جایگاه حدیث، انگیزه و هدف خلفا از ممنوع کردن آن چه بوده است؟

از نظر شیعه سخنان پیامبر وائمه معصومین علیهم السلام وحی والهام از طرف خداوند است وچون پیامبر (ص) و اوصیای آن حضرت معصوم از هر گونه خطا و لغزش هستند تمامی سخنان و افعال آنان حجت است وپس از قرآن سنت که به معنای سخن فعل وتقریر معصوم است از منابع تشریع محسوب می شود بنا بر این از نظر حجت همانند قرآن حجت است . انگیزه خلفا به ویژه خلیفه دوم از منع حدیث دقیقا معلوم نیست چه بوده است ولی نتیجه آن قطعا چیزی جز از بین بردن زحمات پیامبر نمی تواند باشد آنچه در کلام خود خلیفه دوم آمده نسبت به منع حدیث این است «نظر من قبلاً این بود که احادیث پیامبر نوشته شود، ولی دو چیز مانع از اجرای این تصمیم گردید: 1.پیش از شما گروهی کتابهایی را نوشتند و همین کار سبب شد که کتاب خدا را ترک کنند.2.نمی خواهم کتاب خدا را با چیزی آمیخته کنم و یا آن را به کلام مخلوق مشتبه سازم.» عذرهای خلیفه از حد پوزشهای کودکانه تجاوز نمی کند، زیرا روزی که پیامبر اکرم (ص) بدورد زندگی گفت، تمام آیات و سوره های قرآن مضبوط و شمرده شده بود، نویسندگان وحی و قاریان قرآن با حافظه های قوی و نیرومند خود، تمام قرآن را حفظ و ضبط کرده بودند. خصوصیات قرآن آنچنان مضبوط و تحدید شده بود، که احدی نمی توانست حرفی را از قرآن کم نماید، و یا حرفی بر آن اضافه کند، آیا با این وضع نوشتن احادیث پیامبر، لطمه ای بر قرآن وارد می ساخت؟ گذشته از این، قرآن مجید از نظر فصاحت و بلاغت، سلاست و شیرینی بیان، در سطحی است که هرگز به هیچ کلامی شباهت ندارد، و هر نوع سخن هر چه هم از نظر فصاحت در عالیترین درجه قرار بگیرد قابل اشتباه با قرآن نیست. سخنان علی (ع) در نهج البلاغه و برخی از خطبه های پیامبر (ص)، از نظر فصاحت و سلاست بیان و شیرینی تعبیر، تالی قرآن می باشند و در درجه علی از شیرینی قرار دارند، ولی هرگز قابل اشتباه با قرآن نیستند. امام علی (ع) در میان خطبه های خود، گاهی به برخی از آیات قرآن استشهاد می کند و با یک ملاحظه انسان درک می کند که آیات قرآن، بسان در شاهوار در لا به لای سخنان امام می درخشد، و هر خواننده آشنا به زبان عرب در نخستین برخورد به چنین خطبه های آمیخته به سخن خدا، میان دو نوع کلام فرق می گذارد. .

پرسمان دانشگاهیان

مرجع:

ایجاد شده در 1401/03/25

لینک کوتاه