مقام امامت بالاتر است یا نبوت؟

امامت همچنان که از کلام خداوند تبارک و تعالی بر می آید منصبی است که به برخی از انبیاء، از جمله ابراهیم (علیه السلام) اعطا شده است و آن مقام سرپرستی و اداره جامعه است که در قرآن کریم از آن به ولی نیز تعبیر شده است. روشن است که امامت دراین موارد شأنی اضافه بر شأن نبوت است که در اثر پایداری و صبر در مقابل ابتلائات و آزمایش های الهی برای آنان حاصل می شد. همچنان که درباره ابراهیم(علیه السلام) آمده است: و اذا ابتلی ابراهیم ربّه بکلمات فاتمهن قال انی جاعلک للناس اماما[1] به خاطر آورید هنگامی که خداوند، ابراهیم را با وسایل گوناگونی آزمود. و او به خوبی از عهده این آزمایشها برآمد. خداوند به او فرمود: «من تو را امام و پیشوای مردم قرار دادم!» در نتیجه امامت شانی بالاتر از نبوت می باشد از روایات نیز اینگونه استفاده می گردد که مقام ائمه مخصوصا امیرالمؤمنین امام علی (علیه السلام) بالاتر است. پیامبر رحمت (صلی الله علیه و آله) فرمودند یا علی...انت افضل السابقین، ای علی تو بهترین گذشتگان هستی[2] و در روایتی دیگر فرمودند: خیر الاولین و الاخرین من اهل السموات و الارضین. او بهترین اولین و آخرین از اهل آسمانها و زمین ها است هنگامی که روز قیامت شود او را بر شتری از شترهای بهشتی سوار می کنند با حرکت او جای جای قیامت روشن می گردد پیامبران می پرسند این آقا با این همه عظمت کیست آیا او نبی مرسل است؟ منادی ندا می دهد ایشان علی بن ابیطالب وصی حبیب الله است.[3] حضرت ختمی مرتبت در روایتی دیگر می فرمایند: علی بن ابیطالب افضل خلق الله غیری علی بن ابیطالب بعد از من بهترین خلق خداست.[4] چرا می گویند: حضرت امام علی(علیه السلام) از سایر پیامبران(علیهم السلام) بالاتر است؟  از آیات و روایات استفاده می شود که مقام امامت، بالاتر از مقام نبوت و رسالت است. مقام نبوت و رسالت، یعنی مقام دریافت وحی الهی و تبلیغ و نشر آن در بین مردم، و تربیت انسان ها از طریق (انذار و تبشیر) و تعلیم و آگاهی بخشیدن به آن ها. بنابراین، رسول موظف است در حوزه مأموریت خود، مردم را به سوی خدا دعوت کند و فرمان الهی را به آن ها برساند، و برای یک انقلاب فرهنگی و فکری و عقیدتی، از هیچ کوششی دریغ نکند ؛ امّا مقام «امامت »، یعنی مقام رهبری و پیشوایی مردم. امام، کسی است که با تشکیل یک حکومت الهی و به دست آوردن قدرتِ لازم، سعی می کند احکام خدا را عملاً اجرا کند و اگر هم رسماً نتواند حکومت تشکیل دهد، تا آن جا که در توان دارد، برای اجرای احکام می کوشد. به عبارت دیگر، وظیفه امام اجرای دستورهای الهی در جامعه است ؛ در حالی که وظیفه رسول فقط «انذار» و «تبشیر» و ابلاغ دستورها است. به همین جهت، مقام امامت از مقام نبوت و رسالت بالاتر و نیازمند شایستگی و لیاقت بیش تری است. قرآن کریم در آیه 124 سوره بقره می فرماید: «خداوند، ابراهیم را با وسایل گوناگون آزمود و او از عهده آزمایش ها به خوبی برآمد ؛ آن وقت، مقام امامت را به او داد».[5] برخی از انبیا، فقط دارای مقام نبوت و رسالت بوده اند؛ ولی برخی دیگر، به جهت شایستگی بیش تر، علاوه بر مقام نبوت و رسالت، دارای مقام امامت نیز بوده اند؛ مانند: حضرت ابراهیم، حضرت موسی(علیهما السلام)، پیامبر خاتم (صلی الله علیه و آله)و... علامه طباطبایی(رحمه الله) در ذیل آیه 124 می فرماید: از این آیه استفاده می شود که مقام امامت در ذرّیه لایق و پاک و معصوم ابراهیم ـ علی نبینا و آله و علیه السلام ـ هم قرار داده شده است[6] و پیامبران دیگری نیز دارای این مقام بوده اند ؛ چنان که خداوند متعال درباره اسحاق و یعقوب(علیهما السلام) می فرماید: «و جعلنهم أئمّة یهدون بأمرنا...؛[7] و آنان را پیشوایانی قرار دادیم که به فرمان ما هدایت می کردند و به ایشان، انجام کارهای نیک و برپا داشتن نماز و دادن زکات را وحی می کردیم و آنان پرستنده ما بودند». .

پایگاه اطلاع رسانی حوزه

مرجع:

ایجاد شده در 1401/04/17

لینک کوتاه