ويژگي کساني که بايد با آنها حب و بغض داشته باشيم را معرفي کنيد و اگر نيازي بود منابع را ذکر کنيد؟

در ابتداء براي اينکه به اهميت جايگاه اين دو صفت (حبّ و بغض) که خداوند در وجود انسان به وديعت نهاده است پي ببريد به مقدمه اي هر چند مختصر راجع به اين دو صفت در وجود انسان مي پردازيم. براي بهره گيري از امکانات هستي، در انسان دو نيروي رضا و غضب، گرايش و تنفر و حبّ و بغض نهاده شده است. خداوند در قرآن مي فرمايند: وَنَفْسٍ وَمَا سَوَّاهَا (7) فَأَلْهَمَهَا فُجُورَهَا وَتَقْوَاهَا يعني "سوگند به نفس و آن کس که آن را پديد آورد، سپس پليدکاري و پرهيزگاري اش را به آن الهام کرد". و براي اين که امتحان صورت پذيرد خوبي ها با بدي ها، زيبايي ها با زشتي ها، سودها با زيان ها و فضايل با رذايل آميخته شده و پيامبران براي راهنمايي بشر به خوبي ها و پرهيز از بدي ها و شياطين براي گرايش به بدي ها و اجتناب از خوبي ها آفريده شده اند تا آنچه حتمي و مقدر است، يعني آزمايش بشر تحقق يابد. بايد توجه نمود که عامل محرکه انسان به سوي خوبي ها و بدي ها و نيز عامل بازدارنده او از خوبي ها و بدي ها رضا و غضب و حب و بغض است از اين رو معصوم ـ عليهم السلام ـ فرمود: «هل الدين الا الحب و البغض» يعني مگر دين چيزي غير از حب و بغض مي تواند باشد! و مي توان گفت: زندگي بشر در همه زمينه بر حب و بغض استوار است چرا که جلب منفعت بدون حبّ و گرايش به آن و دفع ضرر بدون غضب و بغض متصور نيست به عبارت ديگر؛ همه رفتارهاي انسان ها به اين دو حالت نفساني استوار است. بعد از اين مقدمه بايد عرض کنيم که براي چگونگي حبّ و بغض و مظاهر آن بايد از خدا و رسول خدا ـ صلي الله عليه و آله و سلم ـ پيروي کرد لَقَدْ کانَ لَکمْ فِي رَسُولِ اللَّهِ أُسْوَةٌ حَسَنَةٌ.... يعني براي شما و رسول خدا ـ صلي الله عليه و آله و سلم ـ نمونه اي نيکو مي باشد. در قرآن و سنت و سيره پيامبر اکرم ـ صلي الله عليه و آله و سلم ـ و اهل بيت کرامش (ع) شواهد بسيار در ويژگي افرادي که نسبت به آنها بايد حبّ يا بغض داشته باشيم وجود دارد که در ادامه خدمت شما ارائه مي گردد: بررسي اجمالي اين دو صفت در قرآن مجيد چيزي که هست خداي سبحان در کلام مجيدش هر چيزي را حبّ و بغض نمي شمارد. چون حبّ که حقيقتش علقه و رابطه اي است ميان دو چيز ، وقتي حبّ واقعي است که با ناموس حبّ و بغض حاکم در عالم وجود هماهنگ باشد. خداوند در قرآن کريم در وصف پيامبر اکرم ـ صلي الله عليه و آله و سلم ـ و يارانش فرموده است: مُّحَمَّدٌ رَّسُولُ اللَّهِ وَالَّذِينَ مَعَهُ أَشِدَّاء عَلَي الْکفَّارِ رُحَمَاء بَيْنَهُمْ... يعني محمد ـ صلي الله عليه و آله و سلم ـ فرستاده خدا و کساني که با اويند بر کافران سخت گير و با خودشان (مؤمنين) مهربانند. اين آيه قاعده اي کلي و فراگير به ما نشان مي دهد که بايد با افراد مؤمن مهربان باشيم و با آنها دوستي داشته باشيم و با کفار (البته منظور از کفار در اين جا، افرادي هستند که از سر عناد و لجاجت و دشمني با اسلام و مسلمين در ستيزند و ديگران را بر عليه مسلمانان تحريک و تشويق مي کنند) نامهربان و سخت گير باشيم. خداوند در آيه اي ديگر مي فرمايد: يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُواْ لاَ تَتَّخِذُواْ آبَاءکمْ وَإِخْوَانَکمْ أَوْلِيَاء إَنِ اسْتَحَبُّواْ الْکفْرَ عَلَي الإِيمَانِ وَمَن يَتَوَلَّهُم مِّنکمْ فَأُوْلَئِک هُمُ الظَّالِمُونَ؛ اي آنان که ايمان آورده ايد پدرانتان را و برادرانتان را نبايد دوست بداريد، اگر کفر را بر ايمان برگزيدند و هر که دوست گيرد ايشان را از شما پس چنين افرادي از ستمکاران مي باشند». در اين آيه نيز به روشني آمده است که مؤمن حق دوستي با دشمنان خدا را ندارد، حتي اگر آنها بستگان او باشند. زيرا از آثار دوستي آن است، که مي خواهد با دوستش هم نشيني و مجالست داشته باشد.