بهترین راه کسب آرامش

دستیابی به آرامش واقعی یکی از خواسته‌های همیشگی بشر بوده است و دراین راستا انسان در طول تاریخ تلاش‌ها و رنج‌های بسیاری را به جان دل پذیرفته است. بی شک بخش وسیعی از تلاش‌های علمی بشر و کشف رازهای ناگشوده جهان طبیعت به منظور دسترسی به امکاناتی بوده است که آرامش و آسایش را برای انسان به ارمغان آورد ازسوی دیگر مطالعات آکادمیک و تحقیقات روانشناسی پیرامون آرامش و اضطراب و عوامل و موانع هریک بخش قابل توجهی از پژوهش‌های علوم انسانی را به خود اختصاص داده است. می‌توان گفت که دست‌کم[1] دو نظام اساسی بر وجود انسان حاکم است به‌طوری که این دو، اساس و زیربنای شخصیت انسان را در گذر زمان می‌سازند. به سخن دیگر، مجموعه‌ی این دو نظام یکپارچه، جامع و پویا محرّک شخصیت انسان هستند. بنابراین، هرچه این نظام قوی‌تر، منسجم‌تر و رشدیافته‌تر باشد، انسان بهتر، سریع‌تر و آسان‌تر می‌تواند به سوی خدا اوج گرفته[2] و راه‌های نیل به سلامت و آرامش را طی کند[3] و در نهایت در دارالسلام الهی استقرار یابد.[4] حرکت رو به جلو این نظام یکپارچه در عمل همان ارتباط‌های چند گانه است. یکی از آثار مهم چنین ارتباطی رسیدن به حالت اطمینان، آرامش، نشاط و امیدواری است. سازنده‌ترین، مهم‌ترین و مؤثرترین ارتباط، ارتباط با خداوند است؛ چراکه او اصل و منبع سلامت و امنیت است،[5] و ابتدا و انتهای سلامت نیز اوست.[6] بهترین راه‌های کسب آرامش از نگاه قرآن   1) ایمان ایمان عبارت است از باور وتصدیق قلب به خدا ورسولش،آنچنان باور وتصدیقی که هیچگونه شک و تردیدی بر آن وارد نشود. تصدیق مطمئن و ثابت ویقینی که دچار لرزش وپریشانی نشود وخیالات و وسوسه‌ها در ان تأثیر نگذارد وقلب واحساس در رابطه با آن گرفتار تردید نباشد. در قرآن در سوره مبارکه فتح می‌خوانیم: «او کسی است که آرامش را در دل‌های مؤمنان نازل کرد تا ایمانی به ایمان شان بیافزایند... ». اولین برداشتی که صورت می‌گیرد این است که بدون ایمان، آرامش روحی وروانی وجود ندارد.   2) ذکر قرآن یکی از عوامل آرامش را ''ذکر''(یاد خدا) معرفی کرده است. چنانچه می‌فرماید: "الّذین آمنوا وتطمئنّ قلوبهم بذکر الله الا بذکر الله تطمئنّ القلوب" ؛ "آنها (کسانی که به خدا برمی‌گردند) کسانی هستند که ایمان آورده‌اند، ودل‌هایشان به یاد خدا مطمئن (وآرام) است، آگاه باشید،تنها با یاد خدا دل‌ها آرامش می‌یابد". وقتی انسان گمان داشته باشد که در آینده نعمتی نصیب او خواهد شدکه از آن لذّت می‌برد و بهره مند می‌شود، از این اندیشه، احساس خوب وحالت مطلوب وشیرینی به وی دست می‌دهد که ما آن را «رجاء» می‌نامیم.   3ـ توکّل توکّل از ریشة (وکل) می‌باشد. و به معنی وکیل گرفتن و واگذاری کارها به وکیل می‌باشد. در مجمع البحرین آمده است که: «التوکّل علی الله: انقطاع العبد فی جمیع ما یأمله من المخلوقین»؛ یعنی: "بنده برای رسیدن به آرزوهایش از همة مردم قطع امید کند وتنها به خداوند امید داشته باشد وحوائجش را تنها از او بخواهد" واین است معنای توکل بر خدا. 4) تقوا مورد تقوا هم آیات فراوانی در قرآن آمده است یکی از آیاتی که به موضوع ما مربوط می‌شود ومی‌توان این برداشت را از آن داشت که تقوی از عوامل آرامش است،آیه شریفة: «الا انّ اولیاء الله لاخوف علیهم ولا هم یحزنون الّذین آمنوا وکانوا یتّقون لهم البشری فی الحیوه الدنیا والآخره...»