چگونه من دانشجو ، خودم باشم؟ واقعاً این مسأله برایم معضل بزرگی شده است. لطفاً کتابی، نوشته ای و... که بتواند مرا راهنمایی کند، معرفی فرمایید. از وقتی وارد دانشگاه شدم، محیط مرا از خودم گرفته است و الان به جایی رسیده ام که دیگر خسته شده ام، خواهشمندم راهنمایی ام کنید.

خودشناسى ارزشمندترین شناخت ها است و به خداشناسى مى انجامد. در روایتى از امیرمؤمنان(ع) آمده است: «معرفة النفس انفع المعارف». در این زمینه به دو نوع مطالعه نیاز است:الف) مطالعه علمى: درباره خودشناسى نوعى و به تعبیر دیگر «انسان شناسى» است. بهترین سخن در این باره در قرآن مجید و احادیث پیشوایان مکتب یافت مى شود. ب) مطالعه عینى: یعنى تفکر و تأمل در وجود خویشتن، شناخت معایب و محاسبه نفس خویش. یقیناً هر چه آدمى بیش تر در خود فرو رود و به اخلاق و کردار خود بیندیشد، بیش تر خود را خواهد شناخت. انسان باید چون طبیبى حاذق بیمارى هاى نفس خویش را دریابد و با مهارت و جدّیت به درمان آن بپردازد. این گونه خودشناسى اساسى ترین رکن خودسازى و عروج به مقامات بلند معنوى است؛ زیرا کسى که فاقد آن باشد، عمرى در غفلت و بى خبرى به سر مى برد و چه بسا با صفات زشت به سراى آخرت مى شتابد. در این گستره کتاب هاى اخلاقى مى تواند راهنماى انسان باشد.در مورد محیط و اطرفیان: مسلماً حفظ ایمان و ارزش هاى آن در محیط نامساعد بسى دشوار است؛ ولى ارزش افزون تر دارد. خداوند در آیه 11 سوره «تحریم» آسیه، همسر فرعون، را مثال و نمونه مى آورد. او از شوهرش بیزارى جست و عرضه داشت: خدایا، من از قصر فرعون و زیورهاى دنیوى گذشتم. تو خانه اى در بهشت برایم بنا کن و مرا از شر فرعون و کردارش و قوم ستمکار نجات بخش. حفظ ارزش ها در محیط مناسب و مساعد هنر نیست؛ هنر آن است که در تند باد ضد ارزش ها، ارزش ها مطرح شود. بنابراین، سعى کنید با اعتماد به خدا و یقین به درستى راه، ایمان خود را حفظ و تقویت کنید. از مطالعه قرآن و کتاب هاى سودمند دیگر و نیز شرکت در محافل دینى غفلت نکنید.در مسیر تحول و رشد انسان، دوره جوانى از اهمیت ویژه برخوردار است. در این دوره، دو موضوع رشد هویت و رشد استقلال که در پرتو رشد فکرى و شناختى شکل مى گیرد، اهمیت بیش تر دارد. جوان مى خواهد درباره فعالیت ها و نیز آینده خود مستقلاً تصمیم بگیرد. رشد حسّ استقلال در جوانى حاکى از رشد اصیل ترین ابعاد انسانى یعنى نیروى اختیار است و با شکل گیرى و رشد آن در این دوره، فصلى جدید در شخصیت جوان آغاز مى شود. او در پى آن است به سوى خود پیروى و ادراک کنترل رفتار خویش حرکت کند و به تدریج توان کنترل خود را به دست آورد. بنابراین، جوان باید با استفاده از شناخت صحیح خود و اهدافش و با تکیه بر اختیار و رشد استقلال که خداوند به او عطا فرموده، راه خویش را بشناسد و انتخاب کند. بدین وسیله مى تواند پیروزمندانه بحران هویت را پشت سر نهد؛ زیرا موضوع مهم در رشد جوان «هویت» است. پرسش هایى چون: من کیستم، کجا مى روم، چه هدفى را باید دنبال کنم، چگونه باید با دیگران ارتباط برقرار کنم، در سال هاى جوانى به پاسخ نیازمندند. این پرسش ها همگى در زمینه رشد هویّت مطرح است. براى این که جوان هویت خود را بیابد و بحران هویت را به خوبى پشت سر گذارد، باید نخست آن را تجربه کند و درکى صحیح به دست آورد؛ یعنى این مسأله برایش مطرح شود و تعهدى که بتواند با آن به موفقیت برسد، در خود به وجود آورد. در واقع جوان پس از رو به روشدن با این بحران شناختى، به سوى یافتن حقایق جهان هستى مى رود و رفتار و کردارى مناسب با آن مى جوید. به طور کلى مى توان این مرحله را زمان جست و جو براى جهان بینى صحیح به منظور راه یافتن به اهداف زندگى دانست. بنابراین، براى بیرون آمدن از این سردرگمى و یافتن «من» گمشده خویش و رهایى از احساس کسالت و خستگى توجه به نکات زیر سودمند مى نماید:الف) بیش تر مطالعه کنیدمطالعات خویش درباره حقایق جهان هستى و انسان را گسترش و تعمیق بخشید و از طریق خودشناسى که ارزشمندترین شناخت ها است، به شناخت حقایق جهان و خالق هستى راه یابید. مى توانید از کتب زیر کمک بگیرید: 1. انسان و ایمان (شهید مطهرى) 2. انسان در قرآن (شهید مطهرى) 3. انسان شناسى (محمود رجبى)4. خودشناسى براى خود سازى (محمد تقى مصباح)ب) خود را هر چه بیش تر بشناسید.با تفکر و تأمل و احیاناً مشورت با دیگران، استعدادها و توانمندى هاى فکرى و عملى خویش را شناسایى کنید تا بتوانید، «من واقعى» خویش را بهتر و بیش تر بشناسید و به تصویرى واقعى از آنچه که واقعاً هستید، دست یابید. در این صورت، خواهید توانست: 1. براى رسیدن به آرمان ها و اهداف خویش و نیز کسب موفقیت هاى بیش تر در زندگى تحصیلى و شغلى به بهترین شکل از توانایى هاتان بهره گیرید.2. جایگاه اجتماعى خود را بیابید و در ایفاى نقش اجتماعى خویش موفقیت به دست آورید.ج) با افراد فکور، موفق، با تجربه و عاقل مشورت کنید.گاه انسان در مسیر مطالعه و تفکر تحت تأثیر عوامل و شرایط مختلف فرهنگى، اجتماعى، روانى و سیاسى قرار مى گیرد و نمى تواند به نقطه نظر محکم و ثابتى دست یابد. در این موقعیت، مشورت با افراد موفق و ره یافته که تجارب فراوان اندوخته اند، بسیار مؤثر است. امیر مؤمنان على(ع) مى فرماید: «لامظاهرة کالمشاورة؛ هیچ پشتیبانى چون مشاوره نیست.» در پایان، ضمن آرزوى موفقیت، شما را به مطالعه دو کتاب زیر دعوت مى کنم: 1. جوان و نیروى چهارم زندگى (دکتر محمدرضا شرفى)2. جوان و بحران هویت (دکتر محمدرضا شرفى) .

پرسمان دانشگاهیان

مرجع:

ایجاد شده در 1401/03/25

لینک کوتاه