.اینکه گفته می شود اگر انسانی گناه کند تا هفت ساعت اگر کار خیری انجام دهد آیا منظور گناه از سر نا آگاهی است؟ثانیا آیا نمی توان این گونه برداشت کرد که ما هر گناهی خواستیم مرتکب می شویم و بعد از آن عمل خیری می کنیم و آثار گناه را محو می کنیم؟

سرزنش از تاخیر توبه در پاسخ به مطالب زیر توجه داشت : 1. در روایات متعدد آمده هرگاه مؤمن گناهى مرتکب شود، تا هفت ساعت به او مهلت داده مى شود که اگر در این هفت ساعت توبه کرد، گناه او در نامه عمل ثبت نمى گردد .2. در بعضى از روایات به جاى هفت ساعت از صبح تا شب ذکر شده است، امام صادق علیه السلام فرمودند:«إنّ العبد اذا أذنب ذنباً اُجِّل من غَدوَةٍ الى اللیل فانْ استغفر الله لم یکتب علیه»(1)«بنده وقتى که گناه کند، از بامداد تا شب مهلت دارد اگر در این مدت از درگاه خدا طلب آمرزش کرد، آن گناه بر او نوشته نشود.»3. این مهلت دادن مربوط به کسانی است که از سر جهل و نادانی و تسلط هوا و نفس دچار لغزش و گناه می شوند و خداوند به انها مهلت می دهد تا با توبه و استغفار این گناه و آثار آن را از بین ببرند و فاصله ای که با گناه میان انها با درگاه الهی ایجاد شده با توبه بر طرف گردد . 4. انسان، هر لحظه مامور به توبه است و فرمان «توبوا»، «توبه کنید» او را به تعجیل در توبه دعوت مى نماید، بنابراین تاخیر در توبه تاخیر در انجام فرمان الهى است و چنین کسى در هر لحظه به عنوان ترک کننده ى فرمان خدا به حساب مى آید. در روایات متعددی از تسویف یعنی به تاخیر انداختن توبه منع شده است .امام جواد علیه السلام مى فرماید:«تَاخیر التُّوبَة اِغتِرار، و طُول التَسویف حَیرَة»(2)«تاخیر توبه نوعى غرور و بى خبرى و طولانى نمودن آن نوعى حیرت و سرگردانى است.»مردى از امیرمؤمنان على علیه السلام درخواست موعظه کرد، آن حضرت به او فرمود:«لا تَکُن ممّن یَرجوا الآخِرة بِغَیر العَمَل و یُرَجِّى التَّوبَة بِطُول الاَمَل»(3)«از کسانى مباش که بدون عمل، امید سعادت آخرت را دارند، و توبه را با آرزوهاى دراز به تاخیر مى اندازند.»نیز فرمودند:«لا دینَ لِمُسَوّف بِتَوبته»(4)«آنکس که توبه را به آینده موکول مى کند، دین ندارد.»امام باقر علیه السلام مى فرماید:«ایّاکَ و التَّسویف فَانَّه بَحرٌ یُغرَقُ فیه الهَلْکى »(5)«از تاخیر انداختن (توبه) بپرهیز، زیرا تاخیر انداختن (همچون) دریایى است که درمانده در آن غرق مى گردد.»باید توجه داشت که توبه هنگام مرگ، ارزشى ندارد، چنانکه ایمان و توبه فرعون هنگام غرق شدن پذیرفته نشد و در آیه 18 سوره نساء به این مطلب تصریح شده است.محمد همدانى مى گوید، از حضرت رضا علیه السلام پرسیدم: چرا خدا، فرعون را غرق کرد، با اینکه ایمان آورد و به توحید اعتراف کرد؟آن حضرت در پاسخ فرمود:«لانَّه آمَنَ عند رُؤیَة البَأس، و الایمانُ عِند رؤیَةِ البَأسِ غَیر مَقبُول»(6)(7)«زیرا فرعون هنگام دیدن عذاب، ایمان آورد. و ایمان در این هنگام پذیرفته نیست.»5. نمی توان گفت این مهلت دادن برای توبه موجب غرور و جرات بر گناه می شود زیرا ضمانتی برای زنده بودن و توبه کردن و جبران گناه با اطاعت وجود ندارد و چه بسا کسی گناه کند و توبه را به تاخیر اندازد اما اجل مهلتش ندهد و فرصت توبه و جبران نیابد . پاورقی ها 1) کافى، ج 2 ص 437.2) بحار، ج 6 ص 30.3) نهج البلاغه، حکمت 150.4) غرر الحکم، میزان الحکمة، ج 4 ص 589.5) بحار، ج 78 ص 164.6) بحار، ج 6 ص 23.7) از آیات 50 و 51 سوره یونس استفاده مى شود که به هنگام نزول عذاب درهاى توبه بسته است، چرا که توبه در چنین حالى شبیه توبه اجبارى و اضطرارى است و چنین توبه اى بى ارزش است. .

پرسمان دانشگاهیان

مرجع:

ایجاد شده در 1401/03/25

لینک کوتاه