دانشجوی محترم ضمن تشکر از تماس مجدد شما با این مرکز ، همانطور که در دو نامه ای که پیش از این توسط همکاران این مرکز خدمت شما فرستاده شده بود متذکر شده بودیم قیام امام حسین ع حاوی علل ، اهداف و درس های سیاسی فراوانی می باشد ، در این میان این قیام نه تنها برای دوره های گذشته بلکه برای تمامی عصر ها درس های فراوانی دارد که در هر مقطع و زمانی باید این درس ها را فراگرفت و از آنها بهره برد .

دانشجوی محترم ضمن تشکر از تماس مجدد شما با این مرکز ، همانطور که در دو نامه ای که پیش از این توسط همکاران این مرکز خدمت شما فرستاده شده بود متذکر شده بودیم قیام امام حسین ع حاوی علل ، اهداف و درس های سیاسی فراوانی می باشد ، در این میان این قیام نه تنها برای دوره های گذشته بلکه برای تمامی عصر ها درس های فراوانی دارد که در هر مقطع و زمانی باید این درس ها را فراگرفت و از آنها بهره برد . از طرفی در مقطع کنونی که هم کل جهان ، هم جهان اسلام و هم کشور ما یکی از پر تحول ترین مقاطع عمر خود را سپری می کند داستان کربلا و قیام امام حسین ع و تحولات مرتبط با آن درس های فراوانی برای این مقطع دارد که برخی از مهم ترین آنها عبارتند از : 1 – بصیرت و زمان شناسی : به نظر می رسد اگر دوران کنونی را دوران فتنه های پی در پی و پیچیده بدانیم سخن به گزافه نگفته باشیم ، از طرفی در دوران فتنه ها نقش بصیرت و نیز زمان شناسی بیش از هر زمان دیگر برجسته شده و اهمیت پیدا می کند . یکی از درس هایی که تحولات مرتبط با تاریخ کربلا برای دوران فتنه ها دارد عبارت است از زمان شناسی و بصیرت ، چرا که در آن مقطع نیز امام حسین ع گرفتار بی بصیرتی مردم کوفه شد و در نتیجه حادثه کربلا آنگونه که در تاریخ نقل شده است رخ داد . از طرفی بسیاری از مردم با کمال تاسف ، از جنبه زمان شناسی دچار مشکل شدند به گونه ای که در زمانه ای که باید به یاری حسین بن علی ع می شنافتند در این امر اهمال نمودند ، اما پس از رخدادهای کربلا ، برخی از آنها از کاهلی و سستی خود در یاری امام حسین ع پشیمان شده و در نتیجه توبه کردند که از این گروه به عنوان «توابین» یاد شده است ؛ گروهی که مدت زمان اندکی پس از حادثه کربلا راه توبه در پیش گرفته و بر علیه دستگاه جور اموی قیام کردند و جملگی نیز به شهادت رسیدند ، اما چه فایده که دیگر کار از کار گذشته بود و اقدام آنان حتی اگر به پیروزی می رسید باز حسین بن علی ع را زنده نمی کرد چنانکه ثمره این قیام نیز جز کشته شدن خود آنان حاصل دیگری نداشت و حال آنکه اگر همین گروه که حدود چهار هزار نفر را شامل می شدند در جریان کربلا سکوت اختیار نکرده و به یاری حسین بن علی ع می شتافتند شاید اوضاع به گونه دیگری رقم می خورد . مقام معظم رهبری حضرت آیت الله خامنه ای نیز بارها به این مساله اشاره کرده و آن را یکی از نقاط عبرت آموز داستان کربلا عنوان کرده اند . به عنوان مثال ایشان در این زمینه می فرمایند : «لحظه را باید شناخت، نیاز را باید