آیا بیعت نکردن امیرالمومنین(ع) با خلفا درست است؟

ابتدا باید دید که بیعت به چه معنا است .بیعت ، پیمانی است میان شهروند و حاکم که امروزه با رفراندوم و انتخابات در میان مردم رایج است . در آن زمان بیعت ، به این صورت بوده است که مردم با اختیار خودشان می رفتند و دست خود را در دست حاکم قرار می دادند .این نوع بیعت از امام علی علیه السلام با هیچ یک از خلفای سه گانه صورت نگرفته است .از دیدگاه اهل سنت ، آن طور که در صحیح ترین کتاب های اهل سنت آمده است ، امیر المومنین علیه السلام در شش ماه اول حکومت ابوبکر با او بیعت نکردندو تنها زمانی که حضرت صدیقه طاهره به شهادت رسیدند ، این بیعت آن هم از روی اجبار و اکراه صورت گرفته است .بخاری ، در صحیح ترین کتاب اهل سنت ، می نویسد :وعاشت بعد النبی صلى الله علیه وسلم، ستة أشهر فلما توفیت دفنها زوجها على لیلا ولم یوءذن بها أبا بکر وصلى علیها وکان لعلى من الناس وجه حیاة فاطمة فلما توفیت استنکر على وجوه الناس فالتمس مصالحة أبى بکر ومبایعته ولم یکن یبایع تلک الأشهر . صحیح البخاری، ج 5، ص 82.حضرت زهرا سلام الله علیها بعد از رسول خدا صلی الله علیه وآله وسلم شش ماه زنده بود . بعد از آن که از دنیا رفت ، شوهرش علی او را شبانه دفن کرد و به ابوبکر که حاکم اسلامی بود و معمولاً نماز بر میت را حاکم اسلامی می‌خواند ، به او اعلام نکردند . در این شش ماه با ابوبکر بیعت نکردند .امام علی علیه السلام در نهج البلاغه نامه 28 می فرماید :إنّی کنت أقاد کما یقاد الجمل المخشوش حتى أبایع .مرا از خانه‌ام کشان کشان به مسجد بردند ؛ همان‌گونه‌ای که شتر را مهار می‌زنند و هر گونه فرار و اختیار از او می‌گیرند .و جالب این است که می‌گوید وقتی امیر المؤمنین علیه السلام وارد مسجد شد ، گفتند با ابوبکر بیعت کن . حضرت فرمود : اگر من بیعت نکنم ، چه می‌شود ؟ گفتند : قسم به خدای که شریک ندارد ، گردنت را می‌زنیم . حضرت فرمود : در این هنگام بندۀ خدا و برادر پیامبر را کشته‌اید . ابوبکر ساکت شد و چیزی نگفت .فقالوا له : بایع . فقال : إن أنا لم أفعل فمه ؟ ! قالوا : إذا والله الذی لا إله إلا هو نضرب عنقک ! قال : إذا تقتلون عبد الله وأخا رسوله . وأبو بکر ساکت لا یتکلم . الإمامة والسیاسة بتحقیق الشیری: 31، باب کیف کانت بیعة علی بن أبی طالبو از آن جالب تر این که در اثبات الوصیۀ مسعودی آمده است که امیر المؤمنین علیه السلام را کشان کشان بردند به طرف ابوبکر و گفتند که باید بیعت کنی . دست علی علیه السلام مشت بود و باز نبود . تمام این‌ها جمع شدند تا مشت آن حضرت را باز کنند و در درون دست ابوبکر قرار دهند ، نتوانستند . ابوبکر جلو آمد و دست خود را بر روی دست بستۀ امیر المؤمنین علیه السلام به عنوان بیعت کشید .فروی عن عدی بن حاتم أنه قال : والله ، ما رحمت أحدا قط رحمتی علی بن أبی طالب علیه السلام حین اتى به ملببا بثوبه یقودونه إلى أبی بکر وقالوا : بایع ، قال : فإن لم أفعل ؟ قالوا : نضرب الذی فیه عیناک ، قال : فرفع رأسه إلى السماء ، وقال : اللهم إنی اشهدک أنهم أتوا أن یقتلونی فإنى عبد الله وأخو رسول الله ، فقالوا له : مد یدک فبایع فأبى علیهم فمدوا یده کرها ، فقبض على أنامله فراموا بأجمعهم فتحها فلم یقدروا ، فمسح علیها أبو بکر وهی مضمومة ... . إثبات الوصیة للمسعودی: 146، الشافی : 3 / 244 ، علم الیقین : 2 / 386 - 388 . بیت الأحزان للمحدث القمی: 118، الأسرار الفاطمیّة للشیخ محمد فاضل المسعودی: 122، علم الیقین للکاشانی: 686، المقصد الثالث ، الهجوم على بیت فاطمة (ع) لعبد الزهراء مهدی: 136، 343 .از دیدگاه شیعه هم ، هیچ بیعتی حتی یک لحظه هم صورت نگرفته است .شیخ مفید در کتاب الفصول المختاره ، ص56 می‌فرماید :قد اجمعت الأمّة على أن أمیر الموءمنین علیه السلام تأخّر عن بیعة أبی بکر ... والمحققّون من أهل الإمامة یقولون: لم یبایع ساعة قطّ .اجماع امت است که امیر المؤمنین علیه السلام در آن شش ماه بیعت نکرده است . و بعد ازآن هم که اهل سنت می‌گویند که بیعت کرده است . محققین از شیعه بر این عقیده هستند که علی علیه السلام حتی یک ساعت هم با خلفا بیعت نکرده است .بنابراین ، اولاً هیچ بیعتی صورت نگرفته است و ثانیا اگر صورت گرفته باشد ، از روی اختیار نبوده ؛ بلکه از روی اجبار و اکراه بوده است . .

پرسمان دانشگاهیان

مرجع:

ایجاد شده در 1401/03/25

لینک کوتاه