تخمین زمان مطالعه: 10 دقیقه
ولایت فقیه تداوم ولایت رسول الله ( ص ) و معصومین ( ع ) است . اثبات این موضوع با مراجعه به ادله عقلى و نقلى متعددى که در زمینه ولایت فقیه وجود دارد امکان پذیر است بر اساس این دلایل فقیه واجد شرایط ( یعنى جامع صلاحیت هاى علمى ، اخلاقى و مدیریتى ) از سوى پیامبر گرامى اسلام ( ص ) و معصومین ( ع ) به عنوان نائب آن بزرگواران جهت اداره و رهبرى جامعه اسلامى در عصر غیبت ، منصوب گردیده و داراى ولایت است و محدوده ولایت و اختیارات حکومتى ولى فقیه همانند اختیارات حکومتى معصومین ( ع ) مىباشد . در زمان حاضر نیز مقام معظم رهبرى مجتهدى جامع الشرایط و مورد تائید سایر مجتهدان و جامعه اسلامى مى باشد لذا نائب امام زمان ( عج ) بوده و اطاعت از دستورات ایشان واجب است . بازگشت ولایت فقیه به ولایت فقه و عدل و تدبیر است ، یعنى شخصیّت حقوقى فقیه است که بر مردم حکومت مى کند نه شخصیّت حقیقى او . و به تعبیر دیگر حکم خداست که بر مردم حکومت مى کند نه شخص فقیه . در حقیقت جایگاه شرعى و شخصیت حقوقى او ، منصوب و مرتبط با وحى الهى است . لذا در روایات اهل بیت علیهم السّلام ردّ حکم فقیه ردّ حکم خدا و موجب شرک به خدا دانسته شده . ( وسائل الشیعه جلد 18 صفحه 99 ) مقام معظم رهبرى فرمودند : « تعبیر « ذوب در ولایت » را غالباً مخالفان شماها - کسانى که مىخواهند نکتهگیرى کنند و مضمونى بگویند - به کار مىبرند والّا بنده این حرف را از آدمهاى حسابى کمتر شنیدهام . بنده نمىفهمم معناى ذوب در ولایت را . ذوب در ولایت یعنى چه ؟ باید ذوب در اسلام شد . خود ولایت هم ذوب در اسلام است . روزى که شهید صدر گفت « در امام خمینى ذوب شوید همچنانکه او در اسلام ذوب شده است » ، تنها شاخص صحت راه ، شخص امام بود نه قانون اساسى بود ، نه جمهورى اسلامى بود ، نه نظامى بود ، نه دستگاهى بود . در صحنهى آشفتهى هویها و جریانها و خطوط مختلف ، یک قامتِ برافراشته و یک علمِ سرافراز وجود داشت و او امام بود شهید صدر مىگفت در او ذوب شوید . راست هم مىگفت ذوب در امام ، ذوب در اسلام بود . امروز اینطورى نیست . ذوب در رهبرى ، ذوب در شخص است این اصلاً معنا ندارد . رهبرى مگر کیست ؟ رهبرى هم باید ذوب در اسلام باشد تا احترام داشته باشد . احترام رهبرى در سایهى این است که او ذوب در اسلام و ذوب در همین هدفها بشود پایش را یک قدم کج بگذارد ، ساقط مىشود . هیچکس در شخص و در جهت ذوب نمىشود در آن هدفها باید ذوب شد در اسلام باید ذوب شد در اهداف والاى اسلامى - که خداى متعال براى ما معین کرده - باید ذوب شد » * ( بیانات رهبر معظم انقلاب اسلامىدر دیدار نمایندگان هفتمین دورهى مجلس شوراى اسلامى در تاریخ 27 / 03 / 1383 به نقل از پایگاه اطلاع رسانى دفتر حفظ و نشر آثار حضرت آیت الله خامنه اى ) توضیح تفصیلی موضوع: همان گونه که غیبت به دو مرحله صغرا و کبرا تقسیم مى شود ، نیابت نیز به خاص و عام تقسیم مى شود یعنى ، نیابت خاصه در غیبت صغرا و نیابت عامه در غیبت کبراست . امام زمان عجل الله تعالى فرجه الشریف ، در زمان غیبت صغرا اشخاص معینى را نایب خود قرار داده بود و آنها را به اسم و رسم معرفى نموده و هر یک را به وسیله نایب پیش از خود به مردم شناسانده بود . اما در نیابت عامه ، براساس یک ملاک و معیار کلى که خود امام زمان عجل الله تعالى فرجه الشریف معین فرموده ، هر فردى که آن ضابطه را از همه جهت و در همه ابعاد دارا باشد ، نایب امام عجل الله تعالى فرجه الشریف رهبر جامعه خواهد بود پس این مقام و نیابت توسط خود حضرت مهدى عجل الله تعالى فرجه الشریف به عالمان واجد شرایط داده