از برخی روایات معصومین(ع) این گونه استفاده می شود که دگرگونی آسمان و زمین پس از نفخ صور اول است که بر اثر آن تمامی موجودات می میرند و به حسب آن چه در روایت امام سجاد(ع) آمده است «زمین تبدیل می شود به زمینی که بر آن گناه انجام نشده است».V}(بحار، ۶/۳۲۴){V جهت اطلاع بر کیفیت نفخ اول و دوم مطالب ذیل را مطالعه کنید:

از برخی روایات معصومین(ع) این گونه استفاده می شود که دگرگونی آسمان و زمین پس از نفخ صور اول است که بر اثر آن تمامی موجودات می میرند و به حسب آن چه در روایت امام سجاد(ع) آمده است «زمین تبدیل می شود به زمینی که بر آن گناه انجام نشده است».(بحار، 6/324) جهت اطلاع بر کیفیت نفخ اول و دوم مطالب ذیل را مطالعه کنید: 1. نفخ صور «صیحه اى» وحشتناک و صدایى مهیب و ترس آور است که وقتى شروع شد، کل دنیا، کرات، عالم ماده و همه عوالم هستى و موجودات - مگر خداوند و کسانى که استثنا شده اند - به هم خورده و موجودیت و هستى خود را از دست مى دهند: (وَیَقُولُونَ مَتَى هَذَا الْوَعْدُ إِنْ کُنتُمْ صَادِقِینَ مَا یَنظُرُونَ إِلَّا صَیْحَةً وَاحِدَةً تَأْخُذُهُمْ وَهُمْ یَخِصِّمُونَ فَلَا یَسْتَطِیعُونَ تَوْصِیَةً وَلَا إِلَى أَهْلِهِمْ یَرْجِعُونَ)؛یس (36)، آیات 48 - 50. «و مى گویند: اگر راست مى گویید، پس این وعده [ عذاب ] کى خواهد بود؟ جز یک فریاد [ مرگ بار] را انتظار نخواهند کشید که هنگامى که سرگرم جدال اند، غافلگیرشان کند. آن گاه نه توانایى وصیتى دارند و نه مى توانند به سوى کسان خود برگردند». 2. روزى که نفخ اول دمیده مى شود، همه هستى را هراس گرفته و کوه ها ذره ذره شده و مانند ابر در حرکت مى افتند: (وَ یَوْمَ یُنْفَخُ فِی الصُّورِ فَفَزِعَ مَنْ فِی السَّماواتِ وَ مَنْ فِی الْأَرْضِ إِلاَّ مَنْ شاءَ اللَّهُ وَ کُلٌّ أَتَوْهُ داخِرِینَ وَ تَرَى الْجِبالَ تَحْسَبُها جامِدَةً وَ هِیَ تَمُرُّ مَرَّ السَّحابِ صُنْعَ اللَّهِ الَّذِی أَتْقَنَ کُلَّ شَیْ ءٍ إِنَّهُ خَبِیرٌ بِما تَفْعَلُونَ)؛نمل (27)، آیه 87 و 88. «و روزى که در صور دمیده شود، پس هر که در آسمان ها و هر که در زمین است، به هراس افتد، مگر آن کس که خدا بخواهد. و جملگى با زبونى رو به سوى او آورند و کوه ها را مى بینى [ و ]مى پندارى که آنها بى حرکت اند و حال آنها ابرآسا در حرکت اند. [ این ] صنع خدایى است که هر چیزى را در کمال استوارى پدید آورده است. در حقیقت، او به آنچه انجام مى دهید، آگاه است». 3. هنگامى که دم در صور دمیده مى شود، همه موجودات بى هوش و مدهوش مى گردند؛ مگر آنکه را که خدا بخواهد: (وَ نُفِخَ فِی الصُّورِ فَصَعِقَ مَنْ فِی السَّماواتِ وَ مَنْ فِی الْأَرْضِ إِلاَّ مَنْ شاءَ اللَّهُ)؛زمر (39)، آیه 68. «و در صور دمیده مى شود، پس هر که در آسمان ها و هر که در زمین است، بى هوش درمى افتد، مگر کسى که خدا بخواهد». این آیه نیز مانند آیه سابق، نفخ صور را امرى عام دانسته و تعبیر «من فى السماوات و من فى الارض» دلالت بر آن دارد. این دم همه را فرا مى گیرد؛ چرا که بر طبق آیاتى از قرآن کریم، ملائکه و ارواح سعدا در آسمان هست و از این رو نفخ صور آنان را نیز مى گیرد. همچنین بر اساس بعضى از آیات قرآن، برزخیان نیز اهل زمین اند؛ هر چند در برزخ وارد شده باشند. از این رو، نفخ صور، نظام برزخ و کسانى را که در برزخ به سر مى برند، نیز شامل مى گردد. پس با دمیده شدن نفخ اول در مقدمات ظهور قیامت تومار عوالم بالاتر - از برزخ گرفته و پس از آن و هر آنچه در آنها موجودند - نیز در هم پیچیده خواهد شد. اگر هنگام ظهور عالم قیامت در دنیا باشیم، نفخ صور را خواهیم دید؛ اگر در عالم برزخ و مثال باشیم، با آن مواجه خواهیم شد و اگر در عالم برتر باشیم، باز با این دم روبه رو خواهیم شد. و باید توجه داشت که گرفتن، بى هوش و مدهوش شدن و مردن و هلاک گشتن غیر از مرگ، بیهوشى و هلاکتى است که ما مى فهمیم. این هلاکتى واقعى است که با آمدنش، هستى را از موجودات مى ستاند و همه را برمى چیند: زنده ها مى میرند، برزخیان مى میرند، ملائکه مى میرند، آسمان و زمین به هم مى ریزند، دریاها مى سوزند، ستارگان نورشان را از دست مى دهند... صدایى مهیب، بلند و شدید و فریادى گوش خراش دارد، با دمیده شدنش همه هستى را هراس گرفته، کوه ها چون ابر به حرکت درمى آیند بر اثر آن، همه موجودات - از دنیوى گرفته تا برزخ و بالاتر از آن - مدهوش و بى هوش شده، مى میرند؛ مگر خدا و آنان را که خدا بخواهد. این دم از عالم ماده شروع شده، همه عوالم دیگر را نیز در برمى گیرد. ر.