علاقه و دوست داشتن کسي که سياهي و ظلمت او را فرا گرفته و به هيچ وجه حاضر نيست خودش را اصلاح کند، صفحه روح آدمي را تاريک خواهد کرد. امير مؤمنان علي ـ عليه السلام ـ مي فرمايند: «لا تصحب الشرير فانّ طبعک سرق من طبعه سرّا و انت لا تعلم». يعني «با مردم شرير و فاسد رفاقت نکن که طبيعت تو، به طور ناخودآگاه بدي را از آنها مي دزدد و تو بي خبري» اين تأثير پذيري مانند، بيماري مسري مي باشد که به طور ناخود آگاه و ناخواسته با کسي که در نشست و برخاست هستيم به ما سرايت مي کند. دوستي با شيطان ممنوع خداوند در قرآن کريم مي فرمايد: أَلَمْ أَعْهَدْ إِلَيْکمْ يَا بَنِي آدَمَ أَن لَّا تَعْبُدُوا الشَّيْطَانَ إِنَّهُ لَکمْ عَدُوٌّ مُّبِينٌ يعني اي فرزندان آدم، آيا با شما پيمان نبستم که شيطان را نپرستيد زيرا دشمن آشکار شماست» علاوه بر ابليس و جنودش که دشمنان قسم خورده ما هستند اگر بخواهيم مصداق هاي بارزي از افکار شيطاني در جهان امروز بيان کنيم، اسرائيل غاصب و همه دولت هاي ستمگر جهان و در رأس همه آنها آمريکاي جنايتکار است که امام خميني (ره) در مورد او فرمودند: «آمريکا شيطان بزرگ است». ملاک حبّ و بغض الهي ملاک ما در حب و بغض بايد ملاک خداوند و رسولش و ائمه اطهار ـ عليهم السلام ـ باشد، يعني هر آنچه و هر آن کس که آنها دوست بدارند ما نيز دوست بداريم و هر کس و هر چيزي را که ايشان دشمن بدارند ما هم دشمن بداريم. الف) نيکوکاران خداوند در قرآن کريم مي فرمايند: ...إِنَّ اللّهَ يُحِبُّ الْمُحْسِنِينَ... اگر بخواهيم مصاديقي از احسان کنندگان بيان کنيم شامل کساني مي شود که براي خدا به مردم از جمله پدر و مادر، همسايه، يتيم، افراد زير دست و.... با مال و جان و... دستگيري مي کنند. 2. توبه کنندگان و پاکيزه گان إِنَّ اللّهَ يُحِبُّ التَّوَّابِينَ وَيُحِبُّ الْمُتَطَهِّرِينَ 3. پرهيزگاران؛ خداوند در مورد آنها مي فرمايد: ...إِنَّ اللّهَ يُحِبُّ الْمُتَّقِين... . کساني که از محارم و گناهان براي خدا دوري مي کنند. 4. صابرين؛ خداوند مي فرمايند: ...وَاللّهُ يُحِبُّ الصَّابِرِينَ کساني که بر بلاها و مصيبت ها براي خدا صابر و شکيبا هستند. 5. توکل کنندگان؛ ...إِنَّ اللّهَ يُحِبُّ الْمُتَوَکلِينَ کساني که تکيه گاهشان در امور خويش خداوند است. 6. برپا کنندگان عدل و قسط؛ Q}...إِنَّ اللّهَ يُحِبُّ الْمُقْسِطِينَ Q} کساني که به زير دستانشان و به طور کلي در تمام امور حق هر چيزي را به نحو دقيق و أحسنت أدا مي کنند و اگر به مقامي بر سند عدالت را سر لوحه کار خود مي کنند. 7. جهاد کنندگان إِنَّ اللَّهَ يُحِبُّ الَّذِينَ يُقَاتِلُونَ فِي سَبِيلِهِ... جهاد هم در ميدان مبارزه با کفار و مشرکين در معرکه جنگ و هم در ميدان مبارزه با شيطان و هواهاي نفساني خودشان (1. بقره آيه 195، 2. آل عمران 159، 3. آل عمران 146، 4. آل عمران آيه 76، 5. مائده آيه 42، 6. صف آيه 4، شما با مراجعه به قرآن و هم چنين روايات اهل بيت ـ عليهم السلام ـ اين موارد را مي توانيد پيدا کنيد. در روايات بسياري نيز، افرادي که مورد محبت خداوند هستند را بيان مي دارند که ما به نحو اختصار به اين افراد اشاره مي کنيم؛ 1. کساني که در سخنانشان صادق و راستگو، مواظب نماز و واجبات و امانت پرداز باشند. 