بعضیها «سنان ابن انس» را قاتل امام حسین(ع) میدانند، نه شمر و می گویند اشتباهی تاریخی رخ داده است. آیا این موضوع صحت دارد؟

در این که چه کسی سر امام† را از تن جدا کرد، منابع تاریخی افراد ذیل را نوشته اند : 1ـ سِنان‌بن‌اَنس[1] 2ـ شَمِر‌بن‌ذی‌الجوشن[2] 3ـ خَوْلیّ بن‌یزید[3] 4ـ شِبْل‌بن‌یزید[4] (برادر خَوْلیّ) 5ـ حُصَین‌بن (نمیر) تَمیمی[5] 5ـ مهاجر‌بن‌اوس تَمیمی[6] 6ـ کثیر‌بن‌عبدالله شَعْبِی[7] 8 ـ ابن‌جوان یما می[8] 9ـ سِنان‌بن‌اَنس با مشارکت زُرعة بن‌شریک[9] 10ـ مردی از مَذْحِج[10]. یکی از نویسندگان اهل سنت به نام سبط‌بن‌جوزی پس از نقل چند قول در تعیین قاتل (جدا کنندة سر مطهّر) امام† نوشته است: درست آن است که قاتل حسین †، سنان با مشارکت شمر بوده است.[11] امّا با توجّه به آن که کهن ترین و معتبرترین منابع و نیز اکثر آنها، قاتل امام†را سنان دانسته اند، به نظر می رسد که قاتل مباشر و بُرندة سر مطهّر امام†، سِنان‌بن‌اَنس بوده است، امّا شمر در مقام فرمانده بخشی از لشکر، سنان را که به تعبیر گزارش های تاریخی، فردی احمق و جسور[12] بوده است، مأمور این کار کرده است و او این مأموریت را پذیرفته و اجرا کرده است. چنان که ابن‌اثیر پس از نقل برخی اقوال در این باره، گفته است: صحیح آن است که حسین‌بن‌علی ‡را سِنان‌بن‌اَنس، کشت. [13] از این رو اگر در زیارت عاشورا و امثال آن، شمر مورد لعن قرار گرفته است، می تواند به اعتبار دستور مستقیم وی به سنان برای انجام این کار و سایر خصومت‌های او، و نیز مخالفت وی با پیشنهاد مصالحه آمیز عمر‌سعد به امام حسین ـ ع ـ و تحریک وی عُبَیْدالله‌بن‌زیاد را مبنی بر عدم پذیرش پیشنهاد عمرسعد در بارة به پایان رساندن این نزاع از طریق مذاکره و مصالحه، باشد.[14] که قبلاً در جای خود گذشت. [1] . فُضَیْل‌بن‌زَبیر، تَسْمِیَةُ مَنْ قُتِلَ مَع الحسین†،فصلنامه تراثنا، ش2، 1406ق، ص 149؛ بَلاذُری، انساب الاشراف، ج3، ص 409؛ طبری، تاریخ الامم و الملوک، ج5، ص453؛ ابن‌حبان، کتاب الثقات، ج2، ص 309 و ج3، ص 69؛ ابوالفرج اصفهانی، مقاتل‌الطالبیین، ص 118؛ ابوحنیفه‌نعمان ‌بن‌‌محمد تمیمی مغربی، شرح الاخبار، ج3، ص164. [2] . ابن‌حبّان تمیمی، کتاب الثقات، ج2، ص 311؛ شیخ مفید، الإرشاد، ج2، ص 112؛ خوارزمی، مقتل‌الحسین، ج2، ص 42.[3] . بَلاذُری، انساب الاشراف، ج3، ص 418؛ ابن‌اعثم، کتاب الفتوح، ج5، ص 119 و ج 6، ص 244.[4] . دینوری، الاخبار الطوال، ص382؛ حسین‌بن‌محمد دیار بکری، تاریخ الخمیس فی احوال‌انفس نفیس، ج2، ص 298. [5] . سبط ابن‌جوزی، تذکرة‌الخواص، ص253؛ ابن‌ابی‌الحدید، شرح نهج‌البلاغة، ج10، ص 15. [6] . سبط ابن‌جوزی، تذکرة‌الخواص، ص253.[7] . سبط ابن‌جوزی، تذکرة‌الخواص، ص253. [8] . اربلی، کَشف الغُمَّة، ج 2، ص 265. [9] . میرخواند (محمد بن‌خاوند شاه)، تاریخ روضة‌الصفا فی سیرة‌الانبیاء و الملوک و الخلفاء، ج 5، ص 2260. [10] . مسعودی، مُرُوج الذَّهَب، ج3، ص70؛ ذهبی، سیر اعلام النبلاء، ج4، ص157.[11] . سبط ابن‌جوزی، تذکرة‌الخواص، ص253.[12] . طبری، تاریخ الامم و الملوک، ج5، ص454.[13] . اُسْدُ الْغابَة فی معرفة‌الصحابة، ج1، ص 498. [14] . طبری، تاریخ الامم و الملوک، ج5، ص414. .

پرسمان دانشگاهیان

مرجع:

ایجاد شده در 1401/03/25

لینک کوتاه