دوستانمان را که با دین آشنا نیستند و با کسانی که دین را مسخره می کنند رفت و آمد دارند چگونه به دين دعوت کنيم؟

نياز بشر به دين يک مسئله ذاتي و فطري است. و بر اساس اين نياز انسان خواسته يا ناخواسته به پرستش نيروي مافوق بشري روي مي آورد ولي برخي مواقع انسان در محيط و جايگاهي قرار مي گيرد که از آن فطرت اوليه فاصله مي گيرد و به بيراهه کشيده مي شود. براي اينکه بشر دچار اين انحراف نشود خداوند از همان ابتداي خلقت براي هدايت انسان دو دعوت کننده و راهنما همراه انسان فرستاد که از يکي تعبير به رسول باطني يا همان عقل و خرد مي شود و ديگري رسول بيروني که عبارتند از انبياء و پيامبران، بنابراين دين، واقعيتي انکار ناپذير است که همراه و همزاد حيات بشري بوده و همواره بر همه ابعاد زندگي انساني سايه افکنده است. اما همان طور که ذکر شد برخي افراد پيدا مي شوند که در اثر قرار گرفتن در محيط خاص علاقه‌ی او نسبت به دين سست مي شوند. براي راهنمائي اين گونه افراد به دين و مذهب بايد عواملي را که موجب سستي آنها شده شناخت و از بين برد که در زیر به آنها اشاره می‌شود. 1. يکي از عمده ترين علل و ريشه هاي سستي در دين عدم شناخت صحيح است. جهل و ناداني نسبت به انسان، جهان، آفرينش و مبدأ و معاد، زمينه ساز سستي در دين است. لذا بايد کاري کرد که اين جهل از بين برود و انسان نسبت به اطراف و هم نوعان و آينده و عاقبت خود، علم و آگاهي داشته باشد. امام علي ـ عليه السلام ـ مي فرمايند: «العلم اصل کل خير و الجهل اصل کل شرّ ؛ علم و دانش و آگاهي ريشه همه خيرها و جهل و ناداني ريشه همه شرهاست». 2. دومين کاري که مي توان براي چنين افرادي انجام داد اين است که بايد برداشت صحيح از دين براي آنها ارائه نمود زيرا عامل ديگري که موجب فرار انسان از دين مي شود به خصوص افراد جوان، معرفي نادرست دين و ارائه تحليل هاي مغرضانه از دين است. رسول گرامي اسلام ـ صلي الله عليه و آله و سلم ـ مي فرمايند: «براي هر چيز ستوني است و ستون دين نيز فقه و آگاهي است». 3. يکي ديگر از روش هايي که مي توان افراد را به دين رهنمون کرد اين است که در آنها تفکر و انديشيدن و نيروي انديشه را تقويت کرد همان طور که روش پيامبر اکرم ـ صلي الله عليه و آله و سلم ـ چنين بود. آن حضرت پيوسته در مکه و پس از هجرت به مدينه به اين روش تمسک مي جستند و دعوت مکرر قرآن به تعقل، تدبر، تفکر در اين راستا مي باشد. و نيز به پيامبر اکرم ـ صلي الله عليه و آله و سلم ـ نحوه دعوت را چنين بيان مي‌کند: «با حکمت و برهان و موعظه و اندرز نيکو به راه خدا دعوت کن و با بهترين طريق مناظره کن که البته خدا (عاقبت حال) کسي که از راه او گمراه شده و آنکه هدايت يافته بهتر مي داند». 4. يکي ديگر از کارهايي که مي توان براي هدايت و راهنمايي انسان به سوي دين و اعتقاد انجام داد بيان عقايد به تدريج و با حوصله است و با يک بار دعوت دوست و رفيق به دين و بي توجهي او نبايد يأس و نااميدي بر انسان عارض گردد. او در مدتي که با رفقاي بي توجه به دين مغشوش شده زمان لازم دارد تا گفته ها و سفارشات انسان در او اثر کند. چنان چه دعوت پيامبر اکرم ـ صلي الله عليه و آله و سلم ـ يک دفعه اي نبود و آن حضرت بيان احکام و عقايد ديني را به تدريج در مدت 23 سال انجام دادند. مرحوم طباطبائي مي نويسد: هنگامي که خداوند بار رسالت را بر دوش پيامبر اکرم ـ صلي الله عليه و آله و سلم ـ نهاد او را امر به مدارا و رعايت تدريج نسبت به اصل دعوت و مخاطبان آن و اصول مقررات ديني نمود زيرا براي کساني که با اعتقادات و آداب ويژه اي انس داشته اند، پذيرش دين و آداب جديد بسيار مشکل است به همين خاطر