دانست. فرض بفرمائید کسانی در کوفه دلهاشان پر از ایمان به امام حسین بود، به اهل‌بیت محبت هم داشتند، اما چند ماه دیرتر وارد میدان شدند؛ همه‌شان هم به شهادت رسیدند، پیش خدا هم مأجورند؛ اما کاری که باید بکنند، آن کاری نبود که آنها کردند؛ لحظه را نشناختند؛ عاشورا را نشناختند؛ در زمان، آن کار را انجام ندادند. اگر کاری که توابین در مدتی بعد از عاشورا انجام دادند، در هنگام ورود جناب مسلم به کوفه انجام میدادند، اوضاع عوض میشد؛ ممکن بود حوادث، جور دیگری حرکت بکند. شناسائی لحظه‌ها و انجام کار در لحظه‌ی نیاز، خیلی چیز مهمی است.»( بیانات در دیدار اعضای شورای هماهنگی تبلیغات اسلامی ، 29/10/1388 ، http://farsi.khamenei.ir/speech-content?id=8629 ) 2 – ظلم ستیزی و ذلت ناپذیری : یکی از مهم ترین درس های حادثه کربلا ظلم ستیزی و ذلت ناپذیری حسین بن علی ع می باشد که از خلال فرمایشات آن حضرت کاملا هویدا می باشد به عنوان مثال ایشان در یکی از سخنرانی هایی که برای اتمام حجت در روز عاشورا ایراد فرموده است در این زمینه چنین فرمود : «ِأَلَا وَ إِنَّ الدَّعِیَّ ابْنَ الدَّعِیِّ قَدْ رَکَزَ بَیْنَ اثْنَتَیْنِ بَیْنَ السَّلَّةِ وَ الذِّلَّةِ وَ هَیْهَاتَ مِنَّا الذِّلَّة ُ یَأْبَى اللَّهُ ذَلِکَ لَنَا وَ رَسُولُهُ وَ الْمُؤْمِنُونَ وَ حُجُورٌ طَابَتْ وَ طَهُرَتْ وَ أُنُوفٌ حَمِیَّةٌ وَ نُفُوسٌ أَبِیَّةٌ مِنْ أَنْ نُؤْثِرَ طَاعَةَ اللِّئَامِ عَلَى مَصَارِعِ الْکِرَام »(لهوف ، سیدبن طاووس ، ص97) معنای این سخن این است که «شگفتا که ناپاک فرزند ناپاک مرا بین یکى از دو چیز مجبور کرده است، بین مرگ و ذلّت (تسلیم) و هیهات که ما ذلّت و خوارى را بپذیریم، دامن هاى پاک، و اصالت و شرافت خاندان، همّت والا و عزّت نفس ما هرگز به ما اجازه نمى دهند که اطاعت فرومایگان را بر مرگ شرافتمندانه ترجیح دهیم.» از این روی در شرایط کنونی که استکبار جهانی و به طور کلی نظام سلطه در صددند تا ملت های آزاد و آزادیخواه را به زیر سلطه و ذلت خویش بکشانند درسی که امام حسین ع به ما می آموزد نفی هر گونه سلطه و ذلت پذیری است و لو اینکه این مساله منجر به مرگ گردد . از این روی در منطق حسینی مرگ شرافتمندانه بر زندگی ذلیلانه ترجیح پیدا می کند و این درسی است که امام حسین ع نه تنها برای شیعیان و حتی مسلمانان بلکه برای تمامی آزادیخواهان جهان داردو به همین دلیل است که حتی شخصیتی همچون گاندی آتش پرست نیز راه رهایی هندوستان از تحت سلطه و سیطره استعمار انگلستان را در پیروی از این آموزه حسین بن علی ع دانسته و می گوید : «من زندگى امام حسین علیه السلام، آن شهید بزرگ اسلام را به دقت خوانده و توجه کافى به صفحات کربلا نموده‌ام و بر من روشن شده است که اگر هندوستان بخواهد یک کشور پیروز گردد، بایستى از سرمشق امام حسین پیروى کند.»