ک: قیام قیامت، صص 29 - 34. نفخه دوم که براى زنده ساختن، برانگیخته شدن، به پا خاستن و حاضر گشتن، دمیده مى شود و در واقع نفخ قیام و برپا گشتن قیامت است؛ داراى لوازم خاص خود بوده و خداوند متعال با تعبیرهاى گوناگون از آثار این نفخ یاد کرده است که به بعضى از آنها، اشاره مى شود: 1. (وَ نُفِخَ فِی الصُّورِ فَإِذا هُمْ مِنَ الْأَجْداثِ إِلى رَبِّهِمْ یَنْسِلُونَ)؛یس (36)، آیه 51. «و در صور دمیده خواهد شد، پس به ناگاه از گورهاى خود شتابان به سوى پروردگار خویش مى آیند». این آیه به خوبى بیان مى کند که پس از دمیده شدن نفخ دوم، موجودات زنده شده، حرکت تازه اى را در سیر و لقا خداوند متعال آغاز مى کنند. 2. (فَإِذا نُفِخَ فِی الصُّورِ فَلا أَنْسابَ بَیْنَهُمْ یَوْمَئِذٍ وَ لا یَتَساءَلُونَ)؛مؤمنون (23)، آیه 101. «پس آن گاه که در صور دمیده شود [ دیگر ]میانشان نسبت خویشاوندى وجود ندارد، و از [ حال ]یکدیگر نمى پرسند». 3. (وَ نُفِخَ فِی الصُّورِ فَجَمَعْناهُمْ جَمْعاً)؛کهف (18)، آیه 99. «و [ همین که ] در صور دمیده شود، همه آنها را گرد خواهیم آورد». 4. (ثُمَّ نُفِخَ فِیهِ أُخْرى فَإِذا هُمْ قِیامٌ یَنْظُرُونَ)،زمر (39)، آیه 68. «سپس بار دیگر در آن [ صور ]دمیده مى شود و به ناگاه آنان بر پاى ایستاده مى نگرند». امام سجاد(ع) در روایتى پس از توصیف نفخ صور اول و لوازم آن، به نفخ دوم اشاره و بعضى از آثار آن را چنین بازگو مى فرماید: «... خداوند جبار، خود در صور، یک نفخه مى دمد و از آن جهتى که به سمت آسمان ها است، صدایى خارج مى شود که هیچ کس در آسمان ها نمى ماند؛ مگر آنکه زنده مى شود و برپاى مى ایستد و قیام مى کند؛ همان گونه که بود و فرشتگان حامل عرش بر مى گردند و بهشت و جهنم حاضر مى شوند و همه مخلوقات براى حسابرسى محشور مى گردند». راوى مى گوید: «امام سجاد(ع) هنگامى که [ در بازگو کردن این مطلب ]بدین جا رسیدند، گریه شدیدى کردند».«... و نفخ الجبار نفخة فى الصور یخرج الصوت من احد الطرفین الذى یلى السماوات فلا یبقى فى السموات احد الا حىّ و قام کماکان و یعود حملة العرش و یحضر الجنة و النار، و یحشر الخلائق للحساب، قال: فرأیت على بن الحسین صلوات الله علیهما یبکى عند ذلک بکاءاً شدیداً»؛ (بحارالانوار، ج 6، ص 325). همه موجودات، یک جنبه «وجه الخلقى» دارند و یک جنبه «وجه اللهى». جنبه «وجه اللهى» آنها در باطن بوده و جنبه «وجه الخلقى» آنها در ظاهر است. در نفخ دوم و «نفخ قیام قیامت» موجودات به شرطى به وجود مى آیند و نظام هستى به شرطى تحقق مى یابد و احیا مى شود که همه، جنبه «وجه اللهى» داشته باشند. موجودات، قبل از برپایى قیامت دو جنبه دارند: «وجه اللهى» و «وجه الخلقى». با نفخ اول جنبه «وجه الخلقى» را از دست مى دهند و با نفخ دوم جنبه «وجه اللهى» ظهور مى کند. باید توجه داشت این از دست دادن و ظاهر شدن به شکلِ بُعد زمانى نیست، تا بگوییم احیا و قائم بودن به ذات حق، در طول بطلان و محو شدن «وجود سرابى و خلقى» است؛ بلکه این دو جنبه هست. فقط در مقدمات قیامت با نفخ اول «جنبه خلقى» باطل مى شود و با نفخ دوم «جنبه الهى» ظاهر مى گردد. آنچه در آنجا پیش خواهد آمد، در اینجا، هم اکنون هست؛ ولى براى ما که چشم بصیرت و دل روشنى نداریم، مکشوف نبوده و در زیر حجاب ها قرار دارد. این جنبه «وجه اللهى» در زیر پرده «وجه الخلقى» ما قرار گرفته است و با نفخ صور اول - که از میان رفت - آن جنبه «وجه اللهى» مکشوف و از پرده عیان مى شود؛ نه آنکه به وجود بیاید.ر.ک: قیام قیامت، صص 50 - 58. (لوح فشرده پرسمان، اداره مشاوره نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه ها، کد: 1/105600) .

پرسمان دانشگاهیان

مرجع:

ایجاد شده در 1401/03/25

لینک کوتاه