پيامبر اکرم ـ صلي الله عليه و آله و سلم ـ تمامي اعتقادات و اصول شريعت را يکجا بيان نفرمود بلکه در روند تدريجي در طول 23 سال صورت گرفت. و هم چنين يکي از شرايط و نتيجه بخشي امر به معروف و نهي از منکر اين است که شخص آمر و ناهي صبور و باحوصله باشد و استقامت خود را حفظ کند چنانچه خداوند مي فرمايد: فَاصْبِرْ إِنَّ وَعْدَ اللَّهِ حَقٌّ وَلَا يَسْتَخِفَّنَّک الَّذِينَ لَا يُوقِنُونَ؛ «اکنون که چنين است صبر پيشه کن که وعده خدا حق است و هرگز کساني که ايمان ندارند تو را خشمگين نسازند». 5. روش ديگر براي دعوت به دين اين است که اول بايد ديد طرف مقابل درک و فهمش در چه اندازه است و نيز با چه ادبياتي مي توان آموزه هاي ديني را به او فهماند و بر اين اساس با همان ادبيات مورد علاقه او ايشان را به دين دعوت کرد، چنانچه خداوند متعال پيامبران خود را متناسب با وضع جامعه با معجزه هاي مناسب زمان آنها مبعوث مي کردند. ابن سکيت از شعراي وفادار به اهل بيت ـ عليهم السلام ـ مي گويد: از امام کاظم ـ عليه السلام ـ پرسيدم چرا حضرت موسي ـ عليه السلام ـ با عصا و يد بيضا و ابزار سحر آمد و عيسي ـ عليه السلام ـ با ابزار پزشکي و پيامبر خاتم با ابزار زبان و کلام مبعوث شدند: حضرت فرمودند: زيرا به هنگام ظهور حضرت موسي ـ عليه السلام ـ زبان فرهنگي غالب، سحر بود، از اين رو خداوند پيامبرش را با نيروي فراتر از آن فرستاد تا فرهنگ شان را باطل کند و حضرت عيسي ـ عليه السلام ـ در عصري آمد که دوره رشد پزشکي بود و پيامبر اسلام ـ صلي الله عليه و آله و سلم ـ زماني مبعوث شد که مردم آن عصر به خطابه و کلام و شعر علاقه نشان مي دادند لذا خداوند حکمت هاي خود را در چنين قالبي بر مردم توسط پيامبر اکرم ـ صلي الله عليه و آله و سلم ـ بيان نمود. از اين رو براي دعوت هر کس به دين، ابتدا بايد ظرفيت او را سنجيد و سپس به اندازه درک و فهم او از دين برايش گفت و ثانيا ادبيات او را دانست و با کلامي با او صحبت کرد که مورد علاقه اش مي باشد و بهتر مي تواند آن را هضم کند. علاوه بر موارد ذکر شده مي توان به فوايد متعددي دين اشاره کرد و بلايايي را که جوامع غير ديني به آن مبتلا هستند آنان را آگاه نمود. چنانچه فايده دين هدايت انسان به سعادت پايدار اخروي است و نيز نقش آن در اين جهت انحصاري و بديل ناپذير است. زيرا چنين هدايتي، دانشي فراتر از آنچه انسان از طريق معمولي مي تواند کسب کند لازم دارد. و مي توان به نقش دين در شکوفائي تمدن هاي بشري اشاره نمود، از فوايد ديگر دين مي توان به اخلاق، علم، معنويت، سياست عدل محور و... اشاره کرد. علاوه بر موارد ذکر شده و رعايت اصول و شرايط امر به معروف و نهي از منکر و استمرار به راهنمائي و سفارش به دين، بهترين روش و مفيد ترين روش اين است که دعوت کننده به هر دين و اعتقادي در ابتداء بايد خودش به جدّ معتقد به آن آيين باشد و به احکام و دستورات آن عمل کند زيرا عمل به آموزه هاي ديني که انسان مي خواهد تبليغش کند بيشترين تأثيرگذاري را دارد. و در سفارشات بزرگان دين نيز به اين مسئله اشاره شده است. امام صادق ـ عليه السلام ـ مي فرمايند: مردم را با اعمالتان دعوت به دين و اعتقادات ديني کنيد نه با زبانتان تا مردم در شما صدق و راستي و تقوا را ببينند. وقتي که افراد همجوار و نزديک انسان ببينند که شخص چه اندازه به گفته هاي خود و اعتقادات خود پايبند است و عمل مي کند ناخودآگاه جذبه اي در او نسبت به دين پيدا مي شود. چه بسا افرادي پيدا مي شوند دم از دين و ايمان مي زنند ولي در عمل هيچ نشانه اي از معتقد بودن وي به دین ديده نمي شود. .

مرجع:

ایجاد شده در 1400/10/19

لینک کوتاه