آیا منظور از آیات نخست سوره علق (بخوان به نام پروردگارت) این نیست که پیامبر تا آن زمان بی‌سواد بوده و با خواندن این آیات پیامبر سواد خواندن و نوشتن را یاد گرفته باشد؟

در اینکه پیامبر اسلام ص به مکتب نرفت و خط ننوشت، در میان مورخان بحثى نیست و قرآن نیز صریحا در آیه 48 سوره عنکبوت درباره وضع پیامبر ص قبل از بعثت مى گوید وَ ما کُنْتَ تَتْلُوا مِنْ قَبْلِهِ مِنْ کِتابٍ وَ لا تَخُطُّهُ بِیَمِینِکَ إِذاً لَارْتابَ الْمُبْطِلُونَ: پیش از این نه کتابى مى خواندى و نه با دست خود چیزى مى نوشتى تا موجب تردید دشمنانى که مى خواهند سخنان ترا ابطال کنند، گردد.در هر حال وجود این صفت در پیامبر ص تاکیدى در زمینه نبوت او بود تا هر گونه احتمالى جز ارتباط به خداوند و جهان ما وراء طبیعت در زمینه دعوت او منتفى گردد.این در مورد دوران قبل از نبوت و اما پس از بعثت نیز در هیچیک از تواریخ نقل نشده است که او خواندن و نوشتن را از کسى فرا گرفته باشد، بنا بر این به همان حال امى بودن تا پایان عمر باقى ماند.ولى اشتباه بزرگى که باید در اینجا از آن اجتناب کرد این است که درس نخواندن غیر از بى سواد بودن است هیچ مانعى ندارد که پیامبر ص به تعلیم الهى، خواندن- یا- خواندن و نوشتن را بداند، بى آنکه نزد انسانى فرا گرفته باشد، زیرا چنین اطلاعى، بدون تردید از کمالات انسانى است و مکمل مقام نبوت است.شاهد این سخن آن است که در روایاتى که از امامان اهل بیت ع نقل شده مى خوانیم: پیامبر ص مى توانست بخواند و یا هم توانایى خواندن داشت و هم توانایى نوشتن.[1] اما براى اینکه جایى براى کوچکترین تردید براى دعوت او نماند از این توانایى استفاده نمى کرد. از مجموع آنچه گفتیم چنین نتیجه مى گیریم که:1- پیامبر ص به طور قطع، نزد کسى خواندن و نوشتن را فرا نگرفته بود، و به این ترتیب یکى از صفات او این است که نزد استادى درس نخوانده است.2- هیچگونه دلیل معتبرى در دست نداریم که پیامبر ص قبل از نبوت یا بعد از آن عملا چیزى را خوانده یا نوشته باشد.جهت مطالعه ر.ک: تفسیر نمونه، ج6، ص402 [1] . تفسیر برهان، ج4، ص332، ذیل آیات اول سوره جمعه .

پرسمان دانشگاهیان

مرجع:

ایجاد شده در 1401/03/25

لینک کوتاه