آثار قناعت چیست ؟

آثار قناعتقناعت آثار و برکات بسیاری دارد که به برخی از آنها اشاره می‌شود.1- سرمایه‌ای بی‌پایان: «القناعه مال لاینفد»: «قناعت سرمایه‌ای است که تمام شدنی نیست». (سفینه البحار، ج2، ص451). پیامبر(ص) می‌فرماید: قناعت سلطنتی است که از بین نمی‌رود و مرکب رضایت خداوند است که صاحبش را به خانه خدا سوق می‌دهد، پس توکل خود را به خدا در آنچه به تو داده نشده، نیکو گردان و راضی به آنچه داده شده‌ای باش و بر آنچه می‌رسد، صبر کن، زیرا علامت محکم بودن و جدی بودن است». (مصباح الشریعه و مفتاح الحقیقه، ترجمه و شرح حسن مصطفوی، صفحه 127) 2- پادشاهی در قناعت: امام‌علی(ع) می‌فرماید: کفی بالقناعه ملکا و بحسن الخلق نعیما پادشاهی در قناعت است و حسن خلق برای انسان نعمت است. (نهج‌البلاغه فیض‌الاسلام. حکمت 220) 3- رضایت خداوند: امام‌ صادق(ع) می‌فرمایند: هر که به معاش اندک خدا راضی گردد خدا هم به عمل اندک او راضی شود (اصول کافی. ج3. ص207. حدیث3) 4- موجب عزت انسان: حضرت علی(ع) عزت و سربلندی انسان را نتیجه قناعت می‌دانند. (میزان الحکمه، ج8، ح16860) 5. سبکی حساب در روز قیامت: حضرت علی(ع) فرموده‌اند: اقنع بما اوتیته حف علیک الحساب؛ به آنچه داده‌ شدی قناعت ورز تا حساب روز قیامت بر تو سبک و آسان شود. (میزان الحکمه، ج 8، ص 283 -282) 6. بی‌نیازی از مردم: رسول خدا(ص) فرمودند: هر که می‌خواهد بی‌نیازترین مردم باشد باید به آنچه در دست خداست اعتمادش بیشتر از آنچه در دست دیگران است بوده باشد. (اصول کافی. ج 3. ص 209. حدیث 8.) حضرت علی(ع) می‌فرمایند: القناعه راس الغنی؛ قناعت، راس بی‌نیازی و ثروت است. (میزان‌ الحکمه ص 281 - 208) 7. هدایت: پیامبر اکرم(ص) فرمودند: خوشا به حال آنکه با اسلام هدایت شود و معیشت او به حد کفاف باشد و قناعت کند. (نهج‌ الفصاحه. شماره 1980) 8. خوشی زندگی: امام علی(ع) می‌فرماید: اطیب العیش القناعهًْ؛ خوش‌ترین زندگی، با قناعت است. (تصنیف غرر الحکم و درر الکلم ص 391، ح 8982) 9. مصونیت از گرسنگی: قناعت و صرفه‌جویی، راهی درست برای گرفتار نشدن به گرسنگی و کمبودها، هنگام پیش‌آمدهای ناگوار و بحران‌های اقتصادی و تحریم‌ها و قحطی‌ها است. (یوسف، آیات 47 و 48) 10. آمادگی برای شرایط بحرانی: صرفه‌جویی و قناعت در مصرف برای ایجاد آمادگی برای مقابله با شرایط بحرانی از دیگر آثار قناعت است (همان) 11. فضیلت اخلاقی: قناعت‌ورزی، بر اساس آموزه‌های قرآنی یک فضیلت است و کسی که قناعت می‌ورزد به این فضیلت دست می‌یابد که از نظر قرآن موجب ارزشمندی انسان می‌شود. این مطلب را می‌توان از آیه 36 سوره حج به دست آورد؛ زیرا امام صادق(ع) درباره «اطعموا القانع و...» فرمود: قانع کسی است که به آنچه به او می‌دهی راضی می‌شود و نسبت به آن ناراحتی، ترش‌رویی و دهن کجی نمی‌کند. (الکافی، ج 4، ص 499، ح 2؛ تفسیر نور الثقلین، ج 3، ص 498، ح 134) بنابر این می‌توان استفاده کرد که روحیه قناعت، از نظر آموزه‌های قرآنی ارزشمند و یک فضیلت والا است. 12. راحتی و آسایش: امام علی(ع) درباره این اثر قناعت می‌فرماید: هر کس به مقدار کفایت، قناعت کند، آسایش می‌یابد و برای خویش زمینه گشایش فراهم می‌کند. (کافی، الاسلامیه، ج 8، ص 19؛ نهج البلاغه، صبحی صالح ص 540،‌ حکمت 371) از همین روست که امام صادق(ع) حریص را که ضد قناعت عمل می‌کند، دور از آسایش و راحتی می‌داند و می‌فرماید: حرم الحریص خصلتین و لزمته خصلتان. حرم القناعهًْ فافتقد الراحهًْ و حرم الرضا فافتقد الیقین؛ حریص از دو خصلت محروم شده و در نتیجه دو خصلت را با خود دارد: از قناعت محروم است و در نتیجه آسایش را از دست داده است، از راضی بودن محروم است و در نتیجه یقین را از دست داده است. (خصال، صدوق، ص 69، ح 104) 13. بی‌نیازی و استغنا: از دیگر آثار قناعت بی‌نیازی است. امام صادق(ع) می‌فرماید: آدم دیندار چون می‌اندیشد، آرامش بر جان او حاکم است. چون خضوع می‌کند متواضع است. چون قناعت می‌کند، بی‌نیاز است. به آنچه داده شده خشنود است. چون تنهایی را برگزیده از دوستان بی‌نیاز است. چون هوا و هوس را رها کرده آزاد است. چون دنیا را فرو گذارده از بدی‌ها و گزندهای آن در امان است. چون حسادت را دور افکنده محبتش آشکار است. مردم را نمی‌ترساند و لذا از آنان نمی‌هراسد و به آنان تجاوز نمی‌کند پس از گزندشان در امان است. به هیچ چیز دل نمی‌بندد پس به رستگاری و کمال فضیلت دست می‌یابد و عافیت را به دیده بصیرت می‌نگرد پس کارش به پشیمانی نمی‌کشد. (امالی، مفید، ص 52، ح 14) 14. راضی شدن خدا به عمل اندک: امام صادق(ع) می‌فرمایند: هر که به معاش اندک خدا راضی گردد خدا هم به عمل اندک او راضی شود. (اصول کافی. ج 3. ص 207. حدیث 3) 15. عمل اندک: امام رضا(ع) فرموده‌اند: کسی که جز به روزی زیاد قناعت نکند، جز عمل بسیار او را بس نباشد و هر که روزی اندک کفایتش کند عمل اندک هم کافی‌اش باشد. (اصول کافی ج 3، ص 207. حدیث 5) 16. شکرگزاری: حضرت علی(ع) فرمودند: قانع‌ترین مردم باش تا شکرگزارترین آنان باشی. (ارشاد القلوب. جزء اول. ص 118) 17. تزکیه و اصلاح نفس: حضرت علی(ع) فرموده‌اند: قناعت بهترین عامل برای سامان دادن به نفس و اصلاح آن است. (میزان الحکمه. ج 8. ح 16861) .

پرسمان دانشگاهیان

مرجع:

ایجاد شده در 1401/03/25

لینک کوتاه