احکام شرعي ات از چه زماني به وجود آمدند و چه ضرورتی باعث به وجود آمدن آنها گردید؟

این پرسش در واقع به اين سئوال بر مي گردد که: دين از چه زماني وجود داشته است؟ با وجود اینکه اختلافاتي در ميان دانشمندان تاريخ اديان و جامعه شناسي و مردم شناسي در تعيين زمان پيدايش اديان هست، اما آنچه از مدارک اسلامي به دست مي آيد اين است که تاريخ پيدايش دين، همزمان با پيدايش انسان است و اولين انسان (حضرت آدم ـ عليه السلام ـ)، پيامبر خدا و منادي توحيد و يگانه پرستي بوده است. آموزه هاي پيامبران در زمينه اصول عقايد و مباني اخلاقي مانند دعوت به يکتا پرستي و نيکي کردن يکسان بوده است. و نيز در کليات احکام فردي و اجتماعي هم همانگ بوده اند. مثلا نماز در همه اديان آسماني وجود داشته هر چند کيفيت اداء يا قبله نماز امتها متفاوت بوده يا زکات و انفاق درهمه شرايع بوده، گرچه مقدار يا موارد آن يکسان نبوده است. در میان این آموزه احکام یا دستورات شرعی در هر پیامبر اجمالاً با پیامبر دیگر متفاوت بوده است. البته بعضي از پيامبران داراي شريعت بوده اند و تعدادي ديگر مأمور تبليغ شريعت پيامبر گذشته، با ظهور اسلام و بعثت پيامبر اکرم ـ صلي الله عليه و آله و سلم ـ در طول 23 سال نزول وحي، که قسمتي از آن را دستورات ديني و احکام و شرعيات تشکيل مي داد ـ براي سعادت بشر، احکام و شرعيات کامل شد. و شرح مفصل آن را مي توان در کتاب هاي آيات الاحکام و کتاب هاي فقهي ملاحظه کرد. در مجموع مي توان گفت که خداوند هيچگاه زمين را خالي از انذار کننده رها نکرده است و پيوسته رسولاني براي دعوت به او بوده اند. ان من امة الا خلا فيها نذير. هیچ امتی نیست مگر اینکه هوشدار دهنده ی در میان ایشان بوده است. و معلوم است که دین خالی از شریعت و احکام نیست. ضرورت وجود احکام در باب این پرسش که وجود احکام و دستورات شرعی چه ضرورتی دارد بايد گفت: اراده پروردگار به سعادت و کمال انسان تعلق گرفته است؛ و مقتضاي حکمت الهي اين است که ابزارها و وسايل لازم براي رسيدن انسان به سعادت و کمال را در اخیتار انسان قرار دهد. ابزار های مختلفی در اخیتار انسان گذاشته شده است که می تواند او را در راه رسیدن به کمال یاری رساند: قدرت داد تا توانايي بر عمل داشته باشد؛ و نيز فطرتي کمال گرا و نقص گريز به او داد. امّا مهمرتین ابزاری که در اختیار انسان قرار دارد عقل اوست که به وسیله آن امور زیانبار و مفید را تشخیص و راه رسیدن به کمال را پیدا می کند. امّا عقل انسان محدودیت هایی دارد که آن را از شناخت بسیاری از مصالح و مفاسد نا توان می سازد. اموری در سعادت انسان دخالت دارد که ابزارهای عقلی توانایی درک آنها را ندارند، از این روی خداوند ابزار دیگری را در اختیار انسان قرار داد که این نقیصه را جبران می کند و آن چیزی نیست جز وجود مقدس انبیاء و اولیاء الهی. آنها با اتصال به عالم غیب دستوراتی را از خداوند متعال دریافت و برای بشر ابلاغ می کند که در اصطلاح به آن شریعت یا احکام گفته می شود. لازم به یاد آوری است که بسیار از احکام نورانی اسلام حکمتهایی دارد که برای عقل بشر نیز قابل درک است، امروزه بر اثر پیشرفتهای دانش بشری بخشی از حکمتهای احکام اسلام روشن شده است و پاره ی دیگر در روایات ما تبیین گردیده اند. اگر به این حکمتها دقّت شود ضرورت وجود آن حکم نیز درک می گردد. کلام را با سخن نوراني حضرت علي ـ عليه السلام ـ به پايان مي بريم: خدا «ايمان» را براي پاکسازي دل از شرک، و «نماز» را براي پاک بودن ازکبر و خودپسندي، و «زکات» را عامل فزوني روزي، و «روزه» را براي آزمودن اخلاص بندگان، و «حج» را براي نزديکي و همبستگي مسلمانان، و «جهاد» را براي عزت اسلام، و «امر به معروف» را براي اصلاح توده هاي ناآگاه، و «نهي ازمنکر» را براي باز داشتن بي خردان از زشتي ها، «صله رحم» را براي فراواني خويشاوندان، و «قصاص» را براي پاسداري از خون ها و اجراي «حدود» را براي بزرگ داشت محرمات الهي، و ترک «ميگساري» را براي سلامت عقل و دوري از « دزدي» را براي تحقق عفت، و ترک «زنا» را براي سلامت نسل آدمي و ترک «لواط» را براي فزوني فرزندان، و «گواهي دادن» را براي به دست آوردن حقوق انکار شده، و ترک «دروغ» را براي حرمت نگه داشتن راستي و «سلام» کردن را براي امنيت از ترس ها و «امامت» را براي سازمان يافتن امور و «فرمان برداري از امام» را براي بزرگداشت مقام رهبري واجب کرد. .

مرجع:

ایجاد شده در 1400/10/19

لینک کوتاه