در آیه دوم سوره روم اشاره شده به (فی ادنی الارض) که منظور از ادنی نزدیک یا پست می باشد و امروزه کشف کرده اندکه پست ترین قسمت زمین همین منطقه است که جنگ ایران و روم واقع شده درصورتی که در تفسیرالمیزان به این مسئله اشاره نشده خواهشمندم راهنماییم فرمایید

در پاسخ به تفسیر و توضیح آیه مورد پرسش و شان نزول و بیان منظور از ادنی الارض توجه کنید : 1- بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحِیمِ الم (1) غُلِبَتِ الرُّومُ (2) فِی أَدْنَى الْأَرْضِ وَ هُمْ مِنْ بَعْدِ غَلَبِهِمْ سَیَغْلِبُونَ (3) ترجمه:به نام خداوند بخشنده بخشایشگر 1- الم2- رومیان مغلوب شدند.3- (و این شکست) در سرزمین نزدیکى رخ داد، اما آنها بعد از مغلوبیت به زودى غلبه خواهند کرد.شان نزول:مفسران بزرگ همگى اتفاق دارند که آیات نخستین این سوره بدین سبب نازل شد که در آن هنگام که پیامبر ص در مکه بود، و مؤمنان در اقلیت قرار داشتند، جنگى میان ایرانیان و رومیان در گرفت، و در این نبرد ایرانیان پیروز شدند.مشرکان مکه این را به فال نیک گرفتند و دلیل بر حقانیت شرک خود دانستند! و گفتند: ایرانیان مجوسى هستند و مشرک (دوگانه پرست) اما رومیان مسیحیند و اهل کتاب، همانگونه که ایرانیان بر رومیان غلبه کردند پیروزى نهایى از آن شرک است و طومار اسلام به زودى پیچیده خواهد شد و ما پیروز مى شویم.گرچه اینگونه نتیجه گیریها پایه و مایه اى نداشت اما در آن جو و محیط براى تبلیغ در میان مردم جاهل خالى از تاثیر نبود، لذا این امر بر مسلمانان گران آمد.آیات فوق نازل شد و قاطعانه گفت: گرچه ایرانیان در این نبرد پیروز شدند اما چیزى نمى گذرد که از رومیان شکست خواهند خورد و حتى حدود زمان این پیشگویى را نیز بیان داشت و گفت این امر فقط در طول چند سال به وقوع مى پیوندد!.این پیشگویى قاطع قرآن که از یک سو نشانه اعجاز این کتاب آسمانى و اتکاء آورنده آن به علم بى پایان پروردگار به عالم غیب است، و از سوى دیگر نقطه مقابل تفال مشرکان بود، مسلمانان را طورى دلگرم ساخت که حتى مى گویند بعضى از آنان با مشرکان روى این مساله شرطبندى مهمى کردند! (آن روز هنوز حکم تحریم اینگونه شرطبندیها نازل نشده بود . تفسیر: یک پیشگویى عجیب!این سوره جزء 29 سوره اى است که با حروف مقطعه آغاز مى شود (الم).کرارا در تفسیر این حروف مقطعه (مخصوصا در آغاز سوره بقره، آل عمران و اعراف) بحث کرده ایم.تنها چیزى که در اینجا جلب توجه مى کند این است که بر خلاف بسیارى از سوره هایى که با حروف مقطعه آغاز مى شود و پشت سر آن سخن از عظمت قرآن است در اینجا بحثى از عظمت قرآن نمى یابیم، بلکه سخن از شکست رومیان و پیروزى مجدد آنها در آینده است، ولى با دقت روشن مى شود که این بحث نیز بیان عظمت قرآن است، چرا که این خبر غیبى مربوط به آینده از نشانه هاى اعجاز و عظمت این کتاب آسمانى محسوب مى شود.بعد از ذکر حروف مقطعه مى فرماید:رومیان مغلوب شدند (غُلِبَتِ الرُّومُ).و این شکست در سرزمین نزدیکى واقع شد (فِی أَدْنَى الْأَرْضِ).نزدیک به شما مردم مکه، در شمال جزیره عرب، در اراضى شام، در منطقه اى میان بصرى و اذرعات.و از اینجا معلوم مى شود که منظور از روم روم شرقى است نه روم غربى.بعضى از مفسران مانند مرحوم شیخ طوسى در تبیان احتمال داده اند که منظور نقطه نزدیکى به سرزمین ایرانیان بوده است یعنى در محلى واقع شد که نزدیکترین نقطه میان ایران و روم بود ».درست است که تفسیر اول با الف و لام عهد در کلمه الارض مناسبتر است ولى به طورى که خواهیم گفت از جهاتى تفسیر دوم صحیحتر به نظر مى رسد.در اینجا تفسیر سومى نیز وجود دارد که شاید تفاوت زیادى از نظر نتیجه با تفسیر دوم نداشته باشد، و آن اینکه منظور از این زمین، زمین روم است یعنى آنها در نزدیکترین سرحداتشان با ایران گرفتار شکست شدند. و این اشاره به اهمیت و عمق این شکست است چرا که شکست در نقطه هاى دور دست و مرزهاى بعید، چندان مهم نیست، مهم آن است که کشورى در نزدیکترین مرزهایش به دشمن که از همه جا قویتر و نیرومندتر است گرفتار شکست شود.بنا بر این ذکر جمله فِی أَدْنَى الْأَرْضِ اشاره اى خواهد بود به اهمیت این شکست، و طبعا پیشگویى از پیروزى طرف مغلوب ظرف چند سال آینده واجد اهمیت بیشترى خواهد بود که جز از طریق اعجاز قابل پیش بینى نیست! سپس اضافه مى کند: آنها (رومیان) بعد از مغلوبیت به زودى غلبه خواهند کرد (وَ هُمْ مِنْ بَعْدِ غَلَبِهِمْ سَیَغْلِبُونَ) .با اینکه جمله سیغلبون (به زودى غالب مى شوند) براى بیان مقصود کافى بود، ولى مخصوصا تعبیر مِنْ بَعْدِ غَلَبِهِمْ (بعد از مغلوبیتشان) بر آن افزوده شده است، تا اهمیت این پیروزى آشکارتر گردد، چرا که غالب شدن یک جمعیت مغلوب آنهم در نزدیکترین و نیرومندترین مرزهایش، در یک مدت کوتاه غیر منتظره است و قرآن صریحا از این حادثه غیر منتظره خبر مى دهد. .

پرسمان دانشگاهیان

مرجع:

ایجاد شده در 1401/03/25

لینک کوتاه