آیا اهل سنت اعتقاد دارند که خدا در آخرت دیده می شود؟ نظر قرآن در این باره چیست؟

در پاسخ به پرسش به نکاتی اشاره می شود:1. غالب اهل سنت برای باورند که خداوند با چشم سر در روز قیامت دیده می شود. این دیدگاه مستلزم جسم انگاری و مرئی بودن خداوند است که بر خلاف براهین بساطت خداوند و نامحدودی او است.2. با مراجعه به آیات قرآن کریم با آیاتی در این رابطه مواجه میشویم که به شدت رؤیت و دیدن خداوند را به طور مطلق چه در دنیا و چه در آخرت، نفی می کند:1. «لا تُدْرِکُهُ اْلأَبْصارُ وَ هُوَ یُدْرِکُ اْلأَبْصارَ؛ هیچ دیده ای قادر به دیدن او نیست ولی او به دیده ها علم دارد.»(انعام/103) لا تدرکه الابصار اطلاق دارد هم شامل ندیدن خدادر دنیا می شود وهم درآخرت .2. « لَنْ تَرانی؛ ای موسی تو هرگز مرا نخواهی دید»(اعراف/143) در این تعبیر « لَنْ» آمده که دلالت بر نفی همیشگی است یعنی تو هرگز و هیچ وقت من را نخواهی دید.3. « لَیْسَ کَمِثْلِهِ شَیْ ءٌ؛ هیچ کس شبیه و مانند خداوند نیست.(شوری/11) این آیه که به تعبیر علامه طباطبایی(ره) محکمترین آیات محکمات در قرآن کریم است، مرئی بودن خداوند را که از صفات محسوسات است، نفی می کند.4. « وَ لا یُحیطُونَ بِهِ عِلْمًا؛ به خداوند نمی توان احاطه علمی پیدا نمود. این آیه مطلق احاطه علمی از جمله ادراک حسی به خداوند را نفی می کند.(طه/110)5-. « وُجُوهٌ یَوْمَئِذٍ ناضِرَةٌ؛ إِلى رَبِّها ناظِرَةٌ؛ در آن روز صورت هایی شاداب و مسرور است و به پروردگارش می نگرد.»(قیامت/22و23)در اینکه آیا منظور از دین خداوند در قیامت آیا دیدن حسی است یا احتمال دیگری وجود دارد باید گفت: « با براهین قطعی عقلی و فلسفی ثابت شده که دیدن خداوند با چشم سر مستلزم جسمانیت خداوند است و جسم بودن خدا مستلزم محدود بودن و مرکب بودن اوست و این با واجب الوجود بودن او ناسازگار است. بنابراین دیدن خداوند با چشم سر عقلا محال و ممتنع است.بلکه منظور از نظر برخداوند در قیامت بر اساس قراین عقلی و نقلی متقن، دیدن با چشم دل و قلب است و یا منظور دیدن آثار رحمت خداوند در قیامت است. مرحوم علامه طبا طبایئ در ذیل آیه شریفه می فرمایند:مراد از نظرکردن به خدای متعال نظر کردن حسی که با چشم سر انجام می گیرد نیست چون برهان قاطع قائم است بر محال بودن دیده شدن خدا ،بلکه مراد نظر قلبی ودیدن قلب به وسیله حقیقت ایمان است . {المیزان ج20 ص178 } .

پرسمان دانشگاهیان

مرجع:

ایجاد شده در 1401/03/25

لینک کوتاه