برای برطرف شدن گرفتاری چه دعاهایی کنیم؟ شرایط و موانع دعا چیه؟

الف) : راهکار اصلی مستجاب الدعوه شدن, این است که انسان مطیع محض و بنده خالص خداوند شود. اما این به این معنا نیست که دعاهای افراد متوسط مستجاب نشود. زیرا فرموده است دعا کنید تا اجابت کنم. اما دعا شرایطی دارد که باید بدان توجه کرد، جای بسی خوشحالی است که درسنین جوانی به سمت دعا رو آورده و خواسته هایت را از خالق مهربان طلب می کنی. مساله ای که از اهمیت زیادی برخوردار است توجه به حقیقت دعا و پی بردن به ارزش دعاست؛ اینکه به دعا تنها به چشم وسیله ای برای گرفتن حاجت نگاه نکنیم؛ نه اینکه حاجات خود را از طریق دعا نخواهیم، خیر، بلکه مقصود این است که بدانیم نفس دعا کردن، عبادت است و دعا کننده چه حاجت بگیرد و چه نگیرد عبادت کرده و به خداوند نزدیک شده است.امام باقر (علیه السلام) می فرمایند: «افضل العبادة الدعا» (میزان الحکمه/ج4/ص1644) دعا برترین عبادت است. دوست عزیز؛همانطور که میبینی، در این روایات تنها بحث از فضیلت و عبادت بودن دعا و ارزش خود دعاست و هیچ بحثی از گرفتن حاجت به میان نیامده است، تا ما ارزش حقیقی دعا را درک کرده و با شوق و رغبت به سوی آن بشتابیم. دعا یک عمل قربی مهم و توحیدی است که باعث نزدیک انسان به خداوند می شود.البته مسأله اجابت دعا از مسائل قطعى در همه ادیان الهى است. قرآن مجید مى فرماید: «اذا سئلک عبادى عنى فانى قریب اجیب دعوه الداع اذا دعان؛ هرگاه بندگان من از تو درباره من بپرسند (بگو) من نزدیکم، و دعاى دعاکننده را به هنگامى که مرا بخواند اجابت مى کنم» (بقره، آیه 186)بنابراین هیچ دعایی خالی از نوعی اجابت نیست؛ زیرا دعا نوعی عبادت و پرستش است و در هر عبادتی که با قصد قربت انجام می شود؛ یعنی عبادت کننده تصمیم دارد به خدای خود نزدیک شود و به کمالات ذات اقدس اله آراسته گردد، خالی از اثر قربی نیست.لذا همین که دعا و عبادت با خلوص نیت و شرایط لازم انجام می شود، در همان لحظه به اجابت می رسد و اثر معنوی خود را بر روح و جان انسان می گذارد و با استمرار این حالت است که آدمی به تدریج مظهر نورانیت و اسماء و صفات کمالیه حق تعالی شده، به کمال و سعادت شایسته خود می رسد. امام صادق(علیه السلام) فرمود: شما را به دعا سفارش مى کنم؛ زیرا با هیچ عمل دیگرى همچون دعا، به خدا نزدیک نمى شوید. (کافی، ج2، 467) در خصوص استجابت دعا، توجه به یک نکته لازم و ضروری است؛ اینکه رسیدن به هر خواسته ای راه خود را دارد و باید از مسیر طبیعی خودش بدان دست یافت. البته در کنار تلاش فردی و اجتماعی موضوع دعا هم سفارش شده است و باعث جلب عنایت و کمک خداوند می شود. به عبارت دیگر باید برخاست و دعا کرد؛ نه اینکه نشست و دعا کرد. دعا کردن نشستنی نیست. دعا برای کسی مفید است که در مسیر قرار دارد و عملا تلاش می کند و نهایت سعی خود را برای رسیدن به اهداف خود در زندگی انجام می دهد. چنین کسی بسیار موفق خواهد بود و برای او رسیدن به خواسته ها و استجابت دعاها دور از انتظار نیست. ب) : توجه به