سلام علیکم؛ آیا بین عقول تفاوتی وجود دارد؟ اگر تفاوت وجود داشته باشد، با وحدت فیض الهی منافات دارد؛ زیرا بهشت با عقل طلب می‌شود. و احادیث زیادی می‌‌گوید دین واحد است، رسول واحد است، خداوند واحد است و حقایق هم واحد است. مضافا بر این که احادیثی داریم که : الاجر علی قدر العقل و غیر آن. پس قول به تفاوت عقول منافی با عدالت الهی است و معارض با اصل تکریم الهی دارد. حال که دین واحد و فیض واحد پس باید وسیله و آلت طلب آن نیز (برای همه) واحد باشد و الا موجب نقض در عدالت می‌شود پس می‌توان نتیجه گرفت که تفاوت بین عقول هم اشتباه است از شما می‌خواهم در این باره تعلیق خودتان را بیان کنید. اگر تفاوت عقول ثابت شود ایا به این معنا است که برای انسان ممکن نیست که عالم شود؟ و این نتیجه باعث سست‌شدن اراده ها در راه علم‌آموزی می شود و با اشاره به این مطلب که عقولی که درباره آن صحبت می‌کنیم ابتدای تکوین آنهاست با چشم پوشی از استفاده انسان از آن بعد از ولادت. یعنی باید این عقول واحد باشند در ابتدای ولادت.

نیروی عقل و تعقلی که خداوند به تمام بشر اعطا کرده، در این جهت که به کارگیری آن موجب تکامل وجود انسان می‌شود در همه‌ی انسان‌ها یکسان است و نیروی تعقلی که در افراد بشر وجود دارد، نیاز آنان را برای رسیدن به کمال برآورده می‌کند؛ بنابراین عقول در ابتدای خلقت در اصل بهره‌مندی از قابلیت ارتقاء و استکمال تفاوتی ندارند، اما تفاوتی که در برخی از روایات به آن اشاره شده، احتمال دارد مربوط به بکارگیری آن باشد؛[1] زیرا صرف برخورداری از نیروی عقل موجب تکامل انسان نمی‌شود؛ بلکه آنچه موجب تکامل انسان می‌شود بکاری نیروی عقل است؛ کسی که از نیروی تعقل خود استفاده نکند با موجود بی‌عقل مساوی است؛ چنان‌‌که در عرف نیز به چنین افرادی انسان بی‌عقل می‌گویند؛ علاوه بر این‌که بکارگیری هر نیرویی موجب رشد و تقویت آن در وجود انسان خواهد شد و استفاده نکردن آن موجب ضعف و سستی آن می‌گردد.و احتمال دارد تفاوت عقول از نظر روایات، تفاوت در مقدار زائد بر اصل و زیاده از مقداری باشد که برطرف کننده نیاز اصلی همه‌ی انسان‌‌ها است و این تفاوت نیز موجب بی‌عدالتی نخواهد شد؛ زیرا عدالت آن است که به هر فردی به اندازه عقلی که به او داده شده است، تکالیفی متناسب با آن از او طلب شود و رفتارهای او نیز با در نظر گرفتن عقل اهدایی به او ارزیابی گردد.[2] .

اسلام کوئست

مرجع:

ایجاد شده در 1400/12/23

لینک کوتاه