در صورت ورود به بهشت آیا این باعث مغرور شدن انسانها یا ظلم به افراد نیکوکار نمی شود ؟

دیدگاه محدّثان در زمینه خلود در عذاب جهنم این است که عذاب جاویدان اخروی فقط شامل کافران و معاندان می‌شود و اهل ایمان برای همیشه در جهنم و عذاب‌های هولناک آن نخواهند ماند. ابن‌عباس می‌گوید: پیامبر اکرم(ص) فرمود: والّذی بَعَثنی بالحقّ بشیراً و نذیراً لایعذّب‌الله بالنّار موحّداً ابدا و انَّ اهل التّوحید یَشفعون فیشفعون... سوگند به کسی که مرا نوید و بیم دهنده برانگیخت، خداوند هیچ یکتاپرست و موحّدی را به آتش جاودان عذاب نخواهد کرد، همانا اهل توحید، از حق شفات برخوردار می‌شوند. به طوری که می‌توانند شفیع دیگران شوند. آن گاه شفاع می‌کنند البته شفاعت آنان پذیرفته خواهد شد{M(بحارالانوار، ج 8، ص 358، ح 23. ) برخی روایات دلالت دارد که دوستان علی(ع) و خاندان او در عذاب ابد نخواهند بود و دشمنان ایشان از عذاب جاودان نجات نخواهند یافت. پیامبر اکرم(ص) می‌فرماید: همانا ولایت علی(ع) آن نیکی و خیری است که با وجود آن هیچ گناهی هر چند بزرگ باشد زیان نمی‌رساند، و به سبب پاره‌ای از عذاب‌های اخروی تطهیر می‌شود تا به شفاعت سروران طیّب و طاهر از گناهان نجات کامل یابند و همانا دوستی و قبول رهبری و دشمنان علی(ع) و مخالفت با او گناهی است که چیزی با آن نمی‌تواند نافع باشد و تنها سودی که به خاطر طاعت‌هایشان در دنیا بهره آن‌ها می‌شود این است که از نعمت‌های ظاهری و رفاه، سلامتی، گسترش زندگی برخوردار می‌شوند. ولی چون وارد صحنه آخرت شوند برای آنان عذاب جاودان خواهد بود...بحارالانوار، ج 8، ص 352، ح 2. ) علامه مجلسی در مقام جمع روایات یاد شده بر این باورند که 1 کافران و منکران ضروریات دین اسلام در آتش جاودان خواهند بود. 2 گروه‌های غیرشیعه و کسانی که منکر ضروریات اسلام هستند اگر در تعصّب شدید و دشمنی با اهل بیت(ع) سخت کوشیده و حجّت بر آنان تمام شده باشد، نیز در آتش جاودان خواهند بود. 3 3 صاحبان گناهان بزرگ از شیعیان داخل آتش خواهند شد و مدتی عذاب خواهند چشید، جز این که شفاعت نصیبشان خواهد شد. برخلاف شیعیان راستین که حتّی یک نفر آنان هرگز در دوزخ دیده نمی‌شود(بحار، ج 8، ص 393، ذیل ح 41. ) در بررسی نهج‌البلاغه حضرت امیر در این زمینه به نتایج مفیدی می‌رسیم که: مردم از جهت انجام وظایف و ترک آن چند گروهند: گروه اول: آن‌ها که تمام دستورات اعتقادی، حقوقی و اخلاق را بی‌چون و چرا انجام می‌دهند و مرتکب کوچک‌ترین خطایی نمی‌شوند. قران این گروه را اهل بهشت معرفی می‌کند بهشتی که همواره در آن متنعّمند و هیچ گاه از آن اخراج نخواهند شد(توبه، آیه‌ی 72. امام علی(ع) در خطبه 109 و 85 و حکمت 387 نهج‌البلاغه به طور کامل این موضوع را تبیین نموده است: (اما فرمان‌برداران را در جوار رحمت خویش جای می‌دهد و در سرای جاودان‌اش آنان را مخلّد می‌سازد.... ) گروه دوم: کسانی که مرتکب گناهان کبیره