا به انسان یاموجودى دیگر.جهت آگاهى بیشتر در این باره بنگرید : على ربانى گلپایگانى، فرق و مذاهب کلامى، (درس پنجاه و سوم)، صص 365 - 369، قم : انتشارات مرکز جهانى علوم اسلامى، چاپ اول، 1383. این عنوان در مباحث کلامى در رابطه با فرقه ها و موارد گوناگونى به کار رفته است. در عین حال کاربرد مشهور آن عمدتاً ناظر به کسانى است که گفته مى شود عقیده دارند خداوند، امور عالم را به حضرت محمد(ص) و یا حضرت على(ع) واگذار و قدرت و اختیار آفرینش و تدبیر عالم را به آنان تفویض کرده است. علاوه بر این ادعا شده است که دیگر اعتقادات این گروه عبارت است از:1. ائمه، شریعت ها را نسخ مى کنند ؛2. ملائکه بر ائمه فرود مى آیند و به آنها وحى مى رسانند ؛3. حضرت رسول(ص) و ائمه(ع) خالق موجودات و رازق آنهایند ؛4. حقیقت صفاتى که در قرآن به عنوان صفات خداوند ذکر شده (مانند واحد، صمد، قادر، خالق، بارى و حىّ ) از خداوند قدیم ساقط شده و به کسانى منتقل شده که امر به آنها واگذار گشته است مانند حضرت رسول(ص)، ائمه(ع) و... نام رهبر این فرقه ذکر نشده است؛ از این رو اثبات وجود این فرقه از نظر تاریخى مشکل است. در عین حال روایات زیادى از ائمه(ع) وارد شده است که در آنها «مفوضه» به عنوان گروهى مستقل مورد . بحث قرار گرفته اندبحارالانوار، ج 25، ص 345. از این گروه به خصوص در زمان امام رضا(ع)، فراوان نام برده شده است؛ بدون اینکه نامى از پیروان و یا رهبر این گروه ذکر شده باشد. نگا: همان، ج 25، ص 328 و 329. به عنوان مثال امام اعتقادات مشرک خوانده شده اند. امام رضا(ع) در این باره فرمودند: «من زعم ان اللَّه عزوجل فوّض امر الخلق والرزق الى حججه فقد قال بالتفویض والقائل بالتفویض مشرک». ؛ عیون اخبار الرضا، ص 124 ؛ نیز بنگرید : بحارالانوار، ج 25، ص 647 - 350. ؛ «کسى که گمان کند خداوند عزوجل امر آفرینش و روزى دادن بندگان را به حجت هاى خود واگذارده قائل به تفویض است و چنین کسى مشرک مى باشد». در این باره نگا: .الف. سعدبن عبداللَّه بن ابى خلف اشعرى قمى، المقالات والفرق، تصحیح محمد جواد مشکور، (تهران: انتشارات علمى و فرهنگى، چاپ دوم، 1361، ص 60 و 61ب. ابراهیم بن موسى بن محمد مخمى غرناطى، والاعتصام، (قاهره: مطبعة السعادة، 1332 ق )، ج 2، ص 219. (ادیان و مذاهب، حمید رضا شاکرین، کد: 26/500012) .

پرسمان دانشگاهیان

مرجع:

ایجاد شده در 1401/03/25

لینک کوتاه