(امام حسین در نگاه سیاستمداران و نویسندگان بزرگ خارجی ، گزارش سایت باشگاه خبرنگاران جوان) 3 – لزوم برقراری حکومت دینی : یکی از مهم ترین اهداف قیام حسینی عبارت بود از اقامه امر به معروف و نهی از منکر که این هدف از عبارتی که در هنگام خروج ایشان از مدینه بیان شده است کاملا مشهود است (رک : مناقب آل ابی طالب ، ابن شهر آشوب ، نشر علامه ، قم ، 1379 ق. ، ج4 ، ص 89) که این واجب مهم نیز در صورتی که بخواهد به صورت کامل اقامه شود جز از طریق تشکیل حکومت دینی امکان پذیر نیست و این چیزی است که از کل تحولات تاریخ قیام حسینی و فرمایشات آن حضرت می توان دریافت چنانکه در پاسخ ولید که خواستار بیعت با یزید می شود چنین می فرماید : « « أَیُّهَا الْأَمِیرُ إِنَّا أَهْلُ بَیْتِ النُّبُوَّةِ وَ مَعْدِنُ الرِّسَالَةِ وَ مُخْتَلَفُ الْمَلَائِکَةِ وَ بِنَا فَتَحَ اللَّهُ وَ بِنَا خَتَمَ اللَّهُ وَ یَزِیدُ رَجُلٌ فَاسِقٌ شَارِبُ الْخَمْرِ قَاتِلُ النَّفْسِ الْمُحَرَّمَةِ مُعْلِنٌ بِالْفِسْقِ وَ مِثْلِی لَا یُبَایِعُ بِمِثْلِهِ وَ لَکِنْ نُصْبِحُ وَ تُصْبِحُونَ وَ نَنْظُرُ وَ تَنْظُرُونَ أَیُّنَا أَحَقُّ بِالْخِلَافَةِ وَ الْبَیْعَة ــــــ اى امیر! ما اهل بیت نبوّت و معدن رسالت، و خانه ما جایگاه رفت و آمد فرشتگان است، خدا به ما افتتاح و اختتام فرمود، و یزید مردى فاسق و شارب الخمر، و قاتل و خونریز جانهاى محرّمه است ، و شخصى چون من با چون اویى بیعت نکند، و لیکن بامداد فردا پشت و روى کار را مى نگریم تا معلوم گردد که کدام یک از ما شایسته ی خلافت و بیعت است.» » (اللهوف على قتلى الطفوف ،ص 22) از طرفی دیگر همان ضرورت هایی که در آن مقطع امام حسین ع را واداشت که اقدام به برپایی حکومت دینی نماید در عصر غیبت نیز همچنان ادامه داشته و در نتیجه در هر مقطعی که امکان تشکیل حکومت دینی وجود داشته باشد لازم است برای تصدی این امر مهم و واجب قیام صورت گیرد چنانکه امام خمینی ره نیز با بهره گیری از این درس مهم اقدام به تشکیل حکومت دینی نمود . 4 – تقویت روحیه شهادت طلبی در راه خدا که درس بزرگی است که قیام امام حسین ع و روحیه شهادت طلبانه خود و یاران باوفایش آن را به ما آموخته است و امروزه نیز باید مورد تقویت قرار گیرد چنانکه همین روحیه در دوران انقلاب اسلامی و نیز جنگ تحمیلی باعث شد تا ملت ایران با دستان خالی در برابر قدرتهای جهانی ایستادگی کرده و به پیروزی برسند و در فلسطین و لبنان نیز باعث بزرگترین پیروزی ها بر علیه صهیونیست ها گردید ، چنانکه امام خمینی ره نیز بارها به این موضوع اشاره کرده و می فرمود : «ما براى کشته شدن حاضریم و با خداى خویش عهد نموده ایم که دنباله روىِ امام خود سیدالشهدا باشیم »(صحیفه امام ، ج13 ، ص 213) علاوه بر این موارد ، قطعا قیام حسینی درس های فراوان دیگری برای امروز بشریت و به ویژه شیعیان دارد که به برخی از آنها در خلال پاسخ های سابق اشاره شده است و در این مختصر نیز به همین میزان اکتفا می شود که امیدواریم مورد استفاده قرار گیرد . .

پرسمان دانشگاهیان

مرجع:

ایجاد شده در 1401/03/25

لینک کوتاه