کسی که همسایه‌ی مسجد است چه وظیفه‌ای دارد؟ و خانه‌ی افراد تا چه فاصله‌ای همسایه‌ی مسجد شمرده می‌شود؟

مسجد، در نگاه اسلام، دارای جایگاه ویژه‌ای بوده و حتی در حدیث قدسی، خداوند مساجد را خانه‌های خود بر روی زمین معرفی می‌کند؛ لذا عبادت در مسجد، از عبادت در مکان‌های دیگر برتر بوده و ثواب و پاداش الهی در برابر آن، دو چندان خواهد بود.[1]از طرفی هم با توجه به سفارش اسلام در برپایی نماز جماعت و برتری آن بر نماز فرادا،[2] حضور نمازگزار در مسجد و شرکت در نماز جماعت، پاداشی چند برابر پیدا می‌کند.بر این اساس، در برخی احادیث معصومین(ع)، ضمن تشویق مسلمانان بر رفت و آمد به مساجد، افرادی را که در همسایگی مسجد بوده و نسبت به حضور در مسجد کوتاهی می‌کنند، مورد نکوهش قرار گرفته‌اند:امام علی(ع) فرمود: «همسایه مسجد اگر مانعى برایش نبوده و سالم باشد و با این حال، براى نماز واجب در مسجد حاضر نشود، نمازش مقبول درگاه الهى نخواهد بود».[3]امام صادق‌(ع) فرمود: «مساجد، از همسایگان خود که برای خواندن نماز در مسجد حضور نمی‌یابند، در پیش‌گاه خداوند دست به شکایت برمی‌دارند و خداوند به مساجد وحی مى‌کند که به عزت و جلالم که، یک نماز آنها را که در خانه خود مى‌خوانند قبول نخواهم کرد و در میان مردم عدالتى نخواهند داشت و رحمت من به آنها نخواهد رسید و آنها در بهشت همسایه من نخواهند بود».[4]همچنین در حدیثی، رسول خدا(ص) در تبیین حدّ همسایگی انسان‌ها با یک‌دیگر فرمودند: «تا چهل خانه -خانه‌های پیش‌رو، پشت‌سر و سمت راست و چپ- همسایه فرد شمرده می‌شوند».[5]طبیعتاً همسایه‌ی مسجد را نیز می‌توان با همین الگو شناسایی کرد.و در روایتی دیگر از امیرالمؤمنین(ع) سؤال شد که همسایه‌ی مسجد کیست؟ حضرت فرمود: کسانی که صدای اذان را [به طور طبیعی] می‌شنوند.[6]لذا بر اساس مضامین این روایات، در اغلب روستاها و شهرهای کوچک، بیشتر اهالی منطقه، همسایه‌ی مسجد محسوب می‌شوند، به ویژه اگر مسجد در مرکز شهر باشد و یا این‌که شهرها دارای چندین محله بوده و در کانون آن محلات مسجدی وجود داشته باشد.به عبارت دیگر، تشخیص همسایگی بیشتر وابسته به عرف است و همان‌گونه که اگر فردی به دیگری بگوید خانه‌ی من به خانه‌ی شما نزدیک است و تقریباً همسایه‌ایم، مراد از این همسایگی، همان نزدیک‌بودن عرفی است، نزدیک بودن و همسایگی با مسجد نیز قابل تشخیص توسط عرف است.شایان ذکر است، اگرچه درباره‌ی این‌گونه روایات، گفته می‌شود که امر و نهی در آنها ارشادی است - و وجوب حضور در مسجد را نمی‌رساند، بلکه دلالت بر کاهش ثواب نماز در غیر مسجد را دارد[7] - ولی واضح است که همسایگان مسجد، نسبت به دیگران وظیفه‌ی بیش‌تری در قبال مسجد داشته و لازم است، در حد امکان نسبت به حضور و پیش‌برد امور مسجد کوشیده و از هرگونه رفتاری که کم‌توجهی و بی‌اعتنایی نسبت به این خانه‌ی عبادت به شمار آید، اجتناب نمایند. .

اسلام کوئست

مرجع:

ایجاد شده در 1400/12/23

لینک کوتاه