[7]؛ "آگاه باشید (دوستان و) اولیای خدا نه ترسی دارند و نه غمگین می‌شوند همانا که ایمان آوردند و(از مخالفت فرمان خدا)پرهیز می‌کردند در زندگی دنیا و آخرت، شاد(ومسرور)ند.   5) توبه توبه و باز گشت از گناه وحرکت به سوی خدا، تنها راه نجات گناهکاران، وسیله تقرّب ودوستی با خدا، تبدیل کننده سیئات به حسنات و مایة امید نا امیدان و نخستین مقام عارفان و اوّلین منزل سالکان کوی دوست است. توبه با همة خواصی که دارد یک خاصیت ویژه و ممتاز، برای توبه کننده دارد، و آن ایجاد آرامش و اطمینان روحی و روانی است. چرا که کسی که خود را گنه کار می‌داند در یک بحران روحی به سر می‌برد که با توبه این بحران روحی تبدیل به آرامش و سکون خاطر فرد می‌شود.   6) انس با قرآن قرآن که خود یک نسخة شفا بخش برای همة دردها می‌باشد، خود را به عنوان یک عامل جهت تسکین قلب‌ها ومحکم کردن دل وآرام بخش معرفی می‌کند. وهر کس با این نسخة الهی انس بیشتری داشته باشد وبر خواندن آن مداومت داشته باشد احساس اطمینان وآرامش بیشتری بر وجودش حاکم می‌شود. قرآن خطاب به پیامبر (صلی الله علیه و آله) می‌فرماید: "وقال الّذین کفروا لو لا نزّل علیه القرآن جمله واحده کذلک لنثبت به فؤادک و رتّلناه ترتیلا "؛ وکافران گفتند: چرا قرآن یک جا بر او نازل نمی‌شود ؟! این به خاطر آن است که قلب تو را به وسیله آن محکم داریم و(از این رو)آن را به تدریج بر تو خواندیم). توبه وبازگشت از گناه وحرکت به سوی خدا، تنها راه نجات گناهکاران، وسیله تقرّب ودوستی با خدا، تبدیل کننده سیئات به حسنات ومایةامید نا امیدان ونخستین مقام عارفان واوّلین منزل سالکان کوی دوست است. توبه با همةخواصی که داردیک خاصیت ویژه وممتاز، برای توبه کننده دارد، وآن ایجاد آرامش واطمینان روحی وروانی است   7) امید وقتی انسان گمان داشته باشد که در آینده نعمتی نصیب او خواهد شدکه از آن لذّت می‌برد و بهره مند می‌شود، از این اندیشه، احساس خوب وحالت مطلوب وشیرینی به وی دست می‌دهد که ما آن را «رجاء» می‌نامیم. در قرآن کریم آیات زیادی راجع به امید وجود داردواین حقیقت با تعابیری مثل رجاء ویأس وقنوط آورده شده است. به عنوان نمونه در سوره مبارکه یوسف آمده است که: "یا بنی اذهبوا فتحسسوا من یوسف واخیه ولاتایئسوا من روح الله انّه لا ییئس من روح الله الاّ القوم الکافرین "؛ پسرانم! بروید واز یوسف وبرادرش جستجو کنید واز رحمت خدا مأیوس نشوید که تنها گروه کافران از رحمت خدا مأیوس می‌شوند). در قرآن کریم موارد بسیار دیگری برای کسب آرامش ذکر شده است از جمله: صبر، استعاذه، دعا کردن، عبادت ، عفت و پاکدامنی، محبت و دستگیری از مردم، و ... که به دلیل رعایت اختصار به همین مختصر اکتفا می‌کنیم و جویندگان آرامش و راحتی روان را به کتاب سراسر نور و شفای خداوند ارجاع می‌دهیم . (و من الله التوفیق)   پی نوشت‌ها: [1] بُعد انگیزشی را نیز می‌توان به آن اضافه کرد که فعلاً از محل بحث خارج است. [2] «إِلَیهِ یصْعَدُ الْکَلِمُ الطَّیبُ وَ الْعَمَلُ الصَّالحُ یرْفَعُهُ» (فاطر، 10(. [3] «یهْدِی بِهِ اللَّهُ مَنِ اتَّبَعَ رِضْوَانَهُ سُبُلَ السَّلَمِ» (مائده، 16). [4]  «لَهُمْ دَارُ السَّلَامِ عِنْدَ رَبِّهِمْ» (انعام، 127). [5] «هُوَ الْمَلِکُ الْقُدُّوسُ السَّلَامُ الْمُۆْمِنُ الْمُهَیمِنُ الْعَزِیزُ الْجَبَّارُ الْمُتَکَبِّرُ» (حشر، 23). [6] «اللهم انت السلام و منک السلام و بک السلام و الیک یعود السلام» (شیخ عباس قمی(ره)، مفاتیح الجنان، تعقیبات مشترکه). [7] قرآن کریم، سوره یونس، آیات 62 تا 64. .

پرسمان دانشگاهیان

مرجع:

ایجاد شده در 1401/03/25

لینک کوتاه