شنيده ايم که گفته مي شود در بهشت يک درختي است که سرش آيه قرآن است و ريشه اش ملک زعفران است آيا مصداق علمي و ديني دارد؟

پرسشگر محترم! حديث فوق که مطرح نموديد با بررسي هاي زياد در جوامع روايي معتبر ما يافت نشد. اما احاديث ديگر که نزديک به مضمون حديث فوق است ملاحظه شده که لازم است به آن توجه شود. «أَتَي الْمِقْدَادُ بْنُ الْأَسْوَدِ الْکنْدِيُّ إِلَي رَسُولِ اللَّهِ ص فَقَالَ يَا رَسُولَ اللَّهِ وَ مَا طُوبَي قَالَ شَجَرَةٌ فِي الْجَنَّةِ لَوْ سَارَ الرَّاکبُ الْجَوَادِ لَسَارَ فِي ظِلِّهَا مِائَةَ عَامٍ قَبْلَ أَنْ يَقْطَعَهَا وَرَقُهَا بُرُودٌ خُضْرٌ وَ زَهْرُهَا رِيَاضٌ صُفْرٌ وَ أَقْنَاؤُهَا سُنْدُسٌ وَ إِسْتَبْرَقٌ وَ ثَمَرُهَا جلل [حُلَلٌ خُضْرٌ وَ صَمْغُهَا زَنْجَبِيلٌ وَ عَسَلٌ وَ بَطْحَاؤُهَا يَاقُوتٌ أَحْمَرُ وَ زُمُرُّدٌ أَخْضَرُ وَ تُرَابُهَا مِسْک وَ عَنْبَرٌ وَ حَشِيشُهَا زَعْفَرَانٌ يَنِيعٌ وَ أَلَنْجُوجٌ يَتَأَجَّجُ مِنْ غَيْرِ وَقُودٍ وَ يَتَفَجَّرُ مِنْ أَصْلِهَا السَّلْسَبِيلُ وَ الرَّحِي؛ مقداد بن اسود کندي نزد حضرت رسول ـ صلي الله عليه و آله و سلم ـ آمد و عرض کرد: يا رسول الله! طوبي (که ترجمه آن خوشا است) در آيه شريفه چه معني دارد؟ فرمود: درختي است در بهشت که اگر سوار تيز تک در سايه آن درخت صد سال راه برود هنوز سايه آن را تمام نمي کند، برگ آن درخت بردهاي سبز است و گلش بستان هاي زرد و خوشه هاي آن حرير و ديباست و ميوه آن حلّه هاي سبز و صمغ (شيره) آن درخت زنجبيل و عسل است، و دشت اطراف آن درخت از ياقوت سرخ و زمرّد سبز و خاک آن مشک و عنبر است و گياهش زعفران رسيده و عود است که بي افروختن برافروزد، و از بن آن درخت (چشمه) سلسبيل و رحيق و معين مي جوشد و سايه آن درخت مجلس شيعيان علي بن ابي طالب است که گرد هم جمع مي شوند». علي ـ عليه السلام ـ فرمودند: «خدا بهشت را از دو خشت آفريد: خشتي از زر و خشتي از سيم، و ديوارهايش را از ياقوت و سقفش را زبرجد، و سنگريزه اش را مرواريد، و خاکش را زعفران، و مشک بويا قرار داد». رسول خدا ـ صلي الله عليه و آله و سلم ـ فرمايد: خداوند متعال به من فرمان داد تا فاطمه را به ازدواج علي درآورم، پس از انجام اين فرمان جبرئيل گفت: همانا خداي تعالي بهشتي از لؤلؤ که بين هر قصبه آن با قصبه ديگر ياقوتي است مرصّع به طلا، و سقفهاي آن از زبرجد سبز، و اطاق هاي آن مرواريد ياقوت نشان مي باشد، بنا نمود. سپس خداوند متعال غرفه هاي آن را از طلا، نقره، ياقوت و زبرجد قرار داد، و در بهشت چشمه هايي آفريد که در همه جاي آن جريان دارند و بر نهرهايي که از آن چشمه ها ايجاد شده اند قبّه هايي که با زنجيره هاي طلايي آراسته شده اند، قرار داد که در اطراف آنها انواع درختان ميوه روييده اند، و بر هر شاخه اي از آن درختان قبّه اي بنا شده، و بر هر يک از آنها تختي از جواهرات سفيد نهاده شده، و بر اطراف آنها پرده هايي از جنس پشم و ابريشم گسترانيده و زمين آن را با زعفران پوشانيده است. پس آن تخت ها به وسيله مشک و زعفران خوشبو شده و در هر قبّه اي نيز دو درخت است که به صورت فرش بر زمين آن گسترانده اند و در اطراف بيروني قبه ها آية الکرسي نوشته شده است. پيامبر گويد: به جبرئيل گفتم: اين بهشت براي چه کسي بنا شده؟ گفت: براي علي و فاطمه، و اين غير از بهشت هايي است که خداوند به آنها تحفه نموده و آنها نيز همه مثل همين هستند. و خداوند از آن جهت آنها را به اين نعمت ها مفتخر نموده است که تو شادمان و خوشحال شوي. اما اينکه آيا مي توان از طريق دين و علم ثابت کرد که چنين درخت هايي وجود دارد يا نه و اين که چرا به زعفران در بهشت اشاره شده است، بايد ديد اهميت اين گياه و کارکردها و آثار آن چيست؟ زعفران و کاربرد هاي آن واژه زعفران از طریق زبان عربی به زبان های دیگر راه یافته ولی اصلیت خود این واژه ناشناخته است. واژه فارسی برای گیاه زعفران کُرکُم است. که در فارسی میانه به صورت کورکوم تلفظ می شد. در زبان ترکی زفرون (زفرو) و در عربی الزعفران در انگلیسی saffron تلفظ می شود. کاشت زعفران در ایران از قدمت ۳۰۰۰ ساله برخوردار است. این گیاه رنگی و گران بهای چندین ساله، بدون ساقه است و پیاز دارد و چون درخاک کویر به عمل می آید، به طلای سرخ و یا طلای کویر شهرت یافته است زعفران به علت طعم و رنگ و عطر عالی، کاربردهای فراوانی در تولید فرآورده های غذایی، دارویی و شیمیایی دارد و با توجه به محدودیت کشت و تولید، از فرآورده های گران قیمت به شمار می رود. ایران با متوسط تولید ۱۰۰ تن در سال، در زمینه تولید زعفران مقام اول را دارد. مرکز اصلی پرورش این گیاه، مناطق کویری و کم آب جنوب خراسان و سابقه زعفرانکاری در این منطقه، به ۷۰۰ سال پیش بازمی گردد. زَعفِران گیاهی دارویی و صنعتی است. گل زعفران که به بخش کلاله و یا قرمزی آن سر ریشه می گویند در ابتدای برداشت به رنگ قرمز روشن است ولی به مرور به رنگ قرمز تیره رنگ تبدیل می شود. تازه آن از عطر خوش طعمی برخوردار است و به غذاها طعم و لذت خاصی می دهد. گیاهی که تنها دو بار در اول آبان ماه (قبل از محصول دهی) و اوایل آذرماه (در پایان محصول دهی)، به آب نیاز دارد و تا بهار، آب باران و برف برای آن کافی است. بر حسب آزمایش هایی که در اروپا انجام شده است، زغفران خاصیت کاهش چربی و کلسترول خون و افزایش نفوذ اکسيژن در پلاسما را در موش آزمایشگاهی از خود نشان داده است. در طب عوام نقاط مختلف جهان، زعفران به عنوان آرام بخش، ضد اسپاسم، اشتها آور و مقوی معده استفاده می شود. در کشور آلمان زعفران به عنوان آرام بخش، درمان درد معده و شکم و آسم مصرف می شود. زعفران بدلیل رنگ شادی که دارد در غذاها باعث نشاط انسان می شود. زعفران به جهت طعم، بو و رنگ زرد خاصی که دارد به وفور در غذاها (به ویژه همراه با برنج)، صنایع شرینی سازی، داروسازی و صنایع دیگر به مصرف می رسد. بنابراين پاسخ سوال را مي توان در چند نکته بيان کرد: اول: نام گياه زعفران و استفاده از آن سابقه ديرينه دارد و حتي در صدر اسلام از آن استفاده مي کردند براي مثال پيامبر اسلام ـ صلي الله عليه و آله و سلم ـ سر امام حسن ـ عليه السلام ـ در زمان نوزادي تراشيد و به وزن آن نقره تصدّق داد و با گرد زعفران سر او را ملوّن (رنگي) نمود. و آن حضرت عبايي داشت که با زعفران رنگ شده بود. دوم: توصيفات بهشت با امور مادي از قبيل نزديک کردن اذهان است (از باب تشبيه معقول به محسوس است) و الا نمي توان بهشت و ماهيت آن را با امور دنيوي مقايسه کرد. آنچه در احاديث در توصيف بهشت مطرح شده از رنگ هاي زعفراني، گياه زعفراني، بوي زعفراني و... نمي توان ادعا کرد که همين زعفراني که در دست ماست مي باشد شايد زعفران بهشتي ده برابر زعفران دنياي خاصيت و رنگ و بو داشته باشد. قرآن در توصيفات بهشتي مطالبي را يادآوري مي کند که نشان دهنده آن است که نمي توان با دنيا مقايسه کرد براي مثال زنان بهشتي، نهر عسل و شير، و درختان و سايه هاي آن و... . سوم: علوم تجربي در جايي مي تواند نظر دهد که اولا قابل رويت باشد و ثانيا بتوان آزمايشي بر روي آن انجام داد. در حالي که مسئله موجودات بهشتي که در قرآن و احاديث مطرح شده نه قابل رويت است و نه قابل آزمايش. لذا علم نمي تواند در حوزه ماوراء الطبيعه وارد شود و نظر دهد. در نتيجه مي توان گفت: حديث مطرح شده در سوال در جوامع روايي معتبر يافت نشد. و احاديث ديگري مطرح شده است و مشابه آنها در قرآن نيز آمده و توصيفاتي با امور مادي و دنيوي نموده است همه آنها از باب تشبيه معقول به محسوس و نزديکي اذهان است. و از طريق علم نيزقابل اثبات نيست. .

مرجع:

ایجاد شده در 1400/10/19

لینک کوتاه