آیا نماز در زمان ادیان پیش از اسلام بوده است؟ و اگر وجود داشته شکل و طرز خواندن آن در ادیان مسیحى و یهودى و سایر ادیان آسمانى چگونه بوده است؟

با اندک مطالعه اى پیرامون تاریخ ادیان و مذاهب و همچنین آیات و روایات نقل شده از معصومین(علیهم السلام)،این مطلب کاملاً روشن مى گردد که قدیمى ترین عبادت در تمامى ادیان پیش از اسلام نماز است. در مورد سابقه تاریخى نماز در روایتى از امام صادق(علیه السلام) نقل شده است: «هِى آخِرُ وَصَایا الْأَنْبِیاءِ ع». الکافى، ج 3، ص 264.؛ ( نماز آخرین وصیت و سفارش پیامبران بوده است» و از این روایت به روشنى فهمیده مى شود که تمامى یکصدو بیست و چهار هزار پیامبر با نماز مانوس و سفارش کننده به آن بوده اند.برخى آیات و روایات که بیانگر نمازگزار بودن پیامبران صاحب شریعت و پیروان آنها است به شرح ذیل مى باشد: نماز حضرت آدم(علیه السلام): از صُحُف حضرت ادریس(علیه السلام) نقل شده که در نخستین روز اقامت حضرت آدم و حواعلیهما السلام در زمین، خداوند نماز عصر و مغرب را که مجموعاً 50 رکعت بود بر حضرت آدم(علیه السلام) واجب کرد. مجلسى، بحارالانوار، ج 11، ص 196.. نماز حضرت نوح(علیه السلام): کشتى نوح(علیه السلام) داراى پنجره ها و سوراخ هایى بود که از آن نور خورشید به داخل منعکس مى شد و از این طریق وقت نماز را تشخیص مى دادند. مجلسى، بحارالانوار، ج 11، ص 333.. نماز حضرت ابراهیم(علیه السلام): حضرت ابراهیم آن گاه که همسر و فرزند خود را در کنار کعبه نو بنیاد نهاد دست به دعا برداشت و به خداى متعال چنین گفت: خدایا من، خاندان خود را در سرزمینى غیر حاصل خیز و کنار خانه ات ترک نمودم تا نماز را به پا دارند پس دلهاى مردم را در هواى(گرو) آنان قرار ده. ابراهیم )14(، آیه 37.. نماز حضرت موسى(علیه السلام): وقتى حضرت موسى(علیه السلام) به کوه طور آمد و پیام رسالت را دریافت نمود خداوند به او فرمود: من خداى یکتا هستم. پس مرا عبادت کن و نماز را به پا دار. طه )20(، آیه 14.. حضرت عیسى(علیه السلام): ایشان در گهواره به امر خداوند این گونه سخن گفت: من بنده خدا هستم که کتاب آسمانى را بر من نازل کرد ومرا پیامبر قرار داد و هر جا که باشم مرا مایه برکت قرار داد و به نماز و زکات تا وقتى که جان در بدن دارم مرا توصیه نمود. مریم )19(، آیه 29..علاوه بر پیامبران اولوالعزم، در آیات و روایات متعددى از نماز پیامبرانى همچون شیث(علیه السلام)، ادریس(علیه السلام)، یونس(علیه السلام)، صالح(علیه السلام)، اسماعیل(علیه السلام)اسحاق(علیه السلام)، یعقوب(علیه السلام)، لوط(علیه السلام)، شعیب(علیه السلام)، داوود(علیه السلام)زکریا(علیه السلام)، ایوب(علیه السلام) و. .. سخن به میان آمده که همگى گویا وجود نماز در تمامى ادیان و شریعت هاى پیش از اسلام مى باشد. براى اطلاع بیشتر رجوع کنید به کتاب سیماى نماز، حسین انصاریان، فصل: نماز در آئینه ى حیات انبیا و امت ها..اما در خصوص کیفیت و چگونگى اقامه نماز در ادیان مسیحى و یهودى و سایر ادیان آسمانى پیش از اسلام باید گفت: آنچه بر اساس تاریخ ادیان و آیات و روایات غیر قابل انکار مى باشد این است که نماز به عنوان عبادت در کلیه ادیان وجود داشته و دارد و متناسب با تکامل دین، روند تکاملى داشته است و این تکامل در دین مبین اسلام - همانند جنبه هاى دیگر آن معارف، مثل قوانین، و مقررات اجتماعى - متناسب با انسان رشد یافته عصر خاتمیت به اوج خود رسیده است. یکصد وده پرسش درباره نماز، مجتبى کلباسى، انتشارات ستاد اقامه نماز، نهم، 1388ش، ص 114.. اما در خصوص این که جزئیات و خصوصیات این نمازها در هر شریعتى به چه شکل بوده براى ما کاملا روشن نیست و دستورالعمل هاى خاصى که هم اکنون به عنوان نماز در برخى ادیان موجود دنیا - همچون یهود- وجود دارد نیز مساله اى را ثابت نمى کند. چراکه با وجود تحریف در این ادیان، دستور العمل ها و احکام فعلى آنها بیانگر کیفیت نمازدوران انبیاء گذشته نمى تواند باشد. .

پرسمان دانشگاهیان

مرجع:

ایجاد شده در 1401/03/25

لینک کوتاه