عوامل و موانع اجابت دعا اهمیت به سزایی دارد- اما موانع اجابت دعا: 1. گناه: یکى از عوامل مهمى که رابطه انسان با خدای متعال را ضعیف نموده و مانع اجابت دعا می شود، نافرمانى از دستورهاى خداست. حضرت على (علیه السّلام) در دعاى کمیل چنین مى فرماید: پروردگارا! گناهانى را بر من ببخش که موجب حبس و بالا نرفتن دعا مى شوند و در جاى دیگر از همان دعا چنین مى فرماید: اى آقا و مولاى من! به عزتت قسم! از تو مى خواهم که بدى کردار و رفتارم موجب پوشیده شدن دعاى من از تو نشود. امام باقر(علیه السلام) در این باره فرمود: بنده حاجتى ازخدا طلب مى کند و مقرر مى شود آن حاجت در زمانى برآورده شود; پس در این فاصله، او گناهى مرتکب مى شود و در نتیجه، خداوند مى فرماید: حاجت این بنده برآورده نشود و از آن محروم شود; چون او خشم و غضب مرا برانگیخت و همین باعث محروم شدن اوست. (بحار الانوار،ج73،ص329)2. لقمه حرام: استفاده از درآمد حلال و پاکیزه از دیگر شرایط اجابت دعا است که امروزه بیش از هرزمان دیگر لازم است به آن توجه شود. لقمه ى حرام تا 40 روز مانع استجابت دعا مى شود. (بحار الانوار،ج93،ص358)3. قساوت قلب: همچنین گناهان زیاد که منجر به قساوت و سنگدلى مى شدند از عوامل دیگر عدم استجابت دعا مى باشد. امام صادق (علیه السلام) مى فرماید: خداوند دعایى که از قلب قسى برخاسته باشد اجابت نمى کند. (میزان الحکمه،ج3،ص875)4. شتاب و عجله: امام صادق (علیه السلام) فرمود: همیشه مؤمن در خیر و آسایش است تا هنگامى که عجله نکند. در غیر این صورت ناامید مى شود و دعا را ترک مى کند. به درستى که بنده هنگامى که دعا مى کند خداوند متعال در صدد برآورده ساختن حاجت اوست تا زمانى که او عجله نکند. (اصول کافی،ج2،ص474)- عوامل اجابت دعا:1. معرفت به خداگروهى خدمت پیشواى ششم امام صادق(علیه السلام) شرفیاب شدند و پرسیدند: ما دعا و نیایش مى کنیم ولى به اجابت نمى رسد؟ آن حضرت فرمود: بدین جهت است که آن کسى را که مى خوانید، نمى شناسید. (بحارالانوار،ج93، ص368)2. حضور قلبدعا یعنى درخواست از خداى متعال براى برآورده ساختن حاجتى و طبیعى است که این ارتباط در صورتى مؤثر واقع مى شود که باطن انسان متوجه خدای متعال باشد و تضرع به پیشگاه او شکل بگیرد و انسان فقط خدا را مؤثر در امور بداند. رسول اکرم (صلی الله علیه و اله) مى فرماید، بدانید که خداوند دعائى که از قلب غافل برخاسته باشد قبول نمى کند. (میزان الحکمه، حدیث5606)3. رعایت زمان مناسبدر همه اوقات و همه لحظات زندگى، نیایش براى ما امکان پذیر است؛ زیرا همیشه روزنه هایى از دیوارهاى این جهان کهنسال، بر بى نهایت باز است و ما از رصدگاه این کالبد خاکى، مى توانیم آن سوى جهان را نظاره کنیم. (نیایش امام حسین(علیه السلام)در عرفات، ص11)در آیات صحیفه آسمانى و روایات توصیه شده است که هرگاه نسیم رحمت الهى وزیدن گرفت و انسان احساس کرد دلش میل به سخن گفتن با خدا دارد، نیایش کند. علاوه برآن، زمان هایى نیز در آیات و روایات به عنوان وقت هاى مناسب براى نیایش سفارش شده