بسم الله الرحمن الرحیم باسلام درموردمعاد جسمانی پس از مرگ خواهشمنداست جگونگی جداشدن ذرات سلولی انسانها از هم راشرح دهید به طور مثال قبیله های آدم خوار که اجزای بدنشان پس از مرگ جزیی از بدن دیگران می شود ویا میوه ای که از شیرابه مردگان تغذیه کرده و وارد بدن ما میشود؟ یااینکه معادجسمانی چیزی جدای از ذرات هنگام مرگ است؟ اگر که یک سلول هزاران بار از خلقت آدمی در بین جسم های مختلف درحال جابه جا شدن باشددر معاد متعلق به کدام جسم است؟

درباره سوال شما باید به این نکته اشاره کنیم که این مطلب همان شبهه معروفی است که به شبهه آکل و مأکول شناخته می شود لذا با توجه به گستردگی مطلب ما کلیاتی را دراین باب ارئه داده و جنابعالی را برای مطالعات تکمیلی به کتاب های مربوطه ارجاع می دهیم. مسأله آکل و مأکول از مسائل معضل فلسفه و کلام است که به نام شبهه آکل و مأکول مشهور شده است. این شبهه یکی از شبهات وارد بر معاد جسمانی است اساس شبهه و ایراد این است که هر گاه انسانی، انسانی دیگر را خورد قهرا اجزای خورده شده از انسان، جزء بدن آکل هم خواهد شد حال بعد از مرگ هردوی آن‏ها و حشر مجدد هر دوی آن‏ها این پرسش پیش آید، که آن اجزای خورده شده از انسان مأکول که جزء بدن خورنده شده است حال ضمن اجزای انسان آکل حشر می‏شود و یا جزء اجزاء انسان مأکول، چون در دو تاریخ جزء بدن هر دو بوده است. «1» حال اگر آکل انسان کافر باشد و آن انسان مأکول، مؤمن باشد، چگونه اجزای مؤمن در بدن کافر و با او زنده می‏شود و دیگر این که اگر گرگی انسان را بخورد، بر فرض که حشر مربوط به حیوانات هم باشد آیا در روز حشر اجزای انسان جزء بدن گرگ زنده و حشر می‏شود و یا جزء بدن اصل که انسان باشد. نظیر این شبهه در بدل ما یتحلل می‏آید که فرضا یک انسان صد سال زندگی کند در این صد سال هزاران بار اجزای بدنش عوض و بدل شده است حال که محشور می‏شود، کدام بدن محشور می‏شود بدنی که فرضا معصیت کرده است یا بدنی که عبادت خدا را کرده است چون فرض این است که در زندگی تحولات فکری بسیاری برای او حاصل شده باشد ملا صدرا بعد از شرح و توضیح در باب معاد و دلایل سمعی و نقلی و عقلی گوناگون قایل به اجزای اصلی است و یا عجب الذنب که آن اجزای اصلی از نظر او در تمام طول عمر باقی است و آن‏چه محشور می‏شود این اجزای اصلی است که تشخص انسان‏ها از اول عمر تا آخر عمر به همان اجزای اصلی است. ملا صدرا می‏گوید نفس انسان از آن جهت که از سنخ ملکوت و نشأه قدرت و قوت است قادر است که اختراع صورت بدون ماده کند یعنی نفس انسان ماده مجرده را بیافریند (صور علمیه) و لکن مادام که نفس متعلق به بدن مادی است، بدن مادی عنصری کثیف که مرکب از اضداد است و آن چه این بدن عنصری محتاج به آن می‏باشد از جلب منافع و دفع مضار و غیر ذلک از تصرّفات و تدبیرات، آن چه را که نفس این چنینی می‏آفریند از لحاظ وجودی بسیار ضعیف است و کون آن ناقص است و بر مخلوق او آثار مطلوب مترتب نمی‏باشد و مخلوق او ثابت و مستقر نمی‏باشد و بلکه زایل و متغیر است زیرا مظهر آن جرم بخاری در دماغ است و آن دائم التحلل است و دائم التجدد و زوال و انتقال بر حسب اختلاف مزاج‏های عضو دماغی، وی می‏گوید هر اندازه نفس تجرد یابد و کمال مخلوق او که همان صور است از لحاظ وجودی قوی‏تر خواهد شد تا آن‏گاه که نفس کاملا مجرد شود که دیگر بدون مشارکت بدن صور را می‏آفریند زیرا نفس بالذات دارای همه حواس است به این دلیل است که انسان در حال خواب می‏شنود، می‏بیند، لمس می‏کند، بو می‏کند و می‏چشد، چون خود نفس بالذات دارای همه حواس است و حتی حواس خمسه نفس اقوی و اکمل از حواس بدن است و در واقع حواس‏[i] خمسه مال نفس است نه بدن و همه این حواس بازگشت می‏کنند به یک قوه و آن قوه نوریه است که فیاض است به اذن خداوند و به حول و قوت او این حواس گاه بدن در آن‏ها تصرف می‏کند و گاه نفس، گاه مربوط به بدن‏اند و گاه نفس. و موقعی که از عالم بدن و ماده بازگشت به خود کرد در آن گاه ادراک او نسبت به اشیا عین قدرت او است و بالجمله بعد از انقطاع از کالبد می‏تواند خلق کند خلق صورت کند، خلق اموری که دارای وجودی قوی هستند. خلاصه سخن ملا صدرا فرار از پاسخ دادن به شبهه آکل و مأکول است و می‏گوید نفوس بعد از قطع علاقه از کالبد و بدن مادی خودشان می‏تواند مطابق رشد و تربیتی که در دنیا داشته‏اند خلق کنند، خلق بهشت یا خلق جهنم خلاصه پاسخ او این است که بهشت و دوزخ را نفوس برای خود می‏سازند و معاد همین است البته ظاهر امر این است که بسیار اصرار دارد بگوید معاد جسمانی است لکن در فصول متعدد جسم را دو قسم می‏داند، دنیوی و اخروی. بدن اخروی.[ii]برای مطالعه بیشتر شما می توانید به کتاب های زیر مراجعه نمایید: مجموعه آثار شهید مطهری ،ج4 ،ض 544 به بعد شرح منظومه ملا هادی سبزواری ،ج5 ،ص 344به بعد المبدأ و المعاد ملاصدرا با تصحیح سید جلال الدین آشتیانی –جاپ انجمن حکمت و فلسفه (م.ط) ، ص 394 به بعد شما برای توضیح و مشخص شدن کامل معنا حتما به لینک زیر مراجعه نمایید: .

پایگاه اطلاع رسانی حوزه

مرجع:

ایجاد شده در 1401/04/17

لینک کوتاه