آيا علماي معاصر سني، از کتاب «تذكرة الخواص»، نوشته سبط بن جوزي و «فصول المهمه» نوشته ابن صبّاغ مالكي، به عنوان «کتاب هایی که علما از آن ها دوری کرده اند»، ياد می کنند؟

شمس الدين ابو مظفر يوسف بن قزاوغلي بن عبدالله، معروف به سبط بن جوزي از دانشمندان حنفي مذهب، متولد 581ق متوفاي 654ق مي باشد که ابتدا مذهب حنبلي داشت ولي بعداً به حنفي گرايش پيدا کرد وي همان طور که از شهرتش معروف است منسوب به ابن جوزي است. يعني از طرف مادر نوه دختري ابن جوزي از دانشمندان قرن ششم، مي باشد. سبط بن جوزي از دانشمنداني است که درباره اهلبيت پيامبر ـ صلي الله عليه و آله و سلم ـ و مخصوصاً علي بن ابي طالب ـ عليه السلام ـ مطلب نوشته و جانب انصاف را رعايت کرده است. او فضائل علي ـ عليه السلام ـ را از کتب و منابع کهن سني ها که از زبان پيامبر ـ صلي الله عليه و آله و سلم ـ نقل شده، آورده است. و نيز بر خلاف عده زيادي از مؤلفان سني مذهب، که برجستگي هاي خاص علي ـ عليه السلام ـ را نقل نکرده اند و يا مختصر اشاره اي به آن کرده اند، اين برجستگي ها را به طور مفصل و متقن نقل کرده است. از جمله به حديث غدير اشاره مي کند که در موقع بازگشت از حجة الوداع در روز 18 ذي الحجه اتفاق افتاد و پيامبر ـ صلي الله عليه و آله و سلم ـ حديث «من کنت مولاه و علي مولاه» را بيان داشتند. به حديث ليلة المبيت که شب هجرت پيامبر ـ صلي الله عليه و آله و سلم ـ حضرت علي ـ عليه السلام ـ در منزل و بستر پيامبر ـ صلي الله عليه و آله و سلم ـ خوابيد اشاره دارد. حديث «رايت» را که بر اساس آن در جنگ خيبر پيامبر ـ صلي الله عليه و آله و سلم ـ فرمودند: پرچم را فردا به دست کسي خواهم داد که خدا و پيامبرش را دوست دارد و خدا و پيامبر هم او را دوست دارند، نقل می کند. حديث رفتن علي ـ عليه السلام ـ روي دوش پيامبر ـ صلي الله عليه و آله و سلم ـ در داخل کعبه براي انهدام بت هاي موجود در آن در هنگام فتح مکه را بیان کرده، حديث محبت هاي ويژه پيامبر ـ صلي الله عليه و آله و سلم ـ نسبت به علي ـ عليه السلام ـ را نقل می کند. بیان اين که، آيه تطهير، درباره عصمت اهل بيت(ع) و علي ـ عليه السلام ـ نازل شده است. و مطالب بسیار زیاد دیگری که به وضوح نشان مي دهد علي ـ عليه السلام ـ برترين و شايسته ترين فرد، بعد از رسول خدا ـ صلي الله عليه و آله و سلم ـ بودند و حق با ايشان بود که به حکومت برسد، ولي طمع کاران از اين امر جلوگيري کردند و حق را از صاحب حق ربودند. به همين خاطر، سبط بن جوزي اسم کتاب خود را «تذکرة الخواص من الامة في ذکر مناقب الائمة» گذاشته است. که از نام کتاب فهميده مي شود ویبه امامت و عصمت ائمه معصومين و فاطمه زهرا ـ عليها السلام ـ باور داشته است. نور الدين علي بن محمد بن احمد، معروف و مشهور به ابن صباغ مالکي، متولد 784ق در شهر مکه و متوفاي 855ق است. علت شهرتش به مالکي، به اين خاطر است که وی از رهبران و بزرگان مذهب مالکي در دوره خود، به حساب مي آمد. ابن صباغ نيز هم چون سبط بن جوزي دانشمندي منصف و دوست دار اهلبيت ـ عليهم السلام