چرا حکومت ولی فقیه مقدس است؟ آیا در این حکومت خطا و اشتباه رخ نمی دهد؟ آیا بی پیرایه است؟

حفظ قداست رهبرى ، نه به معناى قداست شخص یا فرد ، بلکه به معناى حفظ قداست شخصیت و جایگاه است . جایگاهى که به دلیل ارتباط با دین و سیاست دینى ، به عنوان امرى مقدس ، لازم الاحترام است . این امر در مورد تمامى رهبران دینى مطرح است . قداست به معناى محبوبیت همراه با احترام شدید است . انسان به علت کمال خاصى که در شخصیتى سراغ دارد , به او محبت ورزیده و به وى احترام خاصى مى گذارد . انسانها همه کمالات را بطور یکسان دارا نیستند , از این رو انسانى که داراى کمالات فوق العاده و برترى است از محبوبیت و احترام بیشترى برخوردار است . قداست مانند محبت از یک مورد شخصى محبوب به دیگر امور منتسب به او نیز - به طورطبیعى - منتقل مى شود , به گونه اى که وقتى شخصى را دوست مى داریم , نزدیکان ووابستگانش را نیز دوست خواهیم داشت مثلا وقتى به استاد خود عشق مى ورزیم , فرزندان و حتى وسایل شخصى او را نیز دوست مى داریم , به همین دلیل است که مردم ما به خاندان امام قدس سره , خانه , حسینیه و حرم ایشان علاقه شدیدى نشان مى دهندو به آنها عشق مى ورزند . قداست , روح دین روح دین را همین قداست تشکیل مى دهد , به طورى که تمام ادیان الهى بر احترام گذاردن خاص به خداوند و هر چه و هر کس که به او منسوب است تاکید مى ورزند , حتى مذاهب انحرافى نیز براى بت و خدایان قداست قائلند . روایات ما بر این مطلب تاکید دارد که H « هل الایمان الا الحب » E آیا ایمان جز محبت و دوستى امر دیگرى است ؟ ( 1 - 1 ) از این رو در اسلام اولین مرتبه قداست براى خداى تبارک و تعالى است و در مراتب بعدى هر کس به او نزدیکتر و داراى ارتباط بیشتر با اوست . پروردگارمتعال به دلیل هستى مطلق , کمال مطلق و . . . از برترى بى نظیرى برخوردار است و طبیعى است از همه محبوبتر و دوست داشتنى تر باشد , تا اندازه اى که باید در برابر او به خاک افتاد و پیشانى را بر زمین سایید . این سجده به دلیل همان قداست است . در مرتبه بعد , پیامبر اکرم صلى اللّه علیه و آله و سلم به دلیل بیشترین ارتباط با خداوند , داراى تقدس و احترام بیشترى است , تا آنجا که خداوند وفرشتگانش بر او درود مى فرستند و از مؤمنان نیز مى خواهند تا درود بفرستند ( 2 - 1 ) و شرع مقدس گذاردن دست بدون وضو را بر نام آن حضرت حرام مى داند . این قداست پس از خداوند , به پیامبر و جانشینان او یعنى امامان معصوم علیهم السلام - که از طرف خدا منصوب شده اند - گسترش مى یابد . بوسیدن ضریح امامان علیهم السلام و زیارت حرم آنها همگى برخاسته از همین قداست است . در مراتب بعدى یعنى پس از امامان علیهم السلام این قداست به همه کسانى که به گونه اى به آنان منتسب اند , مانند سادات و مراجع و علماى دینى سرایت مى کند . با اینکه بوسیدن دست و تواضع بیش از اندازه براى غیر خدا در اسلام نکوهش گردیده , ولى مواردى استثناء شده است , از جمله : « انه من ارید به رسول اللّه ( 2 ) کسى که به جهت انتساب به پیامبر دستش را ببوسند . » . یعنى این شخص از چنان عظمتى برخوردار است که به جاى پیامبر صلى اللّه علیه و آله و سلم دست او را مى بوسند . ولى فقیه گرچه معصوم نیست , ولى به دلیل انتسابش به امام معصوم علیه السلام و جانشینى وى مراتبى از همان قداست را داراست . آیا مى شود کسى خدا را دوست بدارد , ولى پیامبرش را دوست ندارد ؟ آیا مى شود کسى پیامبر را دوست بدارد ولى به جانشینان او ( امامان ) علاقه نداشته باشد ؟ و آیا مى توان امام معصوم علیه السلام را دوست داشت , ولى جانشین او را گرامى نداشت ؟ ( پرسشها و پاسخها ، مصباح یزدى - محمد تقى 1 - 1 - کافى , ج 2 ص 125 , روایت 5 . 2 - 1 - قرآن کریم سوره احزاب آیه 56 . 2 - بحار الانوار , علامه مجلسى , ج 26 , باب 100 , روایت 25 . تبیان ) اما در بررسى امکان اشتباه ولى فقیه توجه به نکات ذیل حائز اهمیت مى باشد : اولا : هر چند در انسان غیرمعصوم احتمال خطا و لغزش همواره وجود دارد ، ولى به هیچ وجه عدم عصمت مساوى و ملازم با وقوع لغزش و اشتباه نیست از دیدگاه آموزه هاى اسلامى « عصمت به معنى پاک بودن و از دستبرد وسوسه هاى شیطانى در امان بودن و گناه کبیره و صغیره مرتکب نشدن ، منحصر به چهارده معصوم نمى باشد و براى هر کسى که تلاش کند ، این راه در این حد و مفهوم باز است چنان که مقام ولایت انحصارى نبوده ، قابل وصول براى همگان است البته همگانى که اهلیت داشته باشند و مدارج کمال را طى کرده باشند » 1 ثانیا : به احتمال وقوع اشتباه را مى توان با در نظر گرفتن مکانیزمهایى نظیر تأکید بر واجدیت صفات علم ، تجربه و کاردانى ، تقوا و پرهیز از خود رایى و لزوم مشورت با متخصصان و کارشناسان و . . . ، کاهش داده و حتى متمایل به صفر کرد که این مکانیزم ها به عینه در نظام اسلامى ما براى ولى فقیه در نظر گرفته شده و شدیدا بر وجود آن تأکید مى شود . ثالثا : در موارد نادرى که احتمال اشتباه مى رود یا مواردى که ابهام وجود دارد ، کمیسیونى به نام « هیأت تحقیق » متشکل از اعضاى مجلس خبرگان ، با مقام معظم رهبرى دیدار و توضیحات لازم را خواستار شده و در صورت نیاز با کارشناسان و صاحب نظران مربوط مشورت و تبادل نظر مى نمایند . 2 ( 1 ) ( . ک : علامه سیدمحمد حسین طباطبایى ، ولایت نامه ، ترجمه دکتر همایون همتى ، صص 57 - 48 ) ( 2 ) ( محسن ، ملک افضلى اردکانى ، نظارت و نهادهاى نظارتى ، پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامى ، 1382 ، ص 122 ) .

پرسمان دانشگاهیان

مرجع:

ایجاد شده در 1401/03/25

لینک کوتاه