شده است . ( 1 ) شیخ طوسى عجل الله تعالى فرجه الشریف شیخ صدوق و شیخ طبرسى از اسحاق بن عمار نقل کرده اند که مولاى ما حضرت مهدى عجل الله تعالى فرجه الشریف ( درباره وظیفه شیعیان در زمان غیبت ) فرموده است : « و اما الحوادث الواقعه فارجعوا فیها الى رواه حدیثنا فانهم حجتى علیکم و انا حجه الله علیهم در حوادث و رخدادهایى که واقع مى شود ، به روایت کنندگان حدیث ما رجوع کنید که آنان حجت من بر شمایند و من حجت خدا بر آنانم » . طبرسى نیز در کتاب الاحتجاج ، از امام صادق علیه السلام چنین نقل کرده است : « و اما من کان من الفقهاء صائناً لنفسه ، حافظاً لدینه ، مخالفاً لهواه و مطیعاً لامر مولاء فللعوام ان یقلدوه هر یک از فقها که مراقب نفسش و نگهبان دینش و مخالف هوا و هوسش و مطیع فرمان مولایش ( ائمه علیهم السلام ) باشد ، بر عوام لازم است که از او تقلید کنند » . بدین ترتیب امور مسلمین در زمان غیبت کبرا به دست ولى فقیه سپرده شده است . منصب فتوا ، قضاوت و حکم براى فقیهان گذشته ، توسط ائمه معصومین علیهم السلام جعل شده بود ، ولى رسمیت مرجعیت و زعامت فقهاى اسلام از این تاریخ پدید آمد و تا ظهور آن حضرت ادامه خواهد داشت ( مسعود پورسیدآقایى ، تاریخ عصر غیبت ، ص 47 ج 45 ، چاپ دوم : . 1383 ) بنابراین ، حضرت آیت الله خامنه اى ، رهبر معظم انقلاب اسلامى ایران ، در این برهه از زمان ، نایب عام امام زمان عجل الله تعالى فرجه الشریف هستند که فقهاى دیگر ( مجلس خبرگان ) ایشان را ولى فقیه دانسته و به عهده دارند ، زیرا اسلام ، مسلمانان را در زمان غیبت کبرا بى سرپرست نگذاشته و مردم را به اطاعت از فقها ملزم کرده است . براى اثبات این مطلب باید شرایط و ویژگىهاى لازم براى نیابت از معصومین ( ع ) و رهبرى در نظام اسلامى را به طور دقیق ، مورد شناسایى قرار داد . شرایطى که در متون و منابع اسلامى مورد تأکید قرار گرفته ، عبارت است از : . 1 صلاحیت علمى لازم براى افتا در ابواب مختلف فقه ( فقاهت و اجتهاد ) . 2 عدالت و تقواى لازم براى رهبرى امت اسلامى . 3 بینش صحیح سیاسى و اجتماعى ، تدبیر ، شجاعت و مدیریت و قدرت کافى براى رهبرى . در مرحله بعد نوبت به تطبیق هر یک از این شرایط بر رهبر معظم انقلاب مىرسد . در اینجا به صورت خلاصه به پارهاى از ویژگىها و صلاحیتهاى حضرت آیتاللّه خامنهاى براى احراز منصب رهبرى نظام ، به نیابت از امام زمان ( عج ) اشاره شود : {J یک . صلاحیت علمى J} یکم . اجتهاد آیتاللَّهخامنهاى از سوى بسیارى از مراجع و بزرگان - از جمله حضرت امام ( ره ) از قبل تصدیق شده بوده است . دوّم . همه رسالههاى عملیه نوشتهاند که اگر دو نفر عادل خبره به اجتهاد کسى شهادت دهند ، اجتهاد او قابل قبول است این در حالى است که جامعه مدرسین حوزه علمیه قم - که مرکب از دهها مجتهد مطلق و چندین مرجع تقلید است ایشان را به مرجعیت پذیرفتند . همچنین در اساسنامه جامعه مدرسین آمده است : چیزى به عنوان نظر آن جامعه معتبر است که حداقل شانزده تن از اعضا آن را امضا کرده باشند . بنابراین اعلامیه جامعه مدرسین به این معنا است که حداقل شانزده تن از مجتهدان و خبرگان در فقه ، ایشان را مرجع مىدانند . سوّم . درس خارج مقام معظم رهبرى - که در آن بسیارى از فضلا شرکت کرده و همگى به وزانت علمى آن شهادت مىدهند دلیل بر بنیه علمى نیرومند و ملکه اجتهاد ایشان است . این توان علمى سابق بر رهبرى و حتى ریاست جمهورى ایشان است نه اینکه ایشان پس از رهبرى ، درس خوانده و به این رتبه از دانش رسیده باشند . {J دو . صلاحیت اخلاقى ( عدالت و تقواى لازم ) J} صلاحیت اخلاقى مقام معظم رهبرى