اجر دنیوی جهاد در راه خدا چیست؟

همان طور که در معاملات چهار رکن اساسی(خریدار، فروشنده، ثمن و کالا) وجود دارد؛ جهاد نیز دارای ارکانی مشابه است. در امر جهاد، خریدار، خداوند متعال ـ فروشنده، رزمنده ـ ثمن، جان آدمی و اموال مؤمن ـ و کالا، بخشودگی گناهان و بهشت رضوان در آخرت است. «إِنَّ اللَّهَ اشْتَری‏ مِنَ الْمُؤْمِنینَ أَنْفُسَهُمْ وَ أَمْوالَهُمْ بِأَنَّ لَهُمُ الْجَنَّةَ»(توبه، 111) وقتی به روایات و آیات الاهی در مورد اجر و پاداش جهاد مراجعه می کنیم؛ همه جا صحبت از اجر معنوی و اخروی است. چرا که مزد مادی دنیوی در مقابل جهاد یک مجاهد، ارزشی ندارد. رزمنده ای که جان و هستی اش را در کف اخلاص گذاشته و برای دفاع از دین تقدیم می کند؛ چه پاداشی می توان به او داد که دیگران نداشته باشند؟ شما بهترین مرکب، یا بهترین خوراک و پوشاک را به عنوان مزد یک رزمنده در نظر بگیرید؛ خواهید دید که بسیاری از کفار و فساق همه این نعمت هایی مادی را دارند. در آیات و روایات، هر جا صحبت از اجر رزمنده  و جهاد شده؛ اجر معنوی لحاظ شده است. پیامبر اسلام هم برای رسالتش، مزد معنوی(محبت به خویشان) خواست. در غیر این صورت با هیج مزد مادی نمی توانید اجر رسالت را بپردازید. پیامبر عظیم الشأن اسلام پیرامون پاداش معنوی دنیایی مجاهدان فرمودند: «وَ مَنْ خَرَجَ مُرَابِطاً فِی سَبِیلِ اللَّهِ تَعَالَی أَوْ مُجَاهِداً فَلَهُ بِکُلِّ خُطْوَةٍ سَبْعُمِائَةِ أَلْفِ حَسَنَةٍ وَ یُمْحَی عَنْهُ سَبْعُمِائَةِ أَلْفِ سَیِّئَةٍ وَ یُرْفَعُ لَهُ سَبْعُمِائَةِ أَلْفِ دَرَجَةٍ وَ کَانَ فِی ضَمَانِ اللَّهِ تَعَالَی حَتَّی یَتَوَفَّاهُ بِأَیِّ حَتْفٍ کَانَ کَانَ شَهِیداً فَإِنْ رَجَعَ رَجَعَ مَغْفُوراً لَهُ مُسْتَجَاباً دُعَاؤُه‏؛ هر کس برای مرزداری یا جهاد در راه خدا از خانه خارج شود؛ برای او در برابر هر گامی که برمی‏دارد؛ هفت صد هزار حسنه ثبت می‏گردد و هفت صد هزار گناه از او زدوده می‏شود و هفت صد هزار درجه برای او بالا می‏رود. پیوسته در حراست خدا خواهد بود تا وقتی که از دنیا برود و با هر مرگی که بمیرد شهید از دنیا رفته است و اگر زنده بازگردد؛ آمرزیده بازگشته و دعایش مستجاب خواهد بود»(ثواب الأعمال و عقاب الأعمال، ص 293) کار و جهاد رزمنده، آن اندازه ارزشمند است که حامیان آنان نیز مشمول دعاهای معصومان قرار گرفته اند. بر اساس روایات، مجاهد و هر کسی که با نیت پاک ـ نه فقط با حضورـ او را همراهی نموده و در غیاب او در خانه اش، جای ایشان را پر کرده باشد؛ دارای اجر و ثواب است. امام سجاد علیه السلام در این خصوص می فرمایند: «اللَّهُمَّ وَ أَیُّمَا مُسْلِمٍ خَلَفَ غَازِیاً أَوْ مُرَابِطاً فِی دَارِهِ، أَوْ تَعَهَّدَ خَالِفِیهِ فِی غَیْبَتِهِ، أَوْ أَعَانَهُ بِطَائِفَةٍ مِنْ مَالِه‏؛ خدایا و هر مسلمانی که جنگ جو یا مرزداری را در کار خانه‏اش جانشین شود یا در نبودنش، خانواده او را نگهداری کند یا او را به برخی از دارائی خود کمک نماید یا او را به اسباب جنگ(شمشیر، تیر نیزه، اسب و مانند آن) یاری کند، یا او را بر جهاد(جنگ کردن در راه خدا) وا دارد، یا(اگر نتوانست