چگونه می‌توان به کمال رسید؟

"کمال" گاه مترادف با "تمام" به کار می‌رود و گاه در مفهومى غیر از تمام، و مقابل کمال و تمام، "نقص" است.کمال عبارت است از: فعلیت و هستى محض و نداشتن قوه و استعداد و یا صفت یا اوصافى که فعلیت اخیر شی‏ء، اقتضاى واجد شدن آنها را دارد.کمال در درجات و مراحل یک شی‏ء، و تمام تحقق و وجود اجزاى یک شی‏ء است؛ از این‌رو شی‏ء می‌تواند تمام باشد، ولى کامل نباشد. "پیش‌رفت" نیز، در برخى استعمالات، مفهومى غیر از مفهوم کمال دارد.موجودات جهان هستى دو گونه‌‏اند: مادى و مجرد. آنچه که داراى حرکت و استکمال و تکامل است، موجودات مادی‌اند، و کمال هر موجود، متناسب با همان موجود است. موجودات مجرد محض، تمام کمالات خود را از ابتداى خلقت خویش، دریافت نموده‌‏اند.تشخیص کمال اختیارى انسان از کمال دیگر موجودات دشوارتر است و شناخت کمال انسان، به معناى شناخت ذهنى و علم حصولى به آن است، ولى درک وجدانى و شهودى کمال، براى افرادى میسّر است که خودشان به آن نایل شده باشند.در این‌که کمال انسان در چیست، میان فلاسفه و دانشمندان اختلاف است و آراى فراوانى وجود دارد، برخى از آنها عبارت‌اند از: نظریه‌‏ى برخوردارى از طبیعت، نظریه‌‏ى قدرت، نظریه‌‏ى حکما و فلاسفه اسلامى(عقل)، و نظریه‌‏ى عرفا (عشق).همه‌ی ذرات عالم هستى در حال حرکت به سوى کمال و لقاى حق‌‏اند، و مشمول قانون کلى "صیرورت" و "شدن" هستند، و انسان نیز از این قانون، مستثنا نیست.تفاوت "صیرورت" به معناى تحول و شدن و تکامل با "سیر" به مفهوم حرکت(در اجرام زمینى و آسمانى)، از مطالبى است که از قرآن کریم استفاده می‌شود.مقصد و نهایت همه‌ی تحول‌‏ها و تغییرها و شدن‌‏ها، بویژه در انسان، همان "ملاقات و قرب الاهى" است.براى رسیدن به کمال انسان، (ملاقات و قرب الاهى)، نیاز به وسیله است و این وسیله همان "بندگى و عبادت" است. بندگى عالی‌ترین مقام و مرحله‌‏ى سیر الى اللَّه و شریف‌‏ترین درجه‌‏ى انسان کامل است؛ "عبودیت"، گوهرى است که باطن آن "ربوبیت" است. نام "بنده" بهترین اسم‌ها است و پیامبر اکرم(ص) نه تنها "عبداللَّه" است، بلکه "عبده" است که بنده بودن براى هویت مطلقه‌‏ى الاهى است؛ لذا در نماز می‌گوییم "و اشهد ان محمداً عبده و رسوله".بنده کسى است که نسبت به خداوند علم و یقین دارد، از غیر او دورى می‌جوید، بدون هیچ حجاب و واسطه‌‏اى، به خدا نزدیک است.تنها راه بندگى، "طاعت و عبادت" است که بعد از معرفت و شهود بنده نسبت به ذات اقدس الاهى، و رفع حجاب "انیت و انانیت" خود، موظف به آن است."عبادت" به معناى وسیع آن، تمامى کارهایى را که بنده براى نزدیکى و رضاى او انجام می‌‏دهد، شامل می‌گردد. و هدف از خلقت نیز، عبادت است.مهم‌ترین عبادتى که در کلمات نورانى معصومین(ع) و بزرگان اهل معرفت و واصلان قرب الاهى، بیان گردیده است، انجام واجبات و ترک محرمات و گناهان است.از مهم‌ترین کارهایى که در روایات و سخنان علماى ربانى براى رسیدن به کمال یافت می‌شود، پنج عمل است: «صَمْت»، «جوع»، «سَهَر»، «عزلت» و «ذکر». .

اسلام کوئست

مرجع:

ایجاد شده در 1400/12/23

لینک کوتاه