چرا قرآن بر اساس همان سیر نزول چینش پیدا نکرده و تغییرات در ترتیب آن به وجود آمده پس ممکنه تغییراتی هم در آن ایجاد شده باشد؟

در پاسخ به نکات زیر توجه کنید.1- ترتیب موجود سوره هاى قرآنى ـ که از سوره حمد شروع مى شود و به سوره الناس ختم مى گردد ـ قطعاً با ترتیب نزول آنها هماهنگى ندارد؛ زیرا بسیارى از سوره هایى که در مکه و در آغاز بعثت نازل شده است، اکنون از جهت ترتیب در پایان قرآن قرار گرفته و بر عکس بسیارى از سوره هاى مدنى در اول یا وسط قرآن قرار گرفته است.تقریباً مى توان گفت ترتیب موجود سوره هاى قرآن برعکس ترتیب نزول آنها مى باشد و ابتدا سوره هاى طولانى آمدهاست و در آخر به سوره هاى کوتاه که نوعاً مکى هستند ختم مى شود .2- مسئله این است که آیا ترتیب کنونى سوره قرآن به دستور پیامبر(ص) انجام گرفته یا با اجتهاد و رأى صحابه بعد از پیامبر(ص) بوده است؟ نظر اکثر محققان بر آن است که ترتیب موجود، امر توقیفى است؛ یعنى، از جانب خدا و به دستور پیامبر(ص) انجام شده است و مؤید آن روایتى است از ابى بن کعب که گفت: روزى رسول خدا(ص) مرا احضار کرد و فرمود: جبرئیل مرا مأمور ساخته تابر تو درود و تهنیت بگویم و قرآن را بر تو بخوانم... و سپس رسول خدا(ص) به بیان فضیلت سوره هاى قرآنى به ترتیب موجود در قرآن از سوره حمد تا الناس پرداخت.3- همان گونه که در مورد ترتیب نزول سوره ها گفته شد، ترتیب آیات هر سوره نیز با ترتیب نزول آیات تفاوت دارد و بین ترتیب نزول آیات هر سوره، تقدیم و تأخّر وجود دارد؛ چه بسا آیاتى که دیرتر نازل شده، ولى در اول سوره قرار گرفته است و حتى در بعضى از سوره ها، بخشى از آیات آن مکّى و بخش دیگر آن مدنى است. ولى از مجموع اسناد و روایات چنین برمى آید که ترتیب آیات در بین سوره ها و هم چنین الحاق هر آیه اى به سوره مخصوص،امرى توقیفى بوده که از جانب خدا و به دستور پیامبر(ص) انجام گرفته و تقریباً اکثریت قریب به اتفاق علماى اسلامى بر این باور هستند. .

پرسمان دانشگاهیان

مرجع:

ایجاد شده در 1401/03/25

لینک کوتاه