سوال من درباره نحوه آشنايي براي ازدواج استو آن اين که سبک قديمي ازدواج که دو نفر تنها در مراحل آخر ازدواج همديگر را مي بينند و مثلاً با نيم ساعت گفتگو و بر اساس تحقيقاتي که در مورد خانواده طرف مقابل انجام داده اند تصميم مي گيرند، آيا واقعاً شناخت از فردي را که قرار است عمري با او زندگي کند فراهم مي کند يا نه؟

همان طور که شما بيان کرده ايد، اگر دو نفر در صدد ازدواج و تشکيل زندگی مشترک هستند، بايد از يکديگر شناخت داشته باشند و زندگی خود را بر اساس شناختی که از همديگر دارند بنا نهند و الا اگر زندگی بر اساس توهمات و تخيلات بنا گردد فرو می ريزد. از نظر اسلام نيز بايد گفت: با توجه به اهميت ازدواج و نقش آن در سرنوشت انسان، اسلام زوجين را به بصيرت و شناخت دقيق فرا خوانده است. هرگز اسلام راضي نيست دختر و پسر، بي گدار به آب زنند و چشم بسته عمل نمايند. هر عقل سليمي حكم مي كند دو نفري كه يك عمر با هم زندگي مي كنند، پيش از ازدواج كاملاً يكديگر را ببينند و با هم صحبت كنند. از ديدگاه اسلام زن و مرد نه تنها بايد نسبت به ويژگي هاي شخصيتي يکديگر آگاه شوند بلکه بايد نسبت به ويژگي هاي ظاهر طرف مقابل نيز آگاهي پيدا کنند. در روايات معصومين عليهم السلام به اين مسئله توجه شده است: شخصي در زمان پيامبر ـ صلي الله عليه و آله و سلم ـ زني را خواستگاري كرد اما گويا او را خوب نديده بود. حضرت فرمود : «اگر او را ديده بودي، اميد سازش و تفاهم بيش تر و زندگي تان با دوام تر بود». حتي در روايتي امام صادق ـ عليه السلام ـ فرمود: «اگركسي قصد سوء استفاده نداشته باشد، مي تواند به گيسوان و زيبايي هاي (ظاهري) زن نگاه كند». بر اين اساس فقها فرموده اند: هر يك از زوجين مي توانند بدن ديگري را با شرايط ذيل به منظور تحقيق ببينند: 1. نگاه به قصد لذت نباشد؛ 2. ازدواج بستگي به اين نگاه باشد؛ 3. مانعي از ازدواج اين دو در ميان نباشد. البته بعضي از فقها نگاه را به صورت و دست ها منحصر كرده اند. بنابراين دختر و پسر پيش از ازدواج مي توانند به صورت غير مستقيم از طريق نامه يا واسطه و معرّف و به صورت مستقيم به گفتگو و ديدن (با نظارت والدين و بزرگترها كه در جريان امر قرار دارند) همديگر را بشناسند، به شرط آن كه حدود اسلامي رعايت شود. بنابراين ما هم مانند شما ضرورت شناخت زن و مرد از يکديگر را قبول داريم، اما راه تحصيل اين شناخت و آگاهی چيست؟ و از کجا می توان به يک شناخت درست و منطقی دست يافت؟ ـ آيا صرف ارتباط سطحي بين دختر و پسر، همراه با احساسات خام و نپخته مي تواند شناخت لازم براي ازدواج موفق را براي دختر و پسر حاصل کند. ـ آيا راهي که شما مطرح کرده ايد صحيح ترين و بي آفت ترين راه است. چه بسا ازدواج هايي كه در اقوام نزديك انجام مي شود و با آن كه دو طرف از كودكي همديگر را مي شناختند، ولي بعد از ازدواج فهميدند به درد هم نمي خورند. اين ها همه گواه آن است كه ارتباطات قبلي (به ويژه زماني که دو طرف در سن جواني و اسير احساسات و عواطف دوره جواني هستند) نمي تواند مشكل شناخت را حل كند، بلكه مشكل شناخت، بيش تر به آفات شناخت برمي گردد كه در رأس آن ها تعلق قلبي پيدا كردن به طرف مقابل است. تجربه نشان داده است كه اين روش، معلومات و اطلاعات صحيح، كامل و بجايي را به دست نمي دهد، چرا که: ـ روابط بين دختر و پسر در هاله اي از احساسات و عواطف صورت مي پذيرد که غبار برخواسته از اين احساسات بر چشم عقل دو طرف مي نشيند و آنان از تصميم گيري صحيح باز مي مانند. ـ ممکن است طرف مقابل، شخصيت واقعي و ويژگي هاي منفي خويش را پشت نقابي از مهرباني ها و ژست هاي عاشقانه مخفي کند و در نتيجه شناخت ويژگي هاي واقعي او امکان پذير نباشد. ـ روابط بين دختر و پسر از آنجا که همراه با نوعي تعلق قلبي و رابطه عاشقانه است، نمي تواند راه مناسبي براي شناخت ويژگي هاي طرف مقابل باشد، چرا که عشق و علاقه حاکم بر اين روابط، باعث مي شود که فرد فقط خوبي ها و امتيازات طرف مقابل را مد نظر بگيرد و از ويژگي هاي منفي او غافل شود (حب الشي يعمي و يصم). لذا اين شيوه كمتر راهگشا بوده و در برخي از موارد به واسطه تحت تأثير قرار گرفتن حقيقت و غلبه احساسات