اگر نبي اكرم ـ صلي الله عليه و آله ـ و اميرالمؤمنين به عنوان پدران اين امت معرفي شده اند حتماً اين صفت به ساير ائمه ـ عليهم السلام ـ هم سرايت مي كند پس چرا امام صادق ـ عليه السلام ـ مي فرمايد ما يتيم هستيم حق ما را نخوريد؟

براي پاسخ به اين سؤال توجه به نكات ذيل حائز اهميت است: الف. معني يتيم: كلمه يتيم از نظر لغوي داراي دو معني است: 1- كودكي كه پدرش را از دست داده باشد. (به همان معني اصطلاحي) 2- كسي يا چيزي كه نظير و مانندي نداشته باشد و تعبير «درة يتيمه» يعني مرواريد بي نظير بر كسي اطلاق مي شود كه مثل و همتاي نداشته باشد. چنانچه برخي از مفسرين آية أَ لَمْ يَجِدْكَ يَتِيماً فآوي را به همين معني تفسير كرده اند. يعني خداوند تو را در فضل و شرافت بي نظير يافت و لذا تو را برگزيد و مقام نبوت بخشيد. ب. پيامبر ـ صلي الله عليه و آله ـ و ائمه ـ عليهم السلام ـ پدران معنوي امت: پيامبر گرامي اسلام به عنوان هادي و منجي امت اسلامي، سمت پدر معنوي را براي امت دارند و اميرالمؤمنين علي ـ عليه السلام ـ به عنوان خليفه و جانشين ايشان همان جايگاه و موقعيت را براي مسلمين دارد كه شخص پيامبر ـ صلي الله عليه و آله ـ داشتند (جز مقام نبوت) و همچنين ساير ائمه ـ عليهم السلام ـ پس از اميرالمؤمنين و لذا پيامبر اكرم ـ صلي الله عليه و آله ـ در روايات متعدد فرمودند كه: «انا و علي ابوا هذه الامة» و اين مضمون كه گاه با تعبير «انا و انت ابوا هذه الامة» نقل شده حدود «50» بار در روايات تكرار شده است. و شايان ذكر است كه ذکر نام پيامبر ـ صلي الله عليه و آله ـ و علي ـ عليه السلام ـ از باب ذكر مصداق اكمل است نه از باب حصر. با توجه به نكات فوق بايد گفت: كه اولاً منافاتي كه ندارد و ائمه و پيامبر ـ صلي الله عليه و آله و سلم ـ يتيم باشد از جهتي و پدر باشد ازجهت ديگر چنانچه خود پيامبر اسلام ـ صلي الله عليه و آله ـ هم يتيم به معني اول بودند و هم پدر براي امت اسلامي. و ثانياً: منظور از يتيم در كلام ائمه ـ عليهم السلام ـ كه فرمودند: «نحن اليتيم» يتيم به معني دوم است يعني ما نظير و همتاي نداريم. روايتي كه تعبير «نحن اليتيم» در آن آمده چنين است: «ابي بصير مي گويد به امام محمد باقر ـ عليه السلام ـ عرض کرد: چه كسي به آساني وارد جهنم مي شود، حضرت فرمود: كسي كه درهمي از مال يتيم را بخورد و ما يتيم هستيم.» شيخ صدوق (ره) در ذيل اين حديث مي نويسد: «يتيم در اين جا به معني نقطع القرين است (كسي كه همانند و همسان ندارد) و پيامبر گرامي اسلام ـ صلي الله عليه و آله ـ و همينطور هر امام بعد از ايشان به اين معني يتيم هستند و آيه شريفه كه مي فرمايد: «كساني كه اموال يتيمان را به ظلم و ستم مي خورند (در حقيقت) تنها آتش مي خورند.» درباره آن ها نازل شده است... و «درة يتيمه» به اين جهت يتيمه ناميده شده است كه نظير ندارد.» .

مرجع:

ایجاد شده در 1400/10/19

لینک کوتاه