چرا اهل سنت و شيعه در اذان جمله‌‌ای اضافه يا کم کردند مثلا شيعه شهادت امام علي ـ عليه السلام ـ وارد اذان کرده حال اذان کدام مذهب صحيح هست و به چه دليل؟

دين مبين اسلام براي دعوت پيروان خود جهت انجام فريضه نماز به شعار پرمحتواي اذان و اقامه سفارش نموده، شعاري که با نام خداي بزرگ آغاز مي گردد و با شهادت به وحدانيت و يگانگي آفريدگار جهان و گواهي به رسالت پيامبر اکرم ـ صلي الله عليه و آله و سلم ـ اوج مي گيرد و با دعوت به فلاح و رستگاري و عمل نيک و نماز و ياد خدا پايان مي پذيرد. اين شعار توحيدي از طريق وحي و توسط جبرئيل براي پيامبر اکرم ـ صلي الله عليه و آله و سلم ـ اسلام ـ صلي الله عليه و آله و سلم ـ آورده شد. و بر اين مطلب، همه شيعه اجماع دارند که اذان از طريق وحي بر پيامبر اکرم ـ صلي الله عليه و آله و سلم ـ رسيده است و حال آنکه اهل سنت بر اين باورند که اذان از طريق رؤيا گرفته شده است و اينکه از رؤياي چه کسي گرفته شده است اختلاف نظر دارند. بعضي اين رؤيا را به «عبدالله بن زيد» و بعضي به «عمر بن خطاب» و بعضي به «ابيّ بن کعب» نسبت داده اند. ولي همه آنها مردود است. به دليل رواياتي که از امامان معصوم ـ عليهم السلام ـ رسيده است. در حديث صحيح زراره و فضيل بن يسار از امام محمد باقر ـ عليه السلام ـ آمده است که حضرت فرمودند: «وقتي پيامبر اکرم ـ صلي الله عليه و آله و سلم ـ به معراج رفت و به «بيت المعمور» که رسيد وقت نماز، جبرئيل اذان و اقامه گفت، رسول خدا ـ صلي الله عليه و آله و سلم ـ در پيش ايستاد، پيامبران و فرشتگان پشت سر آن حضرت به نماز ايستاده و اقتدا کردند. در اين حديث امام باقر ـ عليه السلام ـ پس از بيان چگونگي اذان و اقامه فرموده اند: پس پيامبر اکرم ـ صلي الله عليه و آله و سلم ـ در زمين دستور داد که بلال اذان گو باشد، او نيز تا هنگام وفات پيامبر اکرم ـ صلي الله عليه و آله و سلم ـ اذان مي گفت». بعد از اينکه اشاره اي به سابقه تاريخي تشريع اذان از نظر شيعه و اهل سنت شد اشاره اي به محتواي اذان اوليه (که در عصر پيامبر اکرم ـ صلي الله عليه و آله و سلم ـ گفته شده و در احاديث نيز بيان شده است مي شود. از امام صادق ـ عليه السلام ـ وارد شده است که حضرت فرمودند: وقتي که در معراج وقت نماز شد جبرئيل اذان گفت و گفت: الله اکبر، الله اکبر، سپس ملائکه گفتند: الله اکبر، الله اکبر و وقتي گفت: اشهد ان لا اله الا الله، ملائکه گفتند: خلع الانداد، وقتي که جبرئيل گفت: اشهد انّ محمدا رسول الله ملائکه گفتند: نبي بعث، وقتي جبرئيل گفت: حي علي الصلاة ملائکه گفتند: حث علي عبادة ربه، وقتي جبرئيل گفت: حي علي الفلاح، ملائکه گفتند: افلح من اتبعه. در روايت ديگر ادامه مي دهد که جبرئيل بعد از حي علي الفلاح، حي علي خير العمل و دو مرتبه الله اکبر و دو مرتبه لا اله الا الله را نيز در اذان گفت. بنابراين در اذان اوليه نه «اشهدان ان عليا ولي الله» بوده و نه الصلاة خير من النوم. ولي اينکه چرا اين دو عبارت در اذان شيعه و سني وارد شده است بايد گفت: فقهاي شيعه همگي در کتب فقهي خود، اعم از استدلال و غيره تصريح مي کنند که شهادت بر ولايت علي ـ عليه السلام ـ جزء اذان و يا اقامه نيست و هيچ کس حق ندارد آن