است; از جمله بعد از اقامه نماز، شب و روز جمعه، نیمه شب، از سحر تا طلوع آفتاب، هنگام بارش باران، هنگام تلاوت قرآن و اذان. در این لحظات امید به استجابت بیشتر است.4. پیوستگی یاد خداشکى نیست که انسان ها همواره نیازمند لطف هاى پروردگار هستند و زمانى نیست که از ذات اقدس خداوندى بى نیاز باشند. به همین جهت مى بایست انسان درتمامى حالات، خوشى و ناخوشى، سلامت وکسالت، همواره به یادخدا باشد. امام صادق(علیه السلام) فرمود: «هرکسى که در همه حال به دعا مشغول باشد، دعاى او در هنگام گرفتارى به استجابت نزدیک تر است; چون فرشتگان در هنگام بلا مى گویند: این صداى آشنایى است; و دعاى او در آسمان در پرده و حجاب نخواهد بود; در حالى که اگر انسان تنها در گرفتاری ها پروردگار را بخواند، دعا و نیایش از اجابت دورتر است; چون فرشتگان مى گویند: این صداى ناآشنایى است».5. امید واری به خداونددعا کننده باید با امید و اطمینان کامل دعا کند و نه با شک و تردید و سوءظن. در دعاى ابى حمزه ثمالى چنین مى خوانیم: «بارالها! مى دانم که توبراى کسى که به توامیدوار است در مقام و موضع اجابت هستى» . 6. اصرار و الحاح در دعایکى از عواملى که سبب استجابت دعا مى گردد اصرار در دعا مى باشد. خداى متعال بنا به دلائلى گاهى اوقات دعاى بنده خویش را سریعاً ا جابت نمى کند. حال یا به علت گناهى که انجام داده و باید توبه کند و یا به علت عدم وجود شرایط لازم و نیاز به فرصت براى استجابت دعا از مجراى طبیعى و یا به جهت این که خداى متعال مى خواهد بنده اش ارتباط خود را با او بیش تر کند و به درگاه او توجه زیادتر داشته باشد.بنابراین اصرار در دعا خود مى تواند عاملى در استجابت دعا محسوب شود و خود اصرار ورزیدن در دعا موجب خوشنودى خداوند متعال است. امام باقر (علیه السلام) مى فرماید: بدرستى که خداوند متعال کراهت دارد از اصرار مردم نسبت به یکدیگر براى اداى حاجات در حالى که آن را براى خود دوست دارد. (میزان الحکمه،ج2،ص880) بنابراین اصرار در دعا به پیشگاه الهى گذشته از اینکه موجب برآورده شدن حاجت مى شود، فى نفسه امرى مطلوب و مورد عنایت خداوند متعال مى باشد. بدین جهت هیچگاه نباید از تأخیر در استجابت دعا دلگیر و نا امید شویم. پیامبر اسلام (صلی الله علیه و اله) مى فرماید: خدا رحمت کند بنده اى را که از خداوند متعال حاجتى را درخواست کند و بر آن اصرار بورزد. چه حاجتش برآورده شود و چه برآورده نگردد.(میزان الحکمه،ج2،ص880) در برخى از موارد خداوند دعاى بنده را مستجاب نمى کند، چون دوست دارد صداى بنده خود را بشنود و همواره او را بردرخانه اش ببیند! (کافی،ج2، ص479)7. توسل به اولیای الهیوسیله قرار دادن کسانی که می توانند میان ما و خداوند واسطه شوند، باب وسیعی دارد. هر کسی به هر مقداری که نزد خدای تعالی عزیز و آبرومند است، می تواند وسیله انسان به درگاه الهی برای رسیدن به حاجت ها و نیازها باشد و در امر استجابت دعا وساطت نماید. برترین کسانی که از وجاهت و آبرومندی کامل نزد خداوند برخوردارند، معصومین (علیهم السلام) هستند. پس از ایشان البته مقربان درگاه الهی از اهل معرفت و کمال و حتی مومنان و کسانی که اجمالا آبرومند هستند، وسیله خداوند محسوب می شوند.