مضمون سوره هل اتی چيست؟

سورة «هل اَتي» يكي از اسناد مهم فضيلت علي (ع) و اهل بيت پيامبر (ص) است ، دقّت در محتواي اين سوره و تعبيرات آن و همچنين شأن نزولي كه براي آن ذكر شده پرده از روي مسائل زيادي برمي‏دارد. درست است كه آيات اين سوره، يك بحث كلي را مطرح مي‏كند ولي هفده آيه آن كه از آيه «اِنَّ الاَبْرارَ يَشْربُون مِنْ كَاْسٍ كانَ مِزاحُها كافُوراً» آغاز مي‏شود و تا آيه 22 ادامه دارد، دربارة گروهي به عنوان «اَبْرار» (نيكان) سخن مي‏گويد، ولي شأن نزول‏ها و روايات متعددي كه در منابع معروف اسلامي وارد شده ، نشان مي‏دهد كه مصداق اتم و اكمل ابرار در اين آيه ، علي (ع) و فاطمه و حسن و حسين (ع) بوده‏اند.قابل توجه اينكه در اين آيات هفده گانه از انواع نعمتهاي بهشتي ، و برترين و بالاترين آنها – اعم از معنوي و مادي – بحث شده است ، باغهاي بهشتي ، چشمه‏هاي شراب طهور بهشتي ، لباسها ، زينتها ، غذاها، تختها ، و سريرها ، خدمتكاران ، بالاخره نعمت‏هاي بزرگ و ملك عظيم سخن مي‏گويد، تنها نعمتي كه در لابلاي اين همه نعمت به آن اشاره نشده، همان همسران و حوريان بهشتي است كه بعضي از آگاهان به رموز قرآن مي‏گويند اين امر به احترام بانوي اسلام فاطمه زهرا (س) بوده است.در كمتر سوره‏اي از سوره‏هاي قرآن اين همه نعمت‏هاي بهشتي در حد بالا در كنار هم قرار گرفته ، و اين نشان مي‏دهد كه منظور از «ابرار» در اينجا افراد عادي نيستند ، بلكه نيكان و پاكاني در اوج عظمت و قرب به خدا مي‏باشند. اين نكته نيز قابل توجه است كه نشانه‏هايي از «ابرار و نيكان» در آيات 7 تا 10 اين سوره ذكر شده است كه وضع آنها را روشنتر مي‏سازد، مي‏فرمايد«يُوْفُونَ بِالنَّذْرِ وَ يَحافُونَ يَوْماً كانَ شَرُّهُ مُسْتَطيراً – وَ يُطْعِمُونَ الطَّعامَ عَلي حُبِّهِ مِسْكيناً وَ يَتيماً وَ اَسيراً ـ اِنَّما نُطْعِمُكُمْ لِوَجْهِ اللهِ لا نُريدُ مِنْكُمْ جَزاءً وَلا شُكُوُراً – اِنّا نَخافُ مِنْ رَبِّنا يَوْماً عَبُوساً قَمْطَريراً »[ابرار (نيكان) از جامي مي‏نوشند كه با عطر خوشي آميخته است .از چشمه‏اي كه بندگان خاص خدا از آن مي‏نوشند، و از هر جا بخواهند آن را جاري مي‏سازند!آنها به نذر خود وفا مي‏كنند و از روزي كه عذابش گسترده است مي‏ترسند.و غذاي (خود) را با اينكه به آن علاقه (و نياز شديد) دارند به مسكين و يتيم و اسير مي‏دهند . (و مي‏گويند) ما شما را براي خدا اطعام مي‏كنيم و هيچ پاداش و تشكري از شما نمي‏خواهيم .ما از پروردگارمان خائفيم در آن روز كه سخت و شديد است].اما شأن نزول اين آيه «زمخشري» در تفسير معروف خود «كشاف» از ابن عباس چنين نقل مي‏كند كه حسن و حسين (ع) بيمار شده بودند پيامبر (ص) با جمعي (از ياران) از آنها عيادت كردند، صحابه رو به علي (ع) كردند ، گفتند اي ابوالحسن ! اگر براي شفاي فرزندت نذري مي‏كردي خوب بود، علي (ع) و فاطمه (س) و خادمة آنها فضه، نذر كردند كه اگر آنها شفا يابند سه روز روزه بگيرند (در بعضي از روايات آمده كه حسن و حسين (ع) نيز نذر كردند) (تفسير قرطبي 10/6922)چيزي نگذشت كه هر دو شفا يافتند و چون غذائي نداشتند، علي (ع) سه صاع (من) جو ، وام گرفت، و فاطمه (س) يك صاع آن را خمير كرد و پنج قرص نان به تعداد آنها براي افطار روز اول درست كرد، در اين هنگام فقير سائلي بر در خانه آمد و گفت «السَّلامُ عَلَيْكُمْ اَهْلَ بَيْتِ مُحَّمَدٍ»! [مسكيني از مساكين مسلمانانم] مرا اطعام كنيد، تا خداوند شما را از غذاهاي بهشتي اطعام كند آنها مسكين را بر خود مقدّم داشتند ، غذاي خود را به او دادند و آن شب چيزي جز آب نخوردند ، فردا نيز روزه گرفتند ، و هنگام غروب موقعي كه طعام همانند روز سابق براي افطار آماده كرده بودند، يتيمي بر درآمد، او را نيز بر خود مقدم شمردند و غذاي خود را به او دادند و در روز سوم اسيري آمد و همان كار را تكرار كردند ، هنگام صبح علي (ع) دست حسن و حسين (ع) را گرفت و خدمت رسول خدا (ص) آمد هنگامي كه پيامبر (ص) آنها را ديد در حالي كه از شدت گرسنگي مي‏لرزيدند ، فرمود چقدر براي من ناراحت كننده است آنچه را در شما مي‏بينم ، و با آنها برخاست و به سراغ فاطمه (ع) رفت در حالي كه در محراب عبادت بود و شديداً گرسنه بود ، پيامبر (ص) ناراحت شد، در اين هنگام جبرئيل نازل شد و گفت «اي محمد! بگير اين سوره را ، خداوند با داشتن چنين اهل بيتي به تو تبريك مي‏گويد»، و سپس سورة هَلْ اَتي را بر پيغمبر خواند (تفسير كشاف 4/670) همين معني را با تفاوت مختصري ، قرطبي در تفسيرش ذيل آيات مورد بحث نقل مي‏كند، و اشعاري هم از تقاضا كنندگان و بانوي اسلام در اين زمينه نقل مي‏نمايد. (تفسير قرطبي 10/6922)eporsesh.com .

راسخون

مرجع:

ایجاد شده در سه روز پیش

لینک کوتاه