این کارها را انجام دهد) او را در راهی که پیش گرفته به دعاء(درخواست فتح و فیروزی او از خدای تعالی) همراهی نماید، یا در پشت سر او آبرویش را حفظ کند؛ پس او را سنگ به سنگ و مانند به مانند، برابر پاداش آن مسلمان جنگ جو و مرزدار پاداش ده و عوض کارش را در دنیا عطا فرما که سود آنچه پیش از این انجام داده و شادی کاری که به جا آورده به زودی دریابد؛ تا آن گاه که زمان او به پایان رسیده(عمرش تمام گردد) و به آنچه برای او(در آخرت) از فضل و احسانت روان ساخته‏ای و از کرم و بخششت آماده نموده‏ای برسد. بار خدایا و هر مسلمانی که کار اسلام(گرفتاری مسلمانان در برابر کفر) او را نگران کند و گردآمدن مشرکین او را اندوهگین سازد؛ پس قصد جنگ(با آن ها) یا آهنگ جهاد(طرفداری از دین) نماید و ضعف و سستی او را از رفتن به جنگ بنشاند؛ یا فقر و بی‏چیزی او را به درنگ کردن(نرفتن به جنگ) وادارد، یا پیشامدی او را از قصد و آهنگش به تأخیر اندازد یا جلوگیری در برابر اراده و خواسته‏اش پیش آید، پس نام او را در عبادت کنندگان بنویس و پاداش جهاد کنندگان را به او عطا فرما و او را در رشته کشته شدگان در راه حقّ و شایستگان قرار ده‏»(صحیفة السجادیة، ص132) بله در قرآن کریم علاوه بر اجر معنوی و اخروی، اجر و مزد مادی دنیوی نیز برای رزمنده و جهادگر در نظر گرفته شده است؛ ولی این به عنوان پاداش جهاد او نیست. شاید به دلیل دور بودن از کار و فعالیت، به عنوان کمک خرجی، برای اداره زندگی خود و خانواده اش در نظر گرفته شده باشد.  خداوند در قرآن می فرماید: «فَکُلُوا مِمَّا غَنِمْتُمْ حَلالاً طَیِّباً وَ اتَّقُوا اللَّهَ إِنَّ اللَّهَ غَفُورٌ رَحیمٌ؛ آنچه از غنیمت[در میدان جنگ‏] گرفته‏اید، حلال و پاکیزه بخورید و از خدا پروا کنید. یقیناً خدا بسیار آمرزنده و مهربان است»(انفال، 69) اگر به عنوان اجر دنیوی جهاد، بخواهیم کالایی را معرفی کنیم؛ غنیمت جنگی است. در زمان فعلی چیزی از غنایم جنگی، در اختیار رزمندگان، قرار نمی گیرد. اگر امتیازی به آن ها داده می شود؛ به خاطر این است که اولا حق بزرگی بر گردن آحاد ملت و مملکت دارند. گرچه  یک مجاهد مخلص، خود را طلبکار نمی داند. ولی عقل، حکم می کند که  قدردان زحمات دیگران باشیم. ثانیا، بسیاری از مجاهدان به دلیل حضور در میادین جنگ، موقعیت های کاری زیادی را از دست داده اند. نتوانستند تحصیل کنند و یا شغل مناسب خودشان را پیدا کنند. ثالثا اگر به مجاهدان و رزمندگان بی اعتنایی و بی توجهی شود: 1- طعنه منافقان و مخالفان به آن ها زیاد می شود.(مثلا،طعنه می زنند: شما جبهه رفتید چه به دست آوردید) 2- دیگران از شرکت در میادین جنگ، دلسرد می شوند و رغبت به حضور  پیدا نمی کنند. در پایان متذکر می شوم که آزادی، امنیت، عزت و استقلال، اقتصاد سالم، جامعه سالم و دین حقیقی، نتیجه فداکاری رزمندگان است. کدام متاع مادی دنیوی می تواند؛ در مقابل خون گرانسنگ شهید و یا زخم یک جانباز یا فداکاری رزمندگان قرار گیرد؟ چه متاعی، می تواند دست یک جانباز یا چشم یک جانباز را به او برگرداند. .

پایگاه اطلاع رسانی حوزه

مرجع:

ایجاد شده در 1401/04/17

لینک کوتاه