زندگي مادر حضرت مهدي- علیه السلام - پس از شهادت امام حسن عسکري- علیه السلام به چه صورت گذشت؟

زندگي مادر امام زمان- علیه السلام -در منابع تاريخي به گونه هاي مختلف نقل شده است؛ برخي آن بانو را از نوادگان امپراطور دوم که از نسل شمعون، از حواريون حضرت عيسي- علیه السلام - مي باشد قلمداد کرده اند که در جريان جنگ مسلمين و روميان به صورت اسير به بغداد منتقل شد و سپس به خدمت امام هادي- علیه السلام - و بعد از آن با امام حسن عسکري- علیه السلام - ازدواج نمود. نقل ديگري بر اين دلالت دارد که نرجس خاتون مادر امام مهدی – علیه السلام - از کنيزان حکيمه خاتون بود که اين بانو نرجس را به امام حسن عسکري- علیه السلام - بخشيد و در نقل ديگر اين بانو از کنيزان آفریقایی قلمداد شده و بر اساس نقل چهارم از دختران زيد علوي است. به هر صورت نرجس خاتون که با نام هاي ديگري همچون ريحانه، سوسن، صيقل، مليکا و... عنوان شده همسر امام يازدهم و مادر امام دوازدهم مي باشد که به لحاظ وجود شرايط حاکم بر زمان آن حضرت و نيز به لحاظ موقعيت اجتماعي (همسر امام بودن و نيز مادر امام بودن) خاص، مخفي کاري که از طرف ائمه بخصوص امام يازدهم درباره حضرت حجت- علیه السلام - صورت مي گرفت، زندگي و تاريخ روشني از اين بانو نقل نشده است. اما آنچه درباره زندگي اين بانو بعد از امام عسکری- علیه السلام - عنوان مي شود. بازهم منابع، نظرات و ديدگاههاي مختلفي ارائه مي دهند که به آنها به صورت مختصر اشاره مي شود. بعد از تولد امام زمان- علیه السلام - و تحت نظر بودن امام حسن عسکري – علیه السلام - آن حضرت روزي در گفتگو و صحبت خصوصي با ريحانه، از مشکلات آینده خويش و غيبت مهديو فشارهاي تحميلي بر خاندان و شيعيان سخن گفت و همسر خود را از شهادت خويش آگاه ساخت؛ آن بانو با شنيدن اين سخنان به دنياي پس از شوهر و دوران غيبت فرزندش رضا نداد و در دل آرزوي مرگ کرد و راحتي خويش را در رهايي از قفس دنيا ديد و از خدايش آن را طلب کرد. و از امام حسن عسکري- علیه السلام - نيز خواست تا در رسيدن وي به آرزويش دعا کند. بر اين اساس و طبق نقل شيخ صدوق اين بانو قبل از شهادت امام حسن عسکري- علیه السلام - به سال 260 هجری قمری درگذشته است. 2. نرجس خاتون در زمان شهادت امام حسن عسکري ـ عليه السلام ـ در قيد حيات بود و بر بالين شوهر حضور داشت. ابوسهل مي گويد: در بيماري که منتهي به شهادت امام حسن عسکري- علیه السلام -شد خدمت حضرت رسيدم؛ ايشان به خادم خود عقيد، فرمودند: اي عقيد! براي من آب را بجوشانيد او نيز آب را جوشانيد و صيقل ـ مادر امام زمان- علیه السلام -ـ آن آب را براي امام آورد. بر اين اساس اين بانو بعد از شهادت شوهر خود زنده مانده و به حيات خود ادامه داده است. و مؤيد ديگر اين نظر قول نجاشي است که مي گويد: نرجس خاتون بعد از رحلت امام حسن عسکري- علیه السلام - در قيد حيات بوده و در خانه محمدبن علي بن حمزه از دستياران نزديک امام حسن عسکري- علیه السلام - پنهان شده بود. 3. نقل سومي هم هست که حاکي از آن است که نرگس خاتون پس از شهادت امام دستگير و زنداني شد. ابوالاديان مي گويد: معتمد عباسي خدمتکاران خود را فرستاد تا صيقل، کنيز امام حسن عسکري- علیه السلام -را گرفتند تا آن طفل را به آنها نشان دهد، او انکار کرد و براي رفع گمان و ظن ايشان چنين گفت: من از آن حضرت (امام حسن عسکري) حامله هستم. بدين سبب او را به ابن ابي الشوارب ـ قاضي سامرا ـ سپردند، تا اينکه اگر فرزند متولد شد او را بکشند به ناگاه در قلمرو خلافت عباسي اتفاقاتي افتاد که دستگاه خلافت را به خود مشغول کرد و از امر صيقل غافل شدند و اين بانو نيز به خانه خود آمد. 4. بنا بر روايتي ديگر که حاکي از اين است که بعد از شهادت امام يازدهم و تفتيش و جستجوي خانه آن حضرت از جانب خليفه و مطمئن شدن از اينکه فرزندي از آن حضرت باقي نمانده است اموال امام را بين حديثه (مادر امام) و جعفر کذاب (برادر امام) تقسيم کرد. از آن جمله جعفر خليفه را وا داشت که صيقل، کنيز امام يازدهم و مادر امام دوازدهم را زنداني کند، صيقل براي باز داشتن عمال خليفه از جستجو در امر امام دوازدهم وجود چنين فرزندي را انکار کرد و مدعي شد که آبستن است. معتمد خليفه نيز او را در حرم نگاه داشت تا اگر فرزندي بزايد از آن با خبر شود. ولي بر اثر حوادثي که در حکومت وي روي داد عمال خليفه صيقل را از ياد بردند و وي از چنگ آنان نجات يافت. تا اينکه حسن بن جعفر کاتب نوبختي صيقل را در خانه خود پنهان کرد. بعد از اينکه معتضد به خلافت رسيد. بعد از بيست سال از شهادت امام يازدهم صيقل را از خانه حسن بن جعفر نوبختي بيرون آورد و به قصر خود انتقال داد تا آن زن به روزگار خليفه مقتدر که از (295 تا 320ق) خلافت کرد درگذشت. به هر صورت در چگونگي حيات و درگذشت و يا زنده ماندن نرجس خاتون بعد از رحلت امام حسن عسکری- علیه السلام - اقوال متفاوتي نقل شده است که بيان شد ولي از اين اقوال آنچه که شيخ صدوق (ديدگاه اول) بيان داشته ترجيح دارد، زيرا اگر آن بانو در زمان شهادت امام حسن عسکري ـ عليه السلام ـ زنده بود در قضيه مهاجرت مادر امام حسن عسکري در سال 295 هجری قمری قبل از شهادت امام به مکه و به همراه بردن مهدي ـ عليه السلام ـ با خود، نام، ياد و حتي حضور او در ميان آن دو نقل يا حديثي گفته مي شد، که چنين خبري در منابع نيامده است. و اين شاهد بر اين است که نرجس خاتون در زمان حيات امام عسکري- علیه السلام - و قبل از مهاجرت حديثه خاتون به همراه امام دوازدهم به مکه در سال 259 هجری قمری رحلت کرده بود. بعد از رحلت نرجس خاتون جنازه وي را در منزل امام هادي- علیه السلام - که محل سکونت امام عسکري ـ عليه السلام ـ نيز بود به خاک سپردند که امروزه پشت سر قبر آن دو امام و در داخل ضريح قرار دارد. .

مرجع:

ایجاد شده در 1400/10/19

لینک کوتاه