پیامبر اکرم(صلی الله علیه و اله) فرموده است: «خداوند عزوجل مى فرماید: اى بندگان من! گرامى ترین خلق و پرفضیلت ترین آنان نزد من، محمد و برادرش على و امامان بعد از وى هستند. اینان «وسیله»ها به سوى من مى باشند. هر کس حاجتى دارد و نفعى را طالب است و یا دچار حادثه اى سخت و زیان بار گشته و برطرف شدن آن را مى خواهد، مرا به محمد و آل طاهرینش بخواند تا به نیکوترین وجه حاجت او را برآورم.» (بحارالانوار، ج 94، ص 22، ح 20) بر اساس روایتی که در کافی نقل شده است امام صادق علیه السلام میفرماید کسیکه نیکو وضو بگیرد ودورکعت نماز بخواند ورکوع وسجودش را به تمام و کمال انجام دهد آنگاه بنشیند ودرود بفرستد بر محمد وآل محمد علیهم السلام وآنگاه حاجت خود را حاجت خود را از مظان استجابت در خواست نموده وکسی که خیری را از مظانش بخواهد نا امید نمیشود . ج). رعایت آداب دعارعایت آداب دعا در ارتباط موثر با خداوند نقش به سزایی دارد.در این قسمت آداب استجابت دعا که در روایات به آنها اشاره شده را ذکر مى کنیم. از جمله: 1. گفتن بسم الله الرحمن الرحیم در ابتدا 2. فرستادن صلوات 3. استغفار و اظهار فروتنی و دوری از حالت طلب کاری 4. تمجید خداوند قبل از دعا (راوی از امام صادق (علیه السلام) سوال میکند: چگونه خدا را تمجید کنم؟ حضرت می فرمایند: می گویی: یا من هو اقرب الی من حبل الورید، یا من یحول بین المرء و قبله، یا من هو بالمنظر الاعلی، یا من لیس کمثله شیء) صلوات 5. متوسل شدن به امامان معصوم (علیهم السلام) به ویژه حضرت جوادالائمه (علیه السلام). چه موانع متعدد و بزرگی که با دعا کردن و توسل از پیش روی انسان برداشته می شود و مسیر زندگی انسان صاف و هموار می گردد.6. تضرع و گریه در دعا7. بجا آوردن دو رکعت نماز8. برای مومنین دعا کردن و برآوردن حاجت نیازمندان9.انگشتر عقیق به دست راست کردن 10. وضوی دائمی11 . دعا کردن برای طلب روزی، دعاى طلب روزى از امام صادق (علیه السلام): «اللهمّ انّه لیسَ علمٌ بِموضعِ رزقى و انّما اطلبُهُ ...» مفاتیح الجنان، تعقیب نماز عشا12. صدقه دادن به مقدار کم و به صورت مداوم.13. از حضرت آیت الله بهجت (رحمه الله علیه) نقل شده است برای برطرف شدن مشکل ؛ نماز جعفر طیار بخوانید و پس از آن دعایی که در کتاب زاد المعاد مجلسی آمده بخوانید (این دعا در کتاب شریف مفاتیح الجنان در ضمن نماز جعفر طیار ذکر شده است) و در پی آن به سجده روید و تلاش کنید که حتما گریه کنید، گرچه به مقدار کم، همینکه چشمتان را اشک گرفت حاجتتان را از خدا بخواهید.14. از امیرالمؤمنین نقل شده که هر کس قصد ازدواج داشته باشد دو رکعت نماز گذارد در هر رکعت پس از حمد، سوره یاسین بخواند پس از اتمام نماز حمد و ثناى پروردگار گذارد.15. دو دعا را نیز زیاد بخوانید در قنوت نماز، بعد از هر نماز، در سجده یا هر وقت دیگر:الف. «اللهم اغننی بحلالک عن حرامک و بطاعتک عن معصیتک ؛ خدایا مرا بی نیاز کن با حلالت از حرامت و با فرمانبرداریت از نافرمانیت». برخی از بزرگان توصیه کرده اند این دعا 114 مرتبه در یک مکان مقدس مانند مسجد یا زیارتگاه خوانده شود.