و عواطف بر واقعيت طلبي، موجب زيان هايي شده است. از اين روي در حالي كه شناخت طرفين را قبل از ازدواج لازم و ضروري مي دانيم چند نكته را در اين مورد متذكر می شويم: شناخت قابل اعتماد و صحيح آن گاه به دست مي آيد كه: الف) از راه صحيح و به دور از انگيزه هاي ديگر, همانند انگيزه هاي عاطفي و احساسي باشد. ب) منابعي كه جهت كسب آگاهي به آنها مراجعه مي شود بايد صداقت آنها قبلاً تأييد شده باشد. حداقل اين است كه آنها ذي نفع نباشند. ج) نوع شناخت و اطلاعات لازم و ضروري كه مورد نظر است و زندگي بر پايه آنها بنا مي شود بايد قبلاً زمينه يابي گردد. بايد از اموري كسب آگاهي نمود كه در آينده براي زندگي شما ضروري است و جهل و ناآگاهي از آنها موجب سردرگمي و يا شكست زندگي مي شود. ولي شناخت هاي غيرضروري به كار نمي آيند. د) بايد تدبيري انديشيد كه بتوان اطلاعات بدست آمده را محك زد و آنها را از افكار رؤياگونه، دروغ پردازي هاي نا هشيارانه ـ و حتي آگاهانه ـ مبرا ساخت، لذا بايد از افراد صاحب تجربه و قابل وثوق كمك گرفت و نسبت به برخي امور، آن ها را به جمع آوري اطلاعات ضروري ياري طلبيد. پي بردن به خصوصيات فرد از راه هاي مختلفي ميسر است: اما شناخت پيدا کردن از يک فرد از راه هاي زير امكان پذير است: 1. تحقيق و بررسي از خانواده و چگونگي روابط خانوادگي و فاميلي. چون هر فردي تحت تأثير محيط خانواده به دنيا آمده و رشد كرده است و از آن فضاي فرهنگي و اجتماعي تأثير پذير بوده و هست. 2. تحقيق و شناسايي دوستان و نزديكان و رفقاي صميمي در محل زندگي و سكونت، محل درس و محل كار. 3. گفتگوي مستقيم: پس از پيمودن راه هاي قبلي و مثبت بودن نتايج آن حتماً لازم است كه دختر و پسر مذاكره مستقيم داشته باشند (ولي تحت نظارت خانواده هاي دو طرف) با يكديگر و اطلاع يافتن از نقطه نظرات همديگر درباره مسائل مختلف و آنچه در آينده مي تواند در زندگي مشترك شان تأثيرگذار باشد و كسب اطلاع از ميزان اهتمام وي نسبت به ملاك ها و معيارهاي معرفي شده و خواسته ها و انتظارات خود را مطرح كنند و صادقانه نظريات خود را بازگو نمايند البته متأسفانه در بعضي از مناطق انجام اين امر، ممكن نيست، زيرا فرهنگ عمومي حاكم بر آن محيط، اجازه اين كار را نمي دهد، ولي از نظر شرعي گفتگوي دختر و پسر و حتي ديدن يكديگر به قصد ازدواج اشكالي ندارد، بلكه گاهي لازم و ضروري است. 4. استفاده از تست هاي روان شناسي كه در اين باره مي توان از واحد مشاوره ازدواج استفاده كرد. (آن هم در صورت لزوم). 5. مطالعه كتاب هايي كه در زمينه انتخاب همسر، معيارهاي ازدواج صحيح و... تأليف شده است كه به برخي از آنها اشاره مي شود: الف) مظاهري، علي اكبر، جوانان و انتخاب همسر، انتشارات پارسايان. ب) اميني، ابراهيم، انتخاب همسر، انتشارات سازمان تبليغات اسلامي. ج) صدري، سيد ضياء الدين، آينه ازدواج و روابط همسران، نشر انجمن اولياء و مربيان. 6. براي موفقيت در امر انتخاب همسر به اهلبيت عصمت و طهارت ـ عليهم السلام ـ به ويژه حضرت جوادالائمه ـ عليه السلام ـ متوسل شويد. پرسشگر گرامي، ذکر اين نکته ضروري است که چنانچه با طي مراحل بالا به شناخت کافي دست پيدا نکرديد و احساس کرديد براي تصميم گيري صحيح، نياز به اطلاعات بيشتر داريد، به جاي بسنده کردن به يک جلسه گفت و گوي مستقيم با طرف مقابل مي توانيد تعداد جلسات را به دو يا چند جلسه افزايش دهيد و يا اينکه در تحقيقات خود مي توانيد از منابع گوناگون براي تحقيق استفاده کنيد. ناگفته نماند گفتگوي مستقيم در برخي محيط ها معمولاً بستر مناسبي براي غلبه عواطف و احساسات است. بنابراين توصيه مي شود از راه هاي تحقيق فوق الذكر استفاده شود تا در پرتو آن به شناختي عميق تر دست يابيد. در پايان توصيه مي شود جهت اطلاعات بيشتر و دقيق تر و تصميم گيري واقع بينانه براي مهمترين تصميم دوران زندگي و نقطه عطف عمر خود بهتر است در اين زمينه هم بيشتر فکر کنید و هم با خانواده و افراد باتجربه در زمينه ازدواج به گفتگو و مشورت بپردازيد و هم از نظرات مشورتي افراد با تجربه استفاده نماييد و كتاب هاي معرفي شده را نيز مطالعه فرماييد. .

مرجع:

ایجاد شده در 1400/10/19

لینک کوتاه