مگر انتخاب مخصوص انسان نیست پس چرا شیطان قدرت انتخاب داشت و هنگامی که خدا به او گفت بر انسان سجده کن سجده نکرد؟

در این زمینه به نکات زیر توجه نمایید :اولا: اختیار و حق انتخاب مخصوص انسان نیست و جنیان هم دارای اختیار و حق انتخاب هستند.ثانیا: شیطان موجودی مختار بود برخلاف فرشتگان که در اطاعت کردن از فرامین الهی اختیاری ندارد، آنان وجودشان سراسر اطاعت است و غیر از آن در وجودشان نیست، اما شیطان همان طور که قرآن بدان اشاره می کند در اثر عبادتهای فراوان توانسته بود در خیل فرشتگان وارد شود، آنجا که می فرماید: « و کان من الجن» که شیطان از گروه جنیان بود.نکته دیگر این است که اساسا خداوند شیطان را براى وسوسه انسان نیافریده است بلکه شیطان از جنس جن می باشد و مانند انسان موجودی مختار است و هر موجود مختاری می تواند راه های خوب و بدی برگزیند و نتیجه آن را نیز دریافت کند. خداوند جن و انسان را اساسا براى عبادت و رسیدن به کمال آفریده و آن دو را به راه سعادت هدایت فرموده است. لیکن برخی از انسان ها و جنی ها راه هدایت را پذیرفته و برخى آن را رها ساخته و خود و دیگران را به بدی ها دعوت می کنند. شیطان نیز یکی از همین ها است و در قرآن مجید هر انسان یا جن بدکار و دعوت کننده به بدی ها را شیطان نامیده است و یکى از این شیاطین همان «ابلیس» است که با اختیار خود از سجده بر آدم سر برتافت و راه انحراف و دعوت به انحراف را پیش گرفت.بنابراین باید توجه داشت که موجود مختار یعنی موجودی که توان گزینش یکی از میان دو چیز را دارد و این توان و اختیار آن گاه حاصل می گردد که در وجود او زمینه گرایش به هر دو طرف فراهم باشد، مثلا: همانند بیماری که در طرفی دارویی تلخ وجود دارد و در طرفی دیگر غذایی لذیذ و مضر برای بیماری وی که در چنین حالتی در او زمینه گرایش و تمایل به هر دو طرف است اما او با اختیار و اراده و آگاهی خویش یکی را برمی گزیند.حال با این مقدمات باید گفت که شیطان از طرفی مختار بود و گرایش یه خوبی و بدی در او هست و از سویی نیز همچون فرشتگان سرشار از خوبی ها نبود و لذا چون خلقت آدم را دید که از چه چیز متعفن و بدبویی آفریده شد و پس از آن قرار شد بر او سجده کند، شرارت درونی است او را وادار کند تا دست به قیاسی باطل بزند. بدین گونه که او از خاک متعفن است و من از آتش، نور هستم، چگونه ممکن است من در مقابل او سجده کنم؟و چون شیطان چنین کرد و گمان کرد با این کار فقط در مقابل آدم تن به سجده نداده است مورد غضب الهی قرار گرفت چرا که او در واقع از فرمان خداوند سرتافته بود و این کار او را از درگاه الهی بیرون راند اما به خاطر عبادتهایش خداوند در مقابل خواست مهلت به او، او را تا قیامت مهلت داد. .

پرسمان دانشگاهیان

مرجع:

ایجاد شده در 1401/03/25

لینک کوتاه