ب. «ربِّ انّی لِما أنزلتَ الیّ مِن خیرٍ فقیرٌ؛ خدایا! بی تردید من به خیری که تو بر من فرو می فرستی نیازمند و محتاجم».(قصص، آیه 24) قرآن مجید می فرماید که وقتی موسی گرسنه و تنها و بی سرپناه این دعا را خواند به لطف خدای عالی حضرت شعیب دختر خود را به سوی او فرستاد و او را به دامادی برگزید.16. برخی به حسب تجربه خواندن و مداومت بر تلاوت آیه 21 سوره روم را برای این منظور کارساز و مفید می دانند و آن آیه چنین است: وَ مِنْ آیاتِهِ أَنْ خَلَقَ لَکُمْ مِنْ أَنْفُسِکُمْ أَزْواجاً لِتَسْکُنُوا إِلَیْها وَ جَعَلَ بَیْنَکُمْ مَوَدَّةً وَ رَحْمَةً إِنَّ فِی ذلِکَ لَآیاتٍ لِقَوْمٍ یَتَفَکَّرُونَ (21) و از نشانه هاى خداوند این است که همسرانى از جنس خود شما براى شما آفرید، تا در کنار آنها آرامش یابید، و در میانتان مودت و رحمت قرار داد، در این نشانه هایى است براى گروهى که تفکر مى کنند.17. دعای «معراج» و «نادعلی» برای گشایش همه گرفتاری ها مفید است.18. امام صادق(علیه السلام) به ابوبصیر می فرمایند: هرگاه خواستی ازدواج کنی ابتدا دو رکعت نماز بجا بیاور سپس حمد و سپاس خداوند نما و بعد بگو «اللهم أنی اُرید أن أتزوّج، اللهم فاقدر لی مِن النساء اعفهن فرجا، و احفظهن لی فی نفسها و فی مالی، و اوسعهن رزقا و اعظمهن برکه، و اقدر لی منها ولدا طیبا تجعله خلفا صالحا فی حیاتی و بعد موتی»؛ خداوندا! من می خواهم ازدواج کنم، خداوندا! برای من پاکدامن ترین زنان را مقرر فرما و کسی که خویشتن دار از همه نسبت به خود و نگهداری کننده ترین فرد در مالم باشد، که به واسطه آن نفسم (حالم) و مالم محفوظ بماند، کسی که فراخ ترین روزی و بیشترین برکت را در زندگی داشته باشد، و از وی برای من فرزندی طیب در نظر بگیر که جانشینی شایسته در حیات و ممات من باشد.19. در هر شبانه روز، یک بار زیارت عاشورا و دعاى توسل به نیت برآورده شدن حاجت قرائت شود. 20. در شب جمعه غسل کنید (غسل مستحبى) و بعد از نیمه شب، نماز امام زمان (عجل الله تعالی فرجه الشریف) را بخوانید (کیفیت آن در مفاتیح الجنان در ضمن اعمال شب جمعه آمده است). 21. خوب است در صورت توانایی سه روز چهارشنبه، پنج شنبه و جمعه را روزه بگیرید. د) . در ادامه اذکاری که برای توسعه در رزق و روزی، وارد شده است را تقدیم می‌نمایم که دوشادوش همت و تلاشتان، خیر و برکت را میهمان همیشگی زندگیتان نماید:1 - صد بار در روز ذکر لااله الاالله الملک الحق المبین2 - سی بار در روز لااله الاالله الحق المبین3 - یا غنی 100 بار4 - یا وهاب 100 بار 5 - یا رزاق 308 بار 6 - المقیت 55 بار 7 - یا واسع 137 بار 8 - یا علی 110 بار 9 - یا اول 37 بار 10 - برای رفع تمام مشکلات 77 بار ذکر الودود 11 - برای بزرگی و حشمت روزی 9 بار یاذوالجلال و الکرام 12 - 10 بار سوره توحید 13 - یا