آیا ازدواج پیامبر (ص) با حضرت خدیجه که از خودشان بزرگ تر بودند با انگیره مادی صورت گرفت؟

در پاسخ به این پرسش به نکات ذیل دقت فرمایید:\r\nاولا در اینکه حضرت خدیجه سلام الله علیها به هنگام ازدواج با پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله چهل سال داشته است اختلاف و همانگونه که در ادامه هم خدمتتان مستدل نقل خواهیم کرد این قول بسیار ضعیف است و به نظر ما صحیح نمی باشد.\r\nتوضیح بیشتر:\r\nدرباره سن حضرت خدیجه در هنگام ازدواج با پیامبر اکرم نظرات مختلفی وجود دارد برخی مانند بیهقی (از علمای بزرگ اهل سنت) ایشان را 25 ساله می دانند. \r\nبیهقی می گوید: «... بلغت خدیجة خمسا وستین سنه، ویقال: خمسین سنه، وهو أصح» ...بعضی می گویند: سن حضرت خدیجه (در هنگام وفات) 65 ساله بود و برخی دیگر گفته اند در آن وقت ایشان 50 ساله بوده است که قول صحیح هم همین است.( احمد بن الحسین بن علی بن موسی، البیهقی، دلائل النبوة، ج2، ص 71.)\r\nوی سپس در جای دیگر می نویسد:«أن النبی تزوج بها وهو ابن خمس وعشرین سنة قبل أن یبعثه الله نبیا بخمس عشرة سنة».ازدواج رسول خدا با حضرت خدیجه 15 سال قبل از بعثت بوده است.( همان، ص 72.)\r\nبنابراین طبق قول بیهقی وقتی ایشان در زمان وفات یعنی سال دهم بعثت،50 ساله باشند و 15 سال قبل از بعثت هم ازدواج نموده باشند با این حساب سن حضرت خدیجه در زمان ازدواج با پیامبر اکرم 25 سال بوده است.\r\nاما بسیاری از محققین و مورخین سن ایشان را در زمان ازدواج 28سال می دانند.\r\nالعکبری از بزرگان اهل سنت و نویسنده شذرات الذهب می گوید: \r\n«و رجح کثیرون أنها ابنه ثمان وعشرین». بسیاری از مورخین قول 28 سال را برای حضرت خدیجه در زمان ازدواج با پیامبر اکرم - ترجیح داده اند.( عبد الحی بن أحمد بن محمد العکری الحنبلی، شذرات الذهب فی أخبار من ذهب، ج1، ص14، حوادث سال11.)\r\nحاکم نیشابوری نیز فقط همین قول را برای ابن اسحاق (سیره نویس مشهور) نقل می کند.( محمد بن عبدالله الحاکم، النیسابوری، المستدرک على الصحیحین ،ج 3، ص200، ح4837.)\r\nابن عساکر و ذهبی و مرحوم إربلی به نقل از ابن عباس می گویند: خدیجه در زمان ازدواج با آن حضرت 28 ساله بود.( علی بن الحسن إبن هبه الله بن عبد الله الشافعی، ابن عساکر، تاریخ مدینه دمشق، ج3، ص 193؛ شمس الدین، ذهبی، سیرأعلام النبلاء، ج2، ص 111، ذیل ترجمه خدیجه ام المؤمنین، رقم 16؛ علی بن عیسى بن أبی الفتح، الأربلی، کشف الغمة، ج2، ص135، باب: فصل فی مناقب خدیجه)\r\nمرحوم إربلی در جای دیگر به نقل از ابن حماد می فرماید: حضرت خدیجه در زمان ازدواج با آن حضرت 28 ساله بود.( علی بن عیسى بن أبی الفتح، الأربلی، کشف الغمه، ج2، ص133، باب: فصل فی مناقب خدیجه)\r\nبا این حساب روشن شد که بسیاری از مورخین و محدثین سن آن بزرگوار را حدود 25 تا 28 سال دانسته اند و نیز روشن شد که تفاوت سنی بین پیامبر اکرم(ص) و حضرت خدیجه(س) نبوده وهر دو حدود 25 سال داشته اند.\r\nبرخی شبهه می کنند که شاید این ازدواج به جهت مسائل مادی بوده است در جواب باید گفت: بی تردید ازدواج یکی از ثروتمندان عرب، با جوانی که از مال دنیا بهره چندانی ندارد ، نمیتواند ریشه در دلایل و انگیزه های مادی داشته باشد.\r\nبلکه خدیجه شبی در خواب دید که خورشید بالای مکه چرخ خورد و کم کم پائین آمد و در خانه او فرود آمد. ورقه خواب وی را چنین تعبیر کرد که: « با مرد بزرگی ازدواج خواهی کرد که شهرت او عالم گیر خواهد شد.»\r\nاین مسائل باعث شد که بنابر نقل برخی از مورخان پیشنهاد ازدواج را خود حضرت خدیجه (س) ارائه کند چنانچه نقل شده: \r\n«و کانت خدیجه امراه حازمه شریفه لبیبه، مع ما اراد الله بها من کرامته، فلما اخبرها میسره بما اخبرها به بعثت الی رسول الله صلی الله علیه و سلم، فقالت له-فیمایزعمون- یابن عم: انی قد رغبت فیک لقرابتک، وسطتک فی قومک، و امانتک و حسن خلقک و صدق حدیثک، ثم عرضت علیه نفسها، و کانت خدیجه یومئذ اوسط نساء قریش نسبا و اعظمهن شرفا، و اکثرهن مالا، کل قومها کان حریصا علی ذلک منها لو یقدر علیه » (سیره ابن هشام ج 1 ص 189) یعنی: خدیجه زنی دور اندیش و شریف و خردمند بود، گذشته از آنکه خدای سبحان نیز اراده بزرگواری آن زن را فرموده بود، و بدین جهت بود که چون میسره آن گزارش را بدو داد بنزد رسول خدا (ص) فرستاد و چنانچه گفته اند پیغام داد که ای عموزاده:\r\nمن بخاطر خویشاوندی و شرافت خانوادگی شما و امانت و حسن خلق و راستگوئی که در شخص شما وجود دارد به ازدواج با شما علاقمند شده ام... و بدین ترتیب خود را بر آنحضرت عرضه داشت، و خدیجه در آنروز از نظر نسب در میان زنان قریش از دیگران برتر و شرافتمندتر و از نظر ثروت ثروتمندتر بود، و همه مردان مکه علاقمند به ازدواج با او بودند...\r\nاز طرف دیگر باید توجه داشت که پیامبر اکرم (صلی الله علیه واله) نیز گر چه از ثروت محروم بود، اما:\r\n اولا از خاندان معروف قریش بود. \r\nثانیا به راستگویی، امانتداری و اخلاق پسندیده شهرت داشت. چنانکه ابوطالب در مجلس عقد، برادر زاده خود را چنین معرفی کرد: «برادر زاده من، محمد بن عبدالله (صلی الله علیه واله)، با هر مردی از قریش موازنه و مقایسه شود، بر او برتری دارد و گر چه از هر گونه ثروتی محروم است، اما ثروت سایه ای است رفتنی و اصل و نسب چیزی است ماندنی.»(مناقب، ج ۱، ص ۳۰ ؛بحار الانوار، ج ۱۶، ص ۱۶)\r\nهمه این امور نشان میدهد این ازدواج از هر دو طرف ریشه در جهات معنوی داشته است و به هیچ وجه انگیزه مادی در آن دخالت نداشته است. .

پرسمان دانشگاهیان

مرجع:

ایجاد شده در 1401/03/25

لینک کوتاه