ـ بوده و به همين خاطر، کتاب «الفصول المهمه في معرفة الائمه» را به رشته تأليف درآورد. او نيز در اين کتاب به زندگاني و فضائل ائمه اثني عشر پرداخته و اخبار و رواياتي که درباره امامت اين بزرگان از جانب رسول خدا ـ صلي الله عليه و آله و سلم ـ نقل شده را آورده است. بعضي از اهل سنت ابن صباغ را به خاطر اين کتاب به تشيع منسوب کرده اند و مخصوصاً به خاطر اين جمله که در ابتداي کتابش آورده است؛ الحمدلله الذي جعل من صلاح هذه الامة نصب الامام العادل. که با آن اشاره به امامت عادلانه علي ـ عليه السلام ـ داشته و نصب آن حضرت را به امامت از جانب خداوند دانسته است. ابن صبّاغ نيز هم چون سبط بن جوزي احاديث و روايات بيشتري از پيامبر ـ صلي الله عليه و آله و سلم ـ در مورد برتري و فضيلت علي بن ابي طالب در کتاب خود آورده است که مي توان به آيه تطهير و شأن نزول آن، حديث غدير و بيانات پيامبر ـ صلي الله عليه و آله و سلم ـ ، جريان مباهله و اين که علي ـ عليه السلام ـ مطابق با کلمه «أنفسنا» در آيه مباهله مي باشد، شجاعت علي ـ عليه السلام ـ در جنگ هاي دوره رسول خدا ـ صلي الله عليه و آله و سلم ـ حديث برادري علي ـ عليه السلام ـ با پيامبر ـ صلي الله عليه و آله و سلم ـ و اخبار ديگر در مورد امامت ائمه دوازدگانه و هم چنين اخباري در مورد تولد امام زمان(عج) که خيلي از سني ها معتقدند که هنوز آن حضرت متولد نشده است. چون مطالب اين دو کتاب ارزشمند که از طرف دو دانشمند سني مذهب در مورد فضائل و برتري ائمه معصومين شيعه و بالاخص علي ـ عليه السلام ـ نگاشته شده، مورد پسند برخي از سني ها که حضرت علي ـ عليه السلام ـ را با خلفاي راشدين مقايسه مي کنند، نبوده به همین جهت به آن دو،اتهام رافضي و شيعه بودن زده اند. امروزه با تسلط وهابي ها بر عربستان سعودي و نفوذ آن ها در برخي از کشورهاي اسلامي و از آن جايي که تحمل شنيدن اين همه فضائل از ائمه معصومين را ندارند، اين کتاب ها را حتي الامکان جمع آوري مي کنند و از تکثير و انتشار مجدد آن ها جلوگيري مي کنند و محصلان و دانشجويان را از خواندن و مطالعه چنين کتاب هايي منع مي کنند. البته بايد متذکر شد که خود شخصيت سبط بن جوزي نزد اهل سنت يک فرد برجسته است بر خلاف ابن صباغ که زياد اعتمادي به کتاب هايش نمي کنند. اما به طور کلی، رويه اهل سنت همانند هر انسان متعصب و جاهلی، بر اين است که اگر مطلبي در کتابي نقل شود که از آن مطلب عليه مذهب ایشان استفاده شود، آن کتاب يا منبع و مطلب را تضعيف مي کنند. مثلاً خودشان از تاريخ طبري مطلب نقل مي کنند ولي اگر شيعيان از اين کتاب عليه اهل سنت و بر حقانيت شيعه سخني نقل کنند، اعتبار آن مطلب را زير سئوال مي برند. حتی اگر در کتاب «صواعق المحرقه» که عليه شيعه نوشته شده مطلبي دال بر حقانيت شيعه باشد، آن را نيز زير سئوال مي برند. و اين رويه اهل سنت بالاخص وهابي ها در برخورد با کتاب ها حتي کتاب هاي خودشان می باشد. دو کتاب مذکور هم همان گونه که اشاره شد، از اين قاعده مستثني نيستند. .

مرجع:

ایجاد شده در 1400/10/19

لینک کوتاه