پرسش: در آیه ۲۵ نساء ، ترجمه و مفهوم اصلی محصن و مسافح چی است ؟

پاسخ: در تفسیر استاد جوادی آملی در خصوص این دو واژه در آیه 25 سوره مبارکه نساء چنین آمده است: « «مُحْصَناتٍ غَيْرَ مُسافِحاتٍ وَ لا مُتَّخِذاتِ أَخْدانٍ» اين محصنات، به قرينه مقابل، به معناي عفائف[یعنی زنان عفیف] است يعني خود همين كنيزي را كه شما مي‌خواهيد با او ازدواج كنيد بايد عفيف باشد ـ به قرينه مقابل ـ؛ «مسافح» نباشد و «متخذات اخدان» نباشد. «مسافحات» كه از سفاح است ‌«سفاح‌‌» يعني زنا، ... ‌«مسافح‌‌» يعني زاني، ‌«مسافحه‌‌» يعني زانيه. حالا اينكه فرمود: «غَيْرَ مُسافِحاتٍ» يعني زاني نباشد. زاني خواه علن، خواه سرّ، اين را مي‌گويند مسافح.»(1) «محصنات» مفهومی با سه مصداق است: زنان عفیف: «زني كه عفيف است عفت او مانع از ارتكاب گناه است آن را «محصِنه» مي‌گويند، نظير آنچه درباره مريم(عليها سلام) آمده است كه: «وَ مَرْيَمَ ابْنَتَ عِمْرانَ الَّتي أَحْصَنَتْ»(2) يعني «حفظت». پس او حافظه و محصِنه است؛ اين عفت او مايه حفظ اوست»(3) زنان آزاد: یکی دیگر از مصادیق"محصنات" زنان آزاد هستند در برابر کنیزان. این مصداق نیز در برخی آیات وجود دارند: «محصنات به معناي حرائر بر زنهاي آزاده اطلاق مي‌شود، نظير آنچه در همين سوره «نساء» آيه 25 آمده است كه اگر كنيزها تن به بزهكاري دادند، حد اينها و كيفر اينها نصف حد محصنات است: «فَعَلَيْهِنَّ نِصْفُ ما عَلَي الْمُحْصَناتِ مِنَ الْعَذابِ» در اينجا محصنات، به معناي حرائر است يعني آزاده‌ها.»(4) زنان شوهر دار: سومین مصداق «محصنات»، زنان شوهر دارند که این مصداق نیز در برخی دیگر از آیات وجود دارند: «مورد سومي كه محصنات، اطلاق مي‌شود همان زنهاي شوهردار است كه زنهاي شوهردار را مي‌گويند محصنات، براي اينكه شوهرداري، مايه نجات از گناه است.»(5) استاد جوادی آملی در تفسیر «محصنات» در فراز ابتدایی آیه 24 سوره نساء در تعیین مصداق برای آن اینگونه توضیح میدهند که: «پس منظور از محصنات نمي‌تواند زنهاي عفائف باشد. چه اينكه منظور، حرائر نيست يعني آزاده نيست، چون زنهاي آزاده كه حرام نيست بر انسان، نكاح آنها حرام نيست. نه نكاح محصنات به معناي عفائف حرام است، نه نكاح محصنات به معناي حرائر و آزاده، هيچ حرمتي ندارد. تنها زني كه مصداق محصنه است و نكاح او حرام است، همين زنهاي شوهردارند. پس «وَ الْمُحْصَناتُ مِنَ النِّساءِ»(6) يعني زنهاي شوهردار بر شما حرام‌اند.»(7) بنابراین «محصنات» در فراز ابتدایی آیه 24 سوره نساء مصداق زنان شوهر دار است. .

كانون گفتگوی قرآنی

مرجع:

ایجاد شده در 1401/03/27

لینک کوتاه