2. کسي که بيشتر به ياد خداوند و از ديگران پرهيزگارتر است. 3. هر کس که با مردم مهربان تر، در بر آوردن حاجات ايشان بيشتر تلاش مي کند. 4. آن کس که چون خدا محبوبش را از او بگيرد، با او آشتي باشد. 5. کساني که بخاطر خدا همديگر را دوست مي دارند، دلبسته مساجدند و سحرگاهان لب به استغفار مي گشايند. 6. مسلمانان مستمند و فقير؛ پيامبر خدا ـ صلي الله عليه و آله و سلم ـ مي فرمايند: خدايم مرا به دوست داشتن مسلمان مستمند فرمان داده است. 7. آن کس که در راه خدا خويشتن را به رنج و زحمت اندازد، خيرخواه و دلسوز امّت پيامبر باشد، در عيب هاي خود بينديشد، بينش و عقل خود را به کار گيرد و کار کند. و مواردي غير از اينها که جهت اختصار از ذکر آنها اجتناب مي کنيم. ب) افرادي که مورد بغض خداوند و معصومين ـ عليهم السلام ـ مي باشند: 1. متجاوزان در گناه و ظلم: خداوند در موردشان مي فرمايد: ...إِنَّ اللّهَ لاَ يُحِبِّ الْمُعْتَدِينَ کساني که از حدود الهي تجاوز مي کنند. 2. ستمگران؛ ...وَاللّهُ لاَ يُحِبُّ الظَّالِمِينَ کساني که درحق خودشان و ديگران ظلم روا مي دارند. 3. فخرفروشان؛ إِنَّ اللّهَ لاَ يُحِبُّ مَن کانَ مُخْتَالاً فَخُورًا. 4. خيانتگران؛ ...إِنَّ اللّهَ لاَ يُحِبُّ مَن کانَ خَوَّانًا أَثِيمًا. کساني که به خود و دوستان و مسلمانان و جامعه اسلامي خيانت مي کنند. 5. مفسدين؛ ...وَاللّهُ لاَ يُحِبُّ الْمُفْسِدِينَ کساني در روي زمين به فساد مي پردازند. 6. اسراف کنندگان ...إِنَّهُ لاَ يُحِبُّ الْمُسْرِفِينَ 7. مستکبرين؛ ...إِنَّهُ لاَ يُحِبُّ الْمُسْتَکبِرِينَ کساني که نسبت به ديگران طلب علّو و برتري دارند و ديگران را ناچيزي مي پندارند. 8. ...إِنَّ اللّهَ لاَ يُحِبُّ الْکافِرِين افراد مبغوض و منفور نزد خداوند در روايات 1. بخشنده منّت گزار؛ کسي که به ديگران کمک مي کند و بر او منّت مي گذارد؛ 2. پيرمرد زناکار؛ 3. ثروتمند ستمکار؛ 4. گردنکش گستاخ دروغگو؛ 5. وقيح گستاخ در گناهان؛ 6. بخيل و گداي سمج؛ 7. دشنام گوي زشت گفتار؛ 8. پيرمرد نادان؛ 9. عالم به دنيا و جاهل به آخرت؛ 10. غيبت کننده؛ 11. شکم پرست و شهوتران؛ 12. نادان؛ 13. سخن چين؛ 14. عيب جوي افراد نيکوکار؛ 15. بخيل و بدخو؛ 16. پرخواب و بيکار. جلد دوم ميزان الحکمه صفحات 515 الي 519، لطفا به نکات مهم زير توجه فرمائيد؛ 1. در بين تمامي اقسام مبغوضين در نزد خدا که ذکر کرديم، کافران دشمنان اهل بيت بايستي مورد بغض شديدتري قرار بگيرند. 2. بايد از فعل بد ديگران بيزاري و تنفر بجوئيم، نه از خود آنها! زيرا ممکن است با نفرت از شخص، به انسان حس تفاخر و تکبّر دست بدهد که مايه سقوط انسان است مصاديق حب و بغض خداوند و معصومين ـ عليهم السلام ـ مشخص گرديد، لذا بر هر فرد مؤمن نيز وظيفه است به پيروي از آنها نسبت به اين افراد حب و بغض خود را نشان دهد. اميدوارم که زندگي پرشور و نشاط و فعالي را تجربه نمائيد و هر لحظه گامي بلند در جهت رشد و شکوفايي و تقرب الهي برداريد، ان شاء الله. .

مرجع:

ایجاد شده در 1400/10/19

لینک کوتاه