در مورد نسب اعراب به چه کسی می رسد؟

بيشتر مورخين، اعراب را به دو دسته اصلي تقسيم مي کنند؛ اعراب بائده، که در قديم بودند و بعد منقرض شده اند. اعراب عاربه، اصيل نيز گفته مي شود. دسته دوم اعراب مستعربه، يعني کساني که در اصل عرب نبودند ولي به جهت سکونت در منطقه جزيرة العرب عرب شدند. بر اين اساس اعراب عاربه به قحطاني ها اطلاق مي شود و به قبايل عدناني اعراب مستعربه مي گويند. در نسب نامه اغلب قبايل اعراب بائده نام ارم بن سام ديده مي شود و بدين جهت احتمال آن مي رود که قصه هايي که در مورد اين بخش از اعراب در کتب نقل شده مربوط به طوايف آرامي يا نبطي باشد. بلاذري در نقل از عباس از پدرش آورده است که عرب از نسل عوض بن ارم بن سام بن نوح ـ عليه السلام ـ مي باشد. ابن حزم جميع عرب را به سه نفر منسوب مي دارد و هر کدام از طوايف عرب را بنام آن اشخاص معرفي مي کند که عبارتند از: عدنان، قحطان، قضاعة، عدنان را از نسل اسماعيل مي داند که در آن شکي نيست اما در مورد قحطان مي نويسد: که گفته مي شود از نسل سام بن نوح باشند. در مورد قضاعة آورده است که برخي معتقدند قضاعة از شاخه هاي عدنان است و برخي مي گويند قضاعة از مالک بن حمير است. اغلب نويسندگان در مورد اعراب، قحطان را از قديمي ترين مردمان عرب بشمار آورده اند که نسبش به ارم بن سام بن نوح مي رسد و مي نويسند: اول کسي که به زبان عربي تکلم کرد يعرب بن قحطان از نسل ارم بن سام بن نوح بود و اين طايفه مدت ها در جنوب عربستان حکمراني داشتند. ابن ثير، مورخ بزرگ اسلامي، مي نويسد: از نوح ـ عليه السلام ـ سه فرزند باقي ماند که به نام هاي حام، سام و يافث بودند. سپس از قول وهب بن منبه نقل مي کند که: سام بن نوح پدر اعراب، و ايرانيان و روميان بود. از اعراب بائده، ده يا دوازده قبيله را به اسم و نسب و محل سکونتشان نام مي برند و سرگذشت هايي از آنان نقل مي کنند برخي از آنها به واسطه سرکشي و نافرماني به بلاي آسماني هلاک شدند مثل قوم عاد و ثمود، برخي هم در جنگ با قبايل ديگر از ميان رفتند. برخي هم به حوادث طبيعي روزگار، منقرض شدند و در هر حال همه از بين رفتند واگر کسي هم باقي ماند با ساير قبايل مخلوط شدند. ولي همان طور که گفته شد و در نسب نامه اغلب اين قبايل، بائده ، به چشم مي خورد، اين است که نسب و ريشه همه اين ها به ارم بن سام بن نوح ـ عليه السلام ـ مي رسد و شايد به همين خاطر است که عربستان را مسکن ديرينه اقوام سامي و شايد هم مهد اصلي اين نژاد مي دانند که از سه هزار سال قبل از ميلاد قبايل سامي در اين وادي زندگي مي کردند. کنعانيان و نبطيان نيز جزو اين اقوام به حساب مي آيند. بنابراين به جرأت مي توان گفت که آنچه از تواريخ و آثار، که در مورد اعراب و نژاد آنها به رشته تحرير در آمده است، به دست مي آيد اين است که عرب را به دو دسته تقسيم مي کنند اعراب بائده (آن اقوامي که از اعراب در قرون گذشته بودند ولي از بين رفته اند) که خود اين دسته به عمالقه و قبايل ديگر تقسيم مي شدند که همه از نسل سام بن نوح نبي بودند. دسته دوم اعراب باقيه است که خود اين دسته به دو دسته ديگر يعني عاربه و مستعربه تقسيم مي شوند، عاربه يعني عرب هاي اصيل، مستعربه يعني کساني که از ابتداء عرب نبودند ولي به مرور زمان و با روابط اجتماعي که با اعراب داشته اند جزئي از ملت عرب شدند. منظور از عرب عاربه «عر بان اصيل» مردم يمن مي باشند که از نژاد قحطان بوده اند و به قحطانيان معروفند و در سفر تکوين تورات از آنها به يقطانيان تعبير شده است. و نسب آنان به يقطان بن عامر و ارفخشاد و سام منتهي مي شود. و منظور از عرب مستعربه (عرب شدگان) مردم حجاز و تدمر و نيمي از مردم نجد و نبطيانند و از نژاد عدنان و از تيره اسماعيل مي باشند که بومي عربستان شده اند و به «عدنانيان» فرزندان اسماعيل (فرزند ابراهيم خليل، و هاجر مصري معروفند». .

مرجع:

ایجاد شده در 1400/10/19

لینک کوتاه