نیز از امورى است که در رفتار و عملکردهاى فردى و اجتماعى ایشان - از زمان کودکى ، جوانى و مبارزات سیاسى و نیز مسؤولیتهاى متعددى که در بعد از انقلاب در شرایط حساس داشتهاند به روشنى قابل اثبات بوده و تمام اشخاصى که از نزدیک با معظمله در ارتباطاند ، گواه بر این مدعا هستند . {J سه . توانایىهاى شخصى J} در بند سوم اصل یکصد و نهم « بینش صحیح سیاسى و اجتماعى ، تدبیر ، شجاعت ، مدیریت و قدرت کافى براى رهبرى » از جمله شرایط و صفات رهبر دانسته شده است . یکم . مقصود از « بینش صحیح سیاسى و اجتماعى » آن است که رهبر ، آن چنان از مسائل و موضوعات و قضایاى سیاسى آگاه باشد که بر آن اساس ، هم قادر به اداره امور جامعه باشد و هم در جهتگیرىهاى ظریف بینالمللى ، تصمیمات بجا ، شایسته و مفید به حال جامعه اتخاذ کند . دوّم . « مدیریت و تدبیر » عبارت از مجموعه استعدادهایى است که در شرایط خاص ، در رهبرى بارز و ظاهر مىشود و او را در اجراى وظایف سنگین خود یارى مىکند . کشف این استعدادها از جمله مواردى است که در تعیین رهبر ، به یقین باید مورد توجه خاص قرار گیرد . سوّم . « قدرت و شجاعت » نیز از جمله شرایطى است که یا از برجستگىهاى علمى و اخلاقى ناشى مىشود و یا آنکه در زمره استعدادهاى درونى رهبر به شمار مىرود . به هر حال مقام شامخ رهبرى چنین مراتبى را مىطلبد و به هنگام تعیین و انتخاب رهبرى ، باید به این موضوع توجه جدى داشت . مقام معظم رهبرى تاکنون توانایىهاى فوقالعادهاى در راستاى رهبرى و مدیریت جامعه - خصوصاً در مواقع بحرانى و سرنوشتساز از خود بروز دادهاند . از دیگر سو ایشان از بینش صحیح سیاسى و اجتماعى و قدرت و شجاعت بالایى برخوردار مىباشند . این مهم با مرورى بر پیشینه مدیریتى ایشان - در شوراى انقلاب ، دوران ریاست جمهورى ، سختترین شرایط ناشى از جنگ و محاصرههاى بینالمللى ، بیش از یک دهه رهبرى نظام و با موفقیت بیرون آمدن از فراز و نشیبها و مشکلات متعدد داخلى و بینالمللى به خوبى قابل اثبات است . آخرین مرحلهاى که شایسته است مورد توجه قرار گیرد ، انتخاب قانونى ایشان از سوى خبرگان رهبرى است . این انگاره خود متأثر از دو عامل است که هر کدام به تنهایى ، مهمترین دلیل بر شایستگى ایشان براى رهبرى نظام اسلامى است : . 1 دارا بودن شرایط لازم براى رهبرى در حضرت آیت الله خامنهاى و احراز این شرایط از سوى خبرگان ، به عنوان بهترین و شایستهترین فردى که قدرت و توانایى رهبرى نظام را دارد . این مسأله از سوى اکثریت قاطع اعضاى مجلس خبرگان تأیید شد . . 2 تأکید امام خمینى ( ره ) بر شایستگى آیتالله خامنهاى براى رهبرى نظام حضرت امام در موارد متعددى به شایستگى ایشان تصریح کردهاند . حجتالاسلام و المسلمین هاشمى رفسنجانى در مجلس خبرگان رهبرى در سال 68 در حضور شاهدان این قضیه را نقل کرد : در قضایاى مهدى هاشمى همراه با آقایان خامنهاى ، موسوى اردبیلى و میرحسین موسوى خدمت امام راحل رسیدیم و سید احمد خمینى نیز حضور داشت . در آنجا به امام گفتیم : شما با اقدامات خود ما را درباره رهبرى آینده در بنبست قرار مىدهید . امام با اشاره به آقاى خامنهاى فرمود : « در میان شما کسى است که شایسته رهبرى است و شما در بن بست قرار نخواهید گرفت » . مرحوم حجتالاسلام سیداحمد خمینى نیز نقل نموده که امام راحل فرمود : « آقاى خامنهاى شایسته رهبرى است » .
.
پرسمان دانشگاهیان
تماس با ما
آدرس : آزمايشگاه داده کاوي و پردازش تصوير، دانشکده مهندسي کامپيوتر، دانشگاه صنعتي شاهرود
09111169156
info@parsaqa.com
حامیان
همكاران ما
کلیه حقوق این سامانه متعلق به عموم محققین عالم تشیع است.