لطیف 80 بار 14 - یا کریم 270 مرتبه در روز 15 - لا حول و لا قوه الا باالله 100 بار 16 - 30 بار سبحان الله 17 - یا ملک 9 بار 18 - یا وهاب ذالطول 35 بار 19 - مداومت بر ذکر یا باسط 20 - مداومت بر ذکر یامالک 21 - هر شب سوره واقعه خواندن 22 - بین الطلوعین 10 بار ذکر «یا باسط» در حالی که دستها به سمت آسمان است 23 - بعد از نماز صبح 10 بار سوره قدر 24 - قبل از طلوع آفتاب 10 بار ذکر «سبحان الله العظیم و بحمده استغفرالله و اسئله من فضله» 25 - بعضی از روزها بعد از نماز صبح به جهت زیادی نعمت 211 بار ذکر یا منعم 26 - هنگام رفتن به سر کار در اول روز با طهارت 19 بار بسم الله الرحمن الرحیم گفتن 27 - در ذکر سجده آخر نماز گفتن «یا خیرالمسئولین و یا خیرالمعطین ارزقنی ورزق عیالی من فضلک فانک ذوالفضل العظیم»28- ذکر آیات 2 و 3 سوره طلاق بعد از نمازهاى واجب : «و مَن یتّق الله یَجعل له مخرجاً، و یَرزقُه من حیثُ لایحتَسِب و من یتوکّل على الله فهو حسَبُه انَّ الله بالغ امره قد جعل الله لکلّ شى ء قدراً». اساتید اخلاق بر ذکر این آیات بعد از نمازهاى واجب تأکید بسیار دارند و به تجربه آثار شگرفى در این کار نهفته است. 29- حضرت رسول (صل الله علیه و آله) فرمود هر که هر روز صد مرتبه این ذکر را بگوید : «لا اله الاّ الله الملکُ الحقُّ المبین» از فقر و وحشت قبر امان یابد و توانگر شود و درهاى بهشت بر وى گشوده شود (مفاتیح الجنان، ادعیه هر روز)30. از دعاهایی که به گفته بسیاری از بزرگان برای حل مشکل تنگی رزق و معیشت تجربه شده این است که هر روز صبح بعد از نماز 110 مرتبه بگویید: « اللهم اغننی بحلالک عن حرامک و بفضلک عمن سواک و بمغفرتک عن عذابک»؛ یعنی خدایا مرا بوسیله مال حلال از حرام بی نیاز کن و با فضل خود از دیگران بی نیاز فرما و با آمرزش عفوت از عذابت معاف نما.31- شما می توانید با مراجعه به صحیفه ی سجادیه و مفاتیح، به دعاهای مجرب و سریع الاجابه، دسترسی پیدا کنید. از جمله: دعایی که در مفاتیح به دعای «الهی کیف ادعوک...» معروف و در اجابت، بسیار مجرب است.32- در روایتی از امام باقر علیه السلام ،بعد از سلام نماز این دعا وارد شده :اللَّهُمَّ إِنِّی أَسْأَلُکَ بِأَنَّکَ مَلِکٌ وَ أَنَّکَ عَلَى کُلِّ شَیْ ءٍ قَدِیرٌ مُقْتَدِرٌ وَ بِأَنَّکَ مَا تَشَاءُ مِنْ أَمْرٍ یَکُونُ اللَّهُمَّ إِنِّی أَتَوَجَّهُ إِلَیْکَ بِنَبِیِّکَ مُحَمَّدٍ نَبِیِّ الرَّحْمَةِ ص یَا مُحَمَّدُ یَا رَسُولَ اللَّهِ إِنِّی أَتَوَجَّهُ بِکَ إِلَى اللَّهِ رَبِّکَ وَ رَبِّی لِیُنْجِحَ لِی طَلِبَتِی اللَّهُمَّ بِنَبِیِّکَ أَنْجِحْ لِی طَلِبَتِی بِمُحَمَّدٍ ثُمَّ سَلْ حَاجَتَک . الکافی ج : 3 ص : 47833. سوره های ناس و فلق را زیاد بخوانید.مطمئن باشید اگر به خداوند متعال توکل کنید و تمام امور زندگى خود را به او واگذار کنید، خداوند به بهترین وجه و شکل به آن رسیدگى خواهد کرد زیرا او خیر و صلاح بندگانش را بهتر از آنها مى داند. .

پرسمان دانشگاهیان

مرجع:

ایجاد شده در 1401/03/25

لینک کوتاه