هماهنگی قرآن با فطرت و عقل چگونه است؟

این مسأله دامنه ی وسیع و گسترده دارد و تبیین تفصیلی آن به زمان و فرصت زیادی نیازمند است، شما می توانید جهت اطلاع بیشتر به منابعی که در پایان ذکر می شود مراجعه کنید، اما آنچه در اینجا و به اقتضای یک پرسش و پاسخ معمولی و به اختصار می توان گفت این است که: هماهنگی قرآن و فطرت و عقل در جهت پاسخ به ضرورتها، نیازها، خلأها، مشکلات، موانع و سؤالهای اساسی انسان در مورد وجود، حیات و مرگ و پس از آن است.و هماهنگی بین قرآن و فطرت و عقل سلیم دو سویه است یعنی هم قرآن با فهم و درک فطرت و عقل خدادادی انسان هماهنگ است و هم فطرت و عقل سلیم با اهداف، معارف، حقایق و علوم و آموزه های وحی و قرآن و ... هماهنگ است. گر چه دامنه و گستره فهم و درک فطرت و عقل از وحی کم می باشد. اما به دلیل فهم مسأله ی نامحدودی قدرت خداوند و اعجاز از سوی فطرت و عقل، آن دو می پذیرند که در صورت تحیّر و بس آمد و کمی فهم و درک باید از طریق وحی و قرآن که اعجاز الهی است به درک و فهم در مورد نیازها، خلأها، مشکلات، موانع و سؤالهای اساسی انسان در مورد وجود، حیات و مرگ و پس از آن رسید؛ و از اینجا نیز لزوم و ضرورت وجود و بعثت انبیاء و کتابهای آسمانی از جمله قرآن به دست می آید.به بیان دیگر به لحاظ تکوین و آفرینش، فطرت و عقل آدمی، خواست و جهت گیری اصلیشان به سوی کمال و بقاء است، قرآن کریم هم که کتاب تشریح و تشریع الهی است پاسخی است به این نیاز تکوینی و آفرینشی انسان، تا به او هم بقاء و کمال واقعی را نشان دهد، هم او را به راه بقاء و کمال هدایت کند و هم به او کمال یافتگان باقی را معرفی کند؛ از این منظر هم قرآن و فطرت و عقل با هم هماهنگ هستند.به بیان سوم، جهان ماده و معنا (شهود و غیب)، و جسم و جان(فطرت، عقل و ...) انسان کتاب تکوین و هستی الهی هستند و قرآن کریم کتاب تشریح و تشریعِ آنچه بوده، هست و خواهد بود و آنکه این هستی بخشی و شرح و شرع را صورت و اعتبار بخشیده است، می باشد. و این دو کتاب از این منظر هم هماهنگ با هم هستند.جهت اطلاع بیشتر ر. ک:- قرآن در قرآن، استاد آیت الله جوادی آملی. - وحی و نبوت در قرآن، همو. .

پرسمان دانشگاهیان

مرجع:

ایجاد شده در 1401/03/25

لینک کوتاه