تلازم تکوینی و جعلی به چه معنا است و مثال‌های برای آن ذکر نمایید؟ آیا در سخنان اهل‌بیت(ع) مثال‌هایی از این دلالت وجود دارد؟

«تلازم» در لغت به معنای وابسته به هم و همراه هم بودن و عدم انفکاک و جدایی است.[1] تلازم را از یک نگاه و دیدگاه می‌توان به دو نوع تلازم تکوینی و تلازم جعلی تقسیم کرد:الف) تلازم تکوینی؛ یعنی آن دو و یا چند چیزی که وابستگی و همراهی‌ آنها با یکدیگر در ذاتشان وجود داشته، و هیچ عامل خارجی، دخالت در تحقق این وابستگی ندارد؛ مانند: تلازم بین آتش و حرارت، آب و رطوبت و ...ب) تلازم جعلی؛ تلازم و همراهی قراردادی دو یا چند چیز با یکدیگر است که با دخالت عامل خارجی ایجاد می‌شود. البته این تلازم بسته به آن است که جاعل و قراردادکننده چه کسی یا چه چیزی باشد، و بر همین اساس، اقسام متعددی دارد؛ مانند تلازم شرعی میان آب و پاک‌کنندگی که تنها با جعل شارع چنین تلازمی به وجود می‌آید؛ یا تلازم عرفی و اتفاقی، مانند: تلازم میان اتفاق نظر رئیس و زیردستان وی.[2]گفتنی است که در ارتباط با موضوعات عقلی که دانش منطق با استفاده از واقعیات خارجی بدان پرداخته و مورد تأیید عقل نیز می‌باشد، نیازی به ارائه شاهد از قرآن کریم و یا سخن پیامبر(ص) و اهل‌‌بیت(ع) نیست، اگرچه تقریبا تمام تلازم‌های شرعی از سخن پیشوایان دینی برداشت شده و آن‌حضرات برای تبیین آموزه‌های دینی، تلازم‌های تکوینی را نیز به عنوان شاهد مطرح فرموده‌اند، مانند این سخن امام علی(ع):«قَلِیلُ الْحَقِّ یَدْفَعُ کَثِیرَ الْبَاطِلِ کَمَا أَنَّ الْقَلِیلَ مِنَ النَّارِ یُحْرِقُ کَثِیرَ الْحَطَبِ».[3]حق حتی اگر به میزان اندکی باشد، مقدار بسیاری از باطل را نابود می‌کند، چنانچه اندک‌ آتشی می‌تواند هیزم فراوانی را بسوزاند. .

اسلام کوئست

مرجع:

ایجاد شده در 1400/12/23

لینک کوتاه