نشده‌اند، ولی گه‌گاه تن به گناهان صغیره داده‌اند. خداوند این گروه را نیز به خاطر دینداری و اجتنابشان از کبائر، مرهون رحمت خود کرده، اهل بهشتشان می‌سازد. اِنْ تجتنبوا کبائرَ ما تنهون عنه نکفّر عنکم سیّئاتکم و ندخلکم مدخلاً کریماً (نساء، آیه‌ی 31. ) گروه سوم: آنان که مرتکب گناهان کبیره شده‌اند، اما توبه کرده و یا شفاعت و رحمت واسعه الهی بر آنان سایه افکنده است. ایشان نیز عاقبت اهل بهشت خواهند گردید و همچون بهشتیان در آن جاودان خواهند زیست. امام رضا(ع) در این باره می‌فرماید: خداوند هیچ مؤمنی را داخل جهنم نمی‌کند، در حالی که به او وعده بهشت داده است، و هیچ کافری را از جهنم نجات نمی‌دهد، در حالی که به او وعده خلود در آتش داده است و گناه‌کاران موحد، به جهنم داخل شده، از آن خارج می‌شوند، و شفاعت در حق ایشان روا است(بحار، ج 8، ص 362. از عبارت (به جهم داخل شده، از آن خارج می‌شوند...) می‌توان استفاده کرد که مدّتی عذاب می‌بینند تا تطهیر شوند. آن گاه مشمول شفاعت خواهند شد. ) گروه چهارم: کسانی که با سوءنیت راه کفر و نفاق در پیش گرفتند و با معارف حقه الهی دشمنی کردند. اینان اهل جهنم‌اند و در آن جاودانه خواهند بود. والذین کفروا و کذّبوا بایاتنا اولئک اصحاب النّار هم فیها خالدون (بقره، آیه‌ی 39. ) با توجه به نمونه‌های یاد شده به دست می‌آید که جهنم همواره دارالعذاب است و هیچ گاه سرد نمی‌شود و کافران پیوسته در آن معذّبند و از آن خلاصی نمی‌یابند(نهج البلاغه، خطبه 109 (و اما گناهکاران، آنان را در بدترین منزلگاه جای دهد...). در مجموع می‌توانیم نتیجه بگیریم نیکوکاران، در بهشت مقاماتی دارند که این مقامات و مراتب با ایمان و اعمال صالحه ایشان ارتباط مستقیم دارد و چه مراتب علمی و عملی ایشان در معنویات بالاتر باشد، درجات بالاتر بهشت را واجد خواهند شد و کسانی از اهل ایمان که مرتکب خطاهایی اعم از صغیره یا کبیره شده‌اند در عوامل مختلف، قبر، برزخ و قیامت برحسب حال عذاب‌هایی خواهند کشید تا پاک شوند و از عذاب خلاصی یابند و در نتیجه وارد بهشت شوند. امّا درباره عذاب یاد شده لازم است اشاره به فرمایش خداوند در قرآن کریم بکنیم که می‌فرماید: شدّت عذاب الهی در قیامت آن چنان است که هیچ کس عذابی همانند عذاب او نمی‌کند(فجر، آیه‌ی 25 (فیومئذٍ لایُعَذِّب عَذابه اَحَد). یعنی عذاب قیامت نظیر ندارد و یک لحظه‌اش برای احدی قابل تحمل نیست. تازه بعد از این عذاب، وقتی وارد بهشت می‌شود این طور نیست که در مراتب عالی و هم‌ردیف اصحاب یمین یا سابقین قرار بگیرند بلکه در جایگاهی در شأن خودشان منزل و مأوا خواهند گزید. ذکر منابع مطالعاتی: 1. معاد، شهید دستغیب(قدس سره) 2. معادشناسی، مجلّدات 11 گانه، علامه محمد حسین حسینی طهرانی(ره) 3. معاد در قرآن، ص 495، آیة‌الله جوادی آملی (دامت‌برکاته) eporsesh.com .

موتور جستجوی پرسش و پاسخ دینی امین

مرجع:

ایجاد شده در 1401/04/03

لینک کوتاه