ماجرای این حدیث چه بوده؟ چرا این مرد، چنین عملی را مرتکب شده بود؟ امام صادق(علیه السلام) میفرماید: مردی نزد پیامبر(صلی الله علیه و آله) آمد و گفت: دختری داشتم و بزرگش کردم تا به سن بلوغ رسید، پس به او لباسی پوشاندم و وی را به زیوری آراستم. سپس وی را به چاهی أنداختم و آخرین سخنی که از دخترم شنیدم این بود که میگفت: پدر جان! کفاره این گناه چیست؟... . (کافی،ج۲،ص۱۶۲و۱۶۳) و (مفاتیح الحیاة،ص۲۶۹).

در پاسخ به مطلب زیر توجه کنید:1. روایت مورد پرسش مربوط به پدیده شوم زنده به گور کردن دختران در دوره جاهلیت است.2. این جریان زشت در آیات قرآن به شدت مورد مذمت واقع شده است و از جمله در آیات 8 و 9 سوره تکویر در این باره چنین آمده است: وَ إِذَا الْمَوْؤُدَةُ سُئِلَتْ(8) بِأَیِّ ذَنْبٍ قُتِلَتْ(9)؛ و در آن هنگام که از دختران زنده به گور شده سؤال شود، 9- که به کدامین گناه کشته شدند؟! 3. توضیح اینکه یکى از دردناکترین و وحشیانه ترین پدیده هاى عصر جاهلیت عرب پدیده واد است که در قرآن مجید مکرر به آن اشاره شده.گرچه بعضى معتقدند که این جنایت در همه قبائل عرب عمومیت نداشته، و تنها در قبیله کنده (یا بعضى از قبائل دیگر) بوده است، ولى مسلما مساله نادرى نیز محسوب نمى شده، و گرنه قرآن با این تاکید و به طور مکرر، روى آن صحبت نمى کرد.ولى به هر حال این کار به قدرى وحشتناک است که حتى موارد نادر آن، قابل دقت و بررسى است.مفسران گفته اند: در جاهلیت عرب، هنگامى که وقت وضع حمل زن فرا مى رسید، حفره اى در زمین حفر مى کرد و بالاى آن مى نشست، اگر نوزاد دختر بود، آن را در میان حفره پرتاب مى کرد، و اگر پسر بود، آن را نگاه مى داشت، لذا یکى از شعراى آنها در همین زمینه با لحن افتخار آمیزى مى گوید: سمیتها اذا ولدت تموت             و القبر صهر ضامن ذمیت نام آن نوزاد دختر را به هنگام تولد تموت (یعنى مى میرد در مقابل یحیى که مفهومش این است که زنده مى ماند) گذاشتم! و قبر داماد من است که او را در بر گرفته و خاموش ساخته است! عامل پیدایش این جنایت، امور مختلفى بوده است از جمله:عدم ارزش زن به عنوان یک انسان در جامعه جاهلى.مساله فقر شدید که بر آن جامعه حاکم بوده، مخصوصا با توجه به اینکه دختران همانند پسران قادر بر تولید اقتصادى نبودند، و در غارتگریها شرکت نداشتند.همچنین این فکر که در جنگهاى فراوان قبیله اى آن روز، ممکن بود دختران به اسارت در آیند، و به اصطلاح نوامیس آنها به دست بیگانگان بیفتد و از این راه لکه ننگى بر دامنشان بنشیند، در این کار بى اثر نبود.این عوامل چند گانه دست به دست هم داد، و پدیده وحشتناک واد و زنده به گور کردن دختران را به وجود آورده بود.با نهایت تاسف این مساله به اشکال دیگرى در جاهلیت قرون اخیر نیز خودنمایى مى کند، در شکل آزادى سقط جنین که به صورت قانونى در بسیارى از کشورهاى به اصطلاح متمدن رواج یافته اگر عرب جاهلى بعد از تولد نوزادان را مى کشت انسانهاى متمدن عصر ما آن را در شکم مادر مى کشند! شرح بیشتر در این زمینه در جلد 11 صفحه 270 تا 274 (ذیل آیه 59 سوره نحل).2- قابل توجه این که قرآن مجید به قدرى این مساله را زشت و منفور شمرده، و با آن برخورد قاطع کرده است که حتى رسیدگى به این موضوع را مقدم بر مساله نشر نامه هاى اعمال در قیامت و دادخواهى در مسائل دیگر مى شمرد، و این نهایت اهتمام اسلام را به خون انسانها و مخصوصا انسانهاى بى گناه، همچنین ارزش جنس زن را از دیدگاه اسلام نشان مى دهد.3- نکته دیگرى که توجه به آن در اینجا لازم است این که قرآن نمى گوید از قاتلین سؤال مى کنند، بلکه مى گوید از این کودکان معصوم سؤال مى شود که گناهشان چه بوده است که چنین بیرحمانه کشته شدند؟ گویى قاتلین ارزش بازپرسى را هم ندارند، بعلاوه شهادت و گواهى این مقتولین به تنهایى کافى است.منبع: تفسیر نمونه، ج 26، ص180. .

پرسمان دانشگاهیان

مرجع:

ایجاد شده در 1401/03/25

لینک کوتاه