آیا سید مرتضی به نجاست سگ باور نداشته و نظر او در این باره مشابه نظر ابوحنیفه بوده است؟

در ارتباط با پرسش ابتدا باید گفت که فرقه حنفیه - از مذاهب اربعه اهل‌سنت - معتقد است که پوست سگ با فرایند دباغی پاک می‌شود.[1] و هم‌چنین اجزای بی‌روح - مثل مو و ناخن - از سگ و خوک پاک هستند. این امر بر خلاف نظر مشهور مذهب اهل‌بیت(ع) و دیگر مذاهب اهل‌سنت است که تمام اجزای سگ را نجس می‌دانند.[2] البته از میان فقهای شیعی، سید مرتضی نیز معتقد است که اجزای بی‌روح سگ و خوک پاک می‌باشند.[3]سید مرتضی برای اثبات این نظر، علاوه بر بی‌روح بودن چنین اجزایی، به آیه «وَ مِنْ أَصْوٰافِهٰا وَ أَوْبٰارِهٰا وَ أَشْعٰارِهٰا أَثٰاثاً وَ مَتٰاعاً إِلىٰ حِینٍ»،[4] استناد کرده و می‌گوید قرآن استفاده از مو و پشم حیوانات را جایز دانسته و آن‌را دارای منافعی می‌داند، پس آنچه منافعی داشته و مورد امتنان الهی واقع شده است، نمی‌تواند نجس باشد. و در ادامه، واژه «میته» در آیه «حُرِّمَتْ عَلَیکُمُ الْمَیتَةُ»[5] را نیز تنها شامل اجزای دارای روح می‌داند که قبلاً حیات داشت. [6]برخی فقها، در مقام پاسخ به سید مرتضی برآمده و گفته‌اند که موی انسان و کرک و پشم حیوانات هم بر اساس دانش لغت و هم بر اساس نظر عرف، از اجزای آنان به شمار آمده و در مواردی می‌بینیم که شرع نیز چنین نظری دارد. به عنوان نمونه، در بحث دیات که برای هر یک از اعضای بدن، دیه‌ای ذکر می‌کنند، گفته می‌شود اگر جنایتی نسبت به موی فردی مرتکب شوند، باید دیه پرداخت شود، پس معلوم می‌شود مو نیز از اعضای بدن بشمار می‌رود. علاوه بر این‌ احادیثی که درباره نجاست سگ و خوک وارد شده،[7] عام بوده و همه اجزای بدن این حیوانات را در بر می‌گیرد.[8]گفتنی است؛ استدلال بر این‌که چون چیزی منفعت دارد، پس نجس نیست نیز استدلال قابل قبولی نیست؛ زیرا همگان معتقدند که خون نجس است، با آن‌که چیزی بیش از خون برای بدن سودمند نیست.به هر حال، سید مرتضی معتقد به پاک بودن بدن سگ و خوک نبوده و تنها معتقد است که اجزای بی‌روح آن پاک است. .

اسلام کوئست

مرجع:

ایجاد شده در 1400/12/23

لینک کوتاه