با سلام. در علم حدیث منظور از خبر واحد چیست؟ آیا مفید یقین است؟

در پاسخ به توضیحات ذیل توجه کنید : 1- خبر واحد حدیثی است که توسط یک یا چند نفر که از گفته آنها به خودی خود علم به مضمون خبر حاصل نمی گردد نقل شود و در مقابل آن حدیث متواتراست که توسط عده زیادی نقل شود به گونه ای که برای ما علم و یقین به صدور آن از معصوم =ع= حاصل گردد و احتمال تبانی این عده بر نقل دروغ در موردش منتفی باشد . 2- 2- هرگاه از خبر واحد- به جهت همراه بودن آن با قراین علم آور، مانند مطابقت با محکمات کتاب یا سنّت و اجماع قطعى و یا دلیل عقلى یقین آور- علم به صدور آن از معصوم علیه السّلام پیدا شود، بدون شک حجّت خواهد بود.اما چنانچه قراین موجود علم آور نباشند- هرچند از آنها ظنّ قوى نزدیک به علم پیدا شود- حجیت آن محل اختلاف است. این اختلاف در حقیقت به اختلاف در قیام دلیل قطعى بر حجیت خبر واحد و عدم آن برمى‌گردد؛ زیرا شک و اختلافى در عدم حجیت ظن به خودى خود نیست، مگر آنکه دلیلى قطعى بر حجیت و جواز عمل بر طبق آن دلالت کند.برخى قدما به جهت عدم وجود دلیل قطعى بر اعتبار خبر واحد، منکر حجیت آن بوده‌اند، لیکن پس از ابن ادریس تا کنون قائلى براى آن یافت نشده است.بنابر این، همۀ متأخران و معاصران و نیز بسیارى از قدما- به جهت قیام دلیل قطعى بر اعتبار خبر واحد- قائل به حجیّت آن هستند. ملاک حجیت:معیار حجیت خبر واحد وثاقت راوى و مورد اطمینان بودن وى در نقل حدیث است. از این رو، فقها احادیث نقل شده از معصومان علیهم السّلام توسط مخالفانى همچون زیدى زیدیه)، واقفى واقفیه و فطحى مذهب فطحیه را که راوى آنها فردى ثقه باشد پذیرفته‌اند. هرچند گروهى، عدالت راوى، بلکه برخى علاوه بر آن، ضابط بودن (غلبه داشتن نیروى حفظ و به خاطر سپارى بر فراموشى) را شرط پذیرش روایت او دانسته‌اند.برخى گفته‌اند: شرط عمل به روایت ثقۀ غیر عادل، عدم تعارض آن با روایت عادل است و در صورت تعارض، روایت عادل مقدم مى‌شود. تصحیح اخبار:مبناى عمل قدما به خبر، اطمینان به صدور آن از معصوم علیه السّلام بوده است، که حصول آن یا به جهت نقل حدیث توسط امامى اى عادل بوده، یا به جهت رجوع به اصلى از اصول حدیثى مورد اعتماد، همچون اصل زراره، یا به واسطۀ شهرت عمل به حدیث نزد شیعه و یا دیگر قراین اطمینان آور. لیکن متأخران به سبب عدم دسترسى به اصول معتبر حدیثى نخستین و نیز قراین موجود نزد قدما، با تقسیم حدیث به چهار قسم اصلى و ملاحظۀ سند و احوال راوى و مراجعه به علم رجال، به تصحیح روایات پرداخته‌اند. 1) نهایة الدرایة (سید حسن صدر)/ 86- 89؛ کلیات فى علم الرجال/ 359.(2) نهایة الدرایة (سید حسن صدر)/ 102- 106.(3) 276- 278؛ اصول الفقه 2/ 63- 65.(4) الاصول العامة/ 218- 219؛ نهایة الدرایة (سیدحسن صدر)/ 282.(5. مجمع الفائدة 8/ 48.(6) مشرق الشمسین/ 35- 36.(7) العدة فى اصول الفقه 1/ 148- 153؛ نهایة الدرایة (سید حسن صدر)/ 282- 284.(8) مشرق الشمسین/ 30- 32؛ نهایة الدرایة (سید حسن صدر)/ 279. .

پرسمان دانشگاهیان

مرجع:

ایجاد شده در 1401/03/25

لینک کوتاه