را به عنوان جزء آن دو بر زبان جاري کند. ولي از آنجا که شهادت به ولايت علي ـ عليه السلام ـ شرط ايمان و ولايت است گفتن آن در اذان بدون قصد جزئيت بلامانع است. چنان چه از برخي روايات استفاده مي شود که در زمان خود پيامبر اکرم ـ صلي الله عليه و آله و سلم ـ برخي اصحاب در اذان شهادت به ولايت علي ـ عليه السلام ـ مي دادند. يکي از اصحاب به خدمت پيامبر اکرم ـ صلي الله عليه و آله و سلم ـ رسيد و عرض کرد: يا رسول الله، امروزه موضوعي را شنيدم که قبلا نشنيده بودم، حضرت فرمود: آن موضوع چيست؟ عرض کرد: ديدم سلمان در اذان، پس از «شهادتين» به ولايت علي ـ عليه السلام ـ نيز شهادت داد: حضرت پيامبر اکرم ـ صلي الله عليه و آله و سلم ـ در جوابش فرمود: «سمعتم خيرا» چيز خوبي شنيده ايد. بنابراين شيعه چيزي را اضافه بر آنچه که بر پيامبر اکرم ـ صلي الله عليه و آله و سلم ـ وحي شده به عنوان اذان و اقامه، اضافه نمي کند و اگر در اذان شهادت به ولايت علي ـ عليه السلام ـ مي دهد بدون قصد جزئيت اذان اين ذکر را بيان مي کند و آن را شرط ايمان و ولايت مي داند بر عکس اهل سنت که بعد از رحلت پيامبر اکرم ـ صلي الله عليه و آله و سلم ـ جزئي از اذان را حذف کرده و جزء ديگري جايگزين آن نمودند و اين امر را به دستور خليفه دوم انجام دادند. چنانکه تاريخ و روايات صحيح از طريق شيعه و سني بر اين امر که «حي علي خير العمل» جزء اذان بوده است. گواهي مي دهند. در حالي که در دوران خلافت خليفه دوم به تصور اينکه مردم با شنيدن آن گمان مي برند که نماز بهترين عمل ها است و ديگر به سراغ جهاد نمي روند آن را حذف کرد و به همين حالت باقي ماند. و ديگر اينکه جمله «الصلوة خير من النوم» در زمان رسول اکرم ـ صلي الله عليه و آله و سلم ـ جزء اذان نبوده و بعدها بر فصول آن اضافه گرديده است چنانچه شافعي گفته است: «اکره في الاذان الصلوة خير من النوم لأن ابا محذورة لم يذکره». براي من خوشايند نيست که در اذان بگويم الصلوة خير من النوم (نماز بهتر از خواب است)؛ زيرا ابا محذوره؛ يکي از راويان و محدثان، آن را حديث خود نياورده است. عمر بن خطاب بر روي منبر مردم را مورد خطاب قرار داد و گفت: «اي مردم! سه چيز در زمان رسول خدا ـ صلي الله عليه و آله و سلم ـ بود که من آنها را نهي و تحريم مي کنم و انجام دهنده آنها را به مجازات مي رسانم. آنها عبارتند از: «متعه زنان» «متعه حج» و «حي علي خير العمل». بنابراين مي توان اين گونه نتيجه گرفت که از آنجا که اذان شيعه با توجه به اينکه فصل «اشهد ان عليا ولي الله» طبق نظر همه فقهاي شيعه جزء اذان نيست و اگر هم گفته نشود خللي به اذان و اقامه وارد نمي شود ولي بهتر است گفته شود، لذا همه اجزاي آن به همان صورت اولي که بر پيامبر اکرم ـ صلي الله عليه و آله و سلم ـ وحي شده است باقي مانده ولي اذاني که اهل سنت مي گويند نسبت به اذاني که در زمان پيامبر اکرم ـ صلي الله عليه و آله و سلم ـ تشريع شد هم نقيصه دارد، حذف «حي علي خير العمل» و هم اضافه دارد «الصلوة خير من النوم» چنانچه برخي از رهبران فرقه هاي اهل سنت هم به گفتن فصل اضافه در اذان اکراه دارند لذا اذان شيعه صحيح تر و کامل تر است. .

مرجع:

ایجاد شده در 1400/10/19

لینک کوتاه