سند خطبه 226 نهج البلاغه چگونه است؟

اميرالمؤمنين ـ عليه السّلام ـ در حقيقت و شناخت دنيا مي‎فرمايد: «دنيا خانه‎اي است پوشيده از بلاها، به حيله و نيرنگ شناخته شده، نه حالات آن پايدار است و نه مردم آن از سلامت برخوردارند. حالاتش گوناگون و هر روز نوبت به يكي مي‎رسد و ...» سپس مردم را به عبرت گرفتن از دنيا فراخوانده و مي‎فرمايد: «اي بندگان خدا: بدانيد شما و آنان كه در اين دنيا زندگي مي‎كنيد بر همان راهي مي‎رويد كه گذشتگان پيموده‎اند. كساني كه عمرشان بيش از عمرهاي شما و خانه‎هايشان آبادتر از خانه‎هاي شما و آثارشان ماند‎‎گار‎تر از آثار شما بود، آوازها‎يشان خاموش شد، و...» اين خطبه در برخي از نهج البلاغه‎هاي امروزي به شماره 217 مي‎باشد ولي در ترجمه مرحوم دشتي و... خطبه 226 نهج البلاغه است. هر چند كتاب شريف نهج البلاغه‎ بدون سند و بدون آوردن نام‎هاي راويان مي‎باشد ولي همين خطبه‎ها و ... در كتاب‎هاي حديثي ديگر با اسامي راويان آمده است و دانشمندان اسلامي هر كدام به فراخور توان خويش اين اسناد را در كتاب‎هاي جداگانه تحت عنوان مصادر و مدارك نهج البلاغه گردآوري كرده‎اند كه خود مرحوم دشتي كتابي در اين خصوص نوشته و در ذيل هر خطبه، نامه و حكم. منابع ديگري را كه اين كلمات مولاي متقيان را آورده‎اند ذكر كرده است و در ذيل اين خطبه مي‎نويسند، و علاوه بر نهج البلاغه در اين كتاب‎ها نيز خطبه 226 آمده است: 1. كتاب كنزالعمال نوشته المتقي هندي، بيروت، مؤسسه الرساله، ج 16، ص 201؛ 2. تذكره الخواص نوشته ابن راوندي متوفاي 573 هـ ق، ص 122 و منهاج البراعه، ج 2، ص 392 از همان مولف؛ 3. حلية الاوليا نوشته ابونعيم؛ 4. اخبار الطوال دينوري؛ 5 . عيون الحكم و المواعظ نوشته علي‎ليثي واسطي بي‎جا، دارالحديث، اول، 1376هـ ش، ص 91 و 251 با اضافات و تفاوت‎هاي جزئي؛ 6. بحارالانوار نوشته مجلسي، بيروت، مؤسسه الوفاء دوم، 1403 هـ ق، ج 70، ص 117 و... 7. المناقب نوشته خوارزمي؛ 8. تاريخ مدينه دمشق نوشته ابن عساكر. 9. ارشاد القلوب نوشته حسن بن ابي الحسن ديلمي، بي‎جا، انتشارات شريف رضي، 1412هـ ق، ج1، ص 30، ب 4، اين خطبه به طور مفصل‎تر از نهج البلاغه در كتاب المناقب چنين آمده است: موفق بن احمد خوارزمي، صاحب المناقب، از ابوالحسن علي بن احمد العاصمي، از اسماعيل بن احمد الواعظ، از پدرش از ابوالحسين ابن بشران، الورك بغداد از حسين بن صفوان، از عبدالله بن محمد بن ابي الدنيا، از علي بن حسين بن عبدالله، از عبدالله بن صالح بن مسلم العجلي از پدرش از مردي از بني‎شيبان از مولا اميرالمؤمنين ـ عليه السّلام ـ... البته در سند ديگر به جاي مردي از بني‎شيبان آمده عبدالله بن صالح، از پدرش از اميرالمؤمنين، ـ عليه السّلام ـ كه ابن عساكر چنين نوشته: ابوالقاسم علي بن ابراهيم، از رشأ بن نظيف از حسن بن اسماعيل، از احمد بن مروان، از ابوقبيصه از سعيد از عبدالله بن صالح العجلي، از پدرش از مولا اميرالمؤمنين ـ عليه السّلام ـ : ... همه اينها مي‎رساندكه مي‎توانيم اين خطبه رسا و پرمحتوا را به اميرالمؤمنين ـ عليه السّلام ـ نسبت داده و به پيام‎هاي آن جامه عمل بپوشانيم، البته اسناد اين خطبه و ديگر خطبه‎هاي نهج‎ البلاغه فقط همين چند سند نيست و ما به خاطر طولاني نشدن ذكر نكرديم. .

مرجع:

ایجاد